ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΣΤΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ:«ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ: ΕΝΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ» ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ (19 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ)
Τα πράγματα θα γίνουν ακριβώς όπως πριν, μετά την κρίση; Φυσικά και όχι. Καταρχήν, διότι η κρίση δεν έχει τελειώσει και η Ελλάδα αποτελεί μόνο ένα παράδειγμα και, δεύτερον, γιατί θα διαπράτταμε ένα σημαντικό σφάλμα, αν δεν λαμβάναμε υπόψη μας τις ρίζες του προβλήματος που αντιμετωπίσαμε το 2008.
Θα πω κάτι το προφανές: μία πλαστική πιστωτική κάρτα ή ένα κομμάτι χαρτί, είτε ονομάζεται λίρα, είτε ευρώ, από μόνο του δεν αξίζει τίποτα. Η αξία του είναι η αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη που το υποστηρίζουν. Και η αποτυχία του δημοσιονομικού μας συστήματος δημιούργησε κυρίως βαθειά ανασφάλεια, η οποία υπέσκαψε την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη. Και η εμπιστοσύνη είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία του δημοσιονομικού μας συστήματος.
Επομένως, πώς αποκαταστάθηκε η εμπιστοσύνη, τουλάχιστον εν μέρει; Από τις κυβερνήσεις. Οι κυβερνήσεις αποκατέστησαν, έστω και εν μέρει, την εμπιστοσύνη των πολιτών στις οικονομίες μας. Καταρχήν, υποστηρίζοντας και διασώζοντας τις τράπεζες, ξοδεύοντας δισεκατομμύρια και τρισεκατομμύρια δολάρια και, δεύτερον, ενισχύοντας δημοσιονομικά τις οικονομίες μας, έτσι ώστε να μην πέσουν σε βαθιά ύφεση. Μην τα ξεχνάμε όλα αυτά.
Και ας μην ξεχνάμε ότι ο Βρετανός Πρωθυπουργός, ο Gordon Brown, ήταν αυτός που ανέλαβε την πρωτοβουλία, σε ευρωπαϊκό επίπεδο και στους G-20, να προωθήσει αυτές τις πολιτικές και να πείσει μια εξαιρετικά συντηρητικά σκεπτόμενη παγκόσμια ηγεσία, ότι πρέπει να αλλάξει τρόπο σκέψης. Και τα κατάφερε. Σου αξίζουν λοιπόν συγχαρητήρια Gordon, για την πραγματική και αποτελεσματική προσπάθεια που κατέβαλες.
Αυτό ήταν όμως; Τελείωσε; Έχουμε βγει από το τούνελ; Θα ήταν ανεύθυνο να πούμε στους πολίτες των χωρών μας ότι όλα είναι πλέον φυσιολογικά. Πρέπει με συντονισμένο και συστηματικό τρόπο να αντιμετωπίσουμε τρεις προκλήσεις, που είναι οι βασικές που αντιμετωπίζουμε σε αυτή τη νέα εποχή. Έτσι, θα αποφύγουμε μια νέα παγκόσμια οικονομική κρίση.
Πώς αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη; Πιστεύω με ριζικές αλλαγές. Θα επισημάνω τρία προβλήματα, για να δείξω τους τομείς στους οποίους πρέπει να εστιάσουμε: κερδοσκοπία, παράλληλα τραπεζικά συστήματα, έλλειψη διαφάνειας. Αυτοί είναι οι τομείς που προκάλεσαν την χρηματοπιστωτική κρίση και συνεχίζουν να υπάρχουν. Στην Ελλάδα νιώθουμε καθημερινά τη σφοδρότητα του προβλήματος.
Δεύτερον, η ανισότητα σε όλο τον κόσμο, η φτώχεια αλλά και η ανεργία στον αναπτυγμένο κόσμο. Απολύσεις, μικρομεσαίες επιχειρήσεις που κλείνουν, ανασφάλεια που δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο, με λιγότερες αποταμιεύσεις στις τράπεζες, που ταυτόχρονα δεν χρησιμοποιούνται με τρόπο που θα ενίσχυε τις οικονομίες μας και θα δημιουργούσε νέες θέσεις απασχόλησης.
Το τρίτο σημείο είναι η αποτυχία μας να αντιμετωπίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη, με την υιοθέτηση συντονισμένων ενεργειών, ιδιαίτερα στην Κοπεγχάγη, παρότι έγιναν κάποια σημαντικά βήματα. Δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές πλαίσιο για τις επενδύσεις στον τομέα αυτό, που θα κινητοποιούσε τα κεφάλαια σε όλο τον πλανήτη, πράγμα που θα ενίσχυε τις χώρες και τις οικονομίες μας και θα προωθούσε την ανάπτυξη με ένα τρόπο βιώσιμο και πράσινο.
Συνεπώς, θα έβαζα τρεις τίτλους:
Πρώτον, παγκόσμια δημοκρατική διακυβέρνηση, με τους κανόνες και τις ρυθμίσεις που είναι απαραίτητες, για να δημιουργηθεί ένα ασφαλέστερο χρηματοοικονομικό σύστημα, με ίσους όρους σε όλο τον κόσμο.
Δεύτερον, αντιμετώπιση των ανισοτήτων και δημιουργία μιας πιο δίκαιης κοινωνίας, με δικαιότερη κατανομή του πλούτου σε όλο τον κόσμο.
Και τρίτον, ένα νέο μοντέλο πράσινης ανάπτυξης, μια πράσινη οικονομία που θα δημιουργήσει πράσινες θέσεις εργασίας.
Και όλα αυτά, δεν είναι απλά τεχνικά δημοσιονομικά ζητήματα. Είναι ουσιαστικά πολιτικά θέματα. Επομένως, όλοι εμείς οι προοδευτικοί ηγέτες που βρισκόμαστε εδώ, και ο Gordon Brown που συμμετέχει, με τον Jose Luis Zapatero, και εδώ, αλλά και στους G-20, θα κληθούν να λάβουν σοβαρές αποφάσεις στις επόμενες συναντήσεις τους.
Εγώ, ως Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, από πέρσι έχω συνεργαστεί με πολλούς ηγέτες και με τη βοήθεια του Joseph Stiglitz έχουμε υποβάλει διάφορες προτάσεις για όλα αυτά τα θέματα. Έχουμε αξιολογήσει τους συστημικούς κινδύνους και το γεγονός ότι πρέπει να επανεκτιμήσουμε τα οικονομικά μας εργαλεία, προκειμένου να χτυπήσουμε την κερδοσκοπία και να επανεξετάσουμε το ρόλο και την ευθύνη των Οργανισμών αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Να λάβουμε δραστικά μέτρα για τις υπεράκτιες εταιρείες και τους φορολογικούς παραδείσους και να φροντίσουμε ώστε τα hedge funds να τηρούν τους κανόνες .
Να βρούμε καινοτόμους τρόπους χρηματοδότησης και των προγραμμάτων για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής, αλλά και των οικονομιών μας, για παράδειγμα μέσω φόρων του άνθρακα ή φορολόγησης των συναλλαγών και άλλων παρόμοιων μέτρων.
Επίσης, πιστεύω ότι εμείς οι προοδευτικοί ξέρουμε να αντιμετωπίσουμε την αγορά πολύ καλύτερα απ’ ό,τι οι συντηρητικοί. Για τον απλούστατο λόγο ότι για τους συντηρητικούς, η αγορά είναι ο Θεός και θεωρούν ότι δεν μπορείς να τα βάλεις με το Θεό.
Για μας, η αγορά είναι απλώς ένα εργαλείο. Ένα εργαλείο, για να μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε τους λαούς μας και τις οικονομίες μας με τον καλύτερο τρόπο.
Γι’ αυτό, πιστεύω ότι εμείς μπορούμε να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, και για να ρυθμίσουμε την οικονομία, αλλά και για να στηρίξουμε τον κόσμο απέναντι στις προκλήσεις.
Για να ολοκληρώσω, θα ήθελα να συνδέσω όλα αυτά τα θέματα με την Ελλάδα. Καταρχήν, το πρόβλημα της Ελλάδας είναι ελληνικό. Είναι δική μας ευθύνη, είναι ένα πολιτικό πρόβλημα. Υπάρχουν όμως και κάποιες εσφαλμένες αντιλήψεις, που είναι πολιτικής φύσεως και θα έλεγα ότι έχουν έντονο το στοιχείο της προκατάληψης.
Όντως η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση, μια συντηρητική κυβέρνηση, ήταν απερίσκεπτη. Έλλειψη διαφάνειας, διαφθορά, μεγάλες ανισότητες στην κοινωνία μας, προτίμηση στους πολιτικούς τους φίλους, έλλειψη συνέπειας, οι φτωχοί έγιναν φτωχότεροι, οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Αντί να προσπαθήσει να μετατρέψει την οικονομία σε πράσινη οικονομία, προώθησε το βραχυπρόθεσμο κέρδος, κερδοσκοπώντας με την αξία της γης και με άλλους τρόπους.
Όμως, είναι λάθος να λέμε ότι οι Έλληνες είναι απερίσκεπτοι. Αυτό θα σήμαινε ότι είναι πρόβλημα DNA, ξεχνώντας ότι επρόκειτο για μια συντηρητική κυβέρνηση, ξεχνώντας το γεγονός ότι είχαμε εκλογές σε μία δημοκρατική κοινωνία και ότι οι Έλληνες αποφάσισαν την αλλαγή, ότι η εντολή τους ήταν για αλλαγή και ότι το πρόγραμμά μας είναι ένα πρόγραμμα αλλαγής. Και παρά τα δύσκολα μέτρα, τα οποία υιοθετούμε για να αλλάξουμε, για να καταπολεμήσουμε τη διαφθορά, για να γίνουμε μία πράσινη οικονομία, για να γίνει η Ελλάδα μια πιο βιώσιμη οικονομία, η Κυβέρνησή μας χαίρει ενός ποσοστού δημοτικότητας, που κυμαίνεται από 62% έως 69%.
Η δεύτερη εσφαλμένη αντίληψη είναι ότι το πρόβλημα είναι μόνο ελληνικό. Θα ήταν πολύ βολικό να πούμε ότι είναι αποκλειστικά και μόνο ελληνικό το πρόβλημα. Όμως, υπάρχει φόβος μεταδοτικότητας. Υψηλότερα επιτόκια δανεισμού για μας, σημαίνουν υψηλότερα επιτόκια και για άλλους στην Ευρώπη. Επομένως, υποσκάπτεται η δυνατότητα ανάπτυξης των οικονομιών μας και η αξιοπιστία της ερωπαϊκής οικονομίας, ενώ δημιουργούνται και προβλήματα με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Τρίτη εσφαλμένη αντίληψη είναι ότι ζητάμε διάσωση, όπως διασώθηκαν οι τράπεζες. Όχι, εμείς δεν ψάχνουμε σωτήρες και δεν ζητάμε χρήματα από άλλες χώρες. Λέμε ότι εμείς έχουμε προοδευτικό πρόγραμμα για αλλαγή, το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης που έχουμε υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και ότι χρειαζόμαστε υποστήριξη γι' αυτό το Πρόγραμμα, ώστε να εφαρμοστεί αποτελεσματικά.
Και θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται και θα πάρουμε όσα μέτρα χρειάζονται, για να πετύχουμε τους στόχους μας, που είναι η μείωση του ελλείμματος και η ανάπτυξη.
Τα λέω αυτά, διότι εμείς απλώς λέμε ότι θέλουμε να δανειζόμαστε με τους ίδιους όρους, όπως οι άλλες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη. Γι’ αυτό και είναι πάρα πολύ σημαντική η απόφαση που ελήφθη την προηγούμενη εβδομάδα, όταν 27 χώρες είπαν ότι θα είμαστε μαζί, θα στηρίξουμε την Ελλάδα, θα την υποστηρίξουμε στην εφαρμογή του Προγράμματός της, θα καταπολεμήσουμε τις οποιεσδήποτε κερδοσκοπικές κινήσεις. Και εμείς, από την πλευρά μας, είπαμε ότι θα αναλάβουμε τις δικές μας ευθύνες.
Επομένως, η Ελλάδα γίνεται στην πραγματικότητα μια πολύ καλή επένδυση, μια χώρα με διαφάνεια, με κοινωνική συνοχή και, στο μέλλον, με πράσινη οικονομία.
Ως προοδευτικός ηγέτης, θα έλεγα ότι αυτή η κρίση για την Ελλάδα αποτελεί και μια ευκαιρία. Οι κρίσεις σε όλο τον κόσμο, είτε πρόκειται για τη χρηματοοικονομική κρίση, είτε πρόκειται για τις κλιματικές αλλαγές, είτε πρόκειται για τη φτώχεια και την ανισότητα, πρέπει και μπορεί να αποτελούν μία ευκαιρία για να αλλάξουμε τον κόσμο, να δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο. Και αυτό είναι το καθήκον των προοδευτικών ηγετών.
Ευχαριστώ πολύ.
