Αθήνα, 9 Μαΐου 2011ΟΜΙΛΙΑ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
«ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ - ΕΛΛΑΣ»
Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, Πανοσιολογιότατε, κ. Πρόεδρε του Ελληνικού Παραρτήματος της Διεθνούς Διαφάνειας, κυρία Λαμπέλ, χαίρομαι που και φέτος ήλθατε στην Ελλάδα. Πέρυσι, ταλαιπωρηθήκατε από την «αδιαφάνεια», που ήταν βεβαίως το ηφαίστειο, το οποίο δεν σας επέτρεψε να έλθετε απευθείας από τον Καναδά στην Ελλάδα και φτάσατε εδώ μέσω πολλών τρίτων χωρών.
Θέλω να συγχαρώ τη Διεθνή Διαφάνεια, να σας συγχαρώ για το έργο που επιτελείτε. Παρά τα δύσκολα εμπόδια ή ακόμα και μεθοδολογικά προβλήματα, οι μετρήσεις που κάνει η Διεθνής Διαφάνεια συμβάλλουν καθοριστικά στην αποτύπωση της εικόνας κάθε χώρας - πόση διαφθορά υπάρχει, ποια είναι η έκταση, αν μειώνεται, αν αυξάνεται, αν σε μια χώρα θεωρείται μεγάλη η διαφθορά, αν σε μια συγκεκριμένη χώρα οι πολιτικοί και διοικητικοί θεσμοί, καθώς και οι θεσμοί της αγοράς, λειτουργούν σωστά ή όχι, δηλαδή με αξιοπιστία, με διαφάνεια και με ακεραιότητα.
Τα συμπεράσματά σας ευαισθητοποιούν τους θεσμούς μέσα από το δημόσιο διάλογο, τους πολιτικούς, τη Δικαιοσύνη, τους επιχειρηματίες, τους ίδιους τους πολίτες, και μας προειδοποιούν και για κάτι πολύ πιο σημαντικό: ότι για την ευρωστία ή μη των θεσμών της Δημοκρατίας και της οικονομίας, είναι πολύ σημαντικό το ζήτημα της διαφάνειας.
Το τονίζω αυτό, γιατί εδώ και δεκαετίες οι πολίτες της πατρίδας μας δεν εμπιστεύονται το κράτος, τη Δικαιοσύνη, όπως είπατε, τα πολιτικά κόμματα, το κατεστημένο, την Αστυνομία, το σύνολο των θεσμών που απαρτίζουν αυτό που λέγεται «συντεταγμένη Πολιτεία».
Αποτέλεσμα: η εκτεταμένη φοροδιαφυγή, η εισφοροδιαφυγή, η απαξίωση του κράτους, ακόμα και η βία, η ανυπακοή στους νόμους, η υστέρηση στα δημόσια έσοδα, η αδιαφάνεια, η οικονομική δυσκαμψία, οι κακές υπηρεσίες του κράτους προς τους πολίτες, η ανάπτυξη με βάση τις υπόγειες σχέσεις με το κράτος και όχι η δημιουργικότητα, η πρωτοβουλία, η ελευθερία του επιχειρηματία, η προσπάθεια για καινοτομία.
Δηλαδή, η τεράστια ενέργεια του λαού μας, και ο Ελληνικός λαός έχει τεράστιες δυνατότητες, αναλώνεται πολλές φορές στο πώς θα αντιμετωπίσει ένα σύστημα γραφειοκρατικό και πελατειακό και πώς θα βρει το μέσο, αντί να απελευθερώνονται οι δημιουργικές δυνάμεις.
Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, που χτύπησε κι εμάς, ήλθε απλώς να αναδείξει αυτές τις αδυναμίες, που η χώρα μας είχε και έχει. Βεβαίως, αδιαφάνεια υπάρχει και στο παγκόσμιο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως είπατε κυρία Λαμπέλ. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα - και αυτό αποκαλύφθηκε - δίδαξε την απάτη, δυστυχώς, δημιουργώντας τα λεγόμενα SPV’s, τα σύνθετα ομόλογα, τα οποία πουλούσε με τις ευλογίες των οίκων αξιολόγησης ως πρώτης τάξεως προϊόντα, τα λεγόμενα «Triple AAA».
Αδιαφάνεια υπάρχει με τις offshore, τις εξωχώριες επιχειρήσεις. Αδιαφάνεια υπάρχει με τους φορολογικούς παραδείσους, τους οποίους και ανέχεται το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και αυτή η αδιαφάνεια στερεί νόμιμους πόρους από τον απλό πολίτη κάθε χώρας, με αποτέλεσμα να συμπιέζονται μισθοί και συντάξεις από την έλλειψη πόρων που ουσιαστικά κλέβονται από τους λαούς.
Αυτό αποτελεί βασικό ζήτημα Δημοκρατίας σε μία παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Αν παρόμοια προβλήματα δεν τα λύσουμε, δικαίως θα επαναστατήσει ο πολίτης του κόσμου.
Δεν είναι τυχαίο ότι η επανάσταση στην Αίγυπτο είχε ως αίτημα τη Δημοκρατία, αλλά και ένα από τα συνθήματα που ακούγονταν στην πλατεία Ταχρίρ ήταν «φέρτε πίσω τα λεφτά μας». Η αίσθηση του δικαίου είναι και θέμα συνοχής μιας κοινωνίας, θα έλεγα κάθε κοινωνίας.
Σήμερα, πολλές χώρες βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο από αδιαφανείς συναλλαγές, όπως π.χ. το πρόβλημα της κερδοσκοπίας, των CDS, των παραγώγων που ανταλλάσσονται χωρίς καμία διαφάνεια, που απειλεί να τινάξει στον αέρα ολόκληρες χώρες, ολόκληρες κοινωνίες.
Όλοι μας γινόμαστε μάρτυρες τέτοιων επιθέσεων, όπως και μιας εγκληματικής προπαγάνδας που είδαμε τις τελευταίες ημέρες σε βάρος της χώρας μας, σε σχέση με το ευρώ.
Γι' αυτό και ο αγώνας μας είναι παράλληλα αγώνας απέναντι σε κάθε μορφής υπηρέτες κερδοσκοπικών συμφερόντων, που προσπαθούν λυσσαλέα και με αδιαφανείς διαδικασίες να υπονομεύσουν τις προσπάθειες της χώρας μας, αποσκοπώντας σε κέρδη, ποντάροντας δηλαδή στη χρεοκοπία μας, ακόμα και στη διάλυση της ζώνης του ευρώ.
Μάταιος ο κόπος τους. Όσο αυξάνεται αυτή η απληστία και η επίθεση, τόσο ενδυναμώνεται η δική μας πίστη και βούληση να συνεχίσουμε μια πορεία αλλαγής στη χώρα μας.
Για εμάς, δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής και αυτό το ξέρει και ο τελευταίος απλός πολίτης της χώρας μας.
Δεν υπάρχει κανένας δισταγμός. Καμία αναστολή. Θα προχωρήσουμε αποφασιστικά μαζί με την ελληνική κοινωνία, για να αλλάξουμε τη χώρα.
Βεβαίως, το πρώτο που κάναμε, ακριβώς για να αντιμετωπίσουμε το θέμα της αδιαφάνειας, ήταν να έχουμε διαφανή στοιχεία στα δημοσιονομικά μας. Ίσως να θεωρείται αυτονόητο, όμως δεν ήταν αυτονόητο στη χώρα μας, δυστυχώς. Και αυτό δημιούργησε ένα σημαντικό θέμα αναξιοπιστίας της χώρας μας, και για τον Ελληνικό λαό, και για τους εταίρους μας, αλλά και για τις αγορές.
Σήμερα, έχουμε εμπεδώσει απόλυτη διαφάνεια σε ό,τι αφορά τα ελλείμματα και τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας μας και αυτή νομίζω είναι μια μεγάλη κατάκτηση.
Αυτή η διαφάνεια, όμως, απέδειξε ακριβώς ότι το μοντέλο ανάπτυξης που είχαμε υιοθετήσει στο παρελθόν δεν ήταν βιώσιμο, ήταν ασταθές, ήταν σαν ένας χάρτινος πύργος. Και θεωρώ ότι, στοιχείο της ανάπτυξης, ίσως και προϋπόθεση μιας βιώσιμης και σοβαρής ανάπτυξης, αποτελούν όπως είπατε και οι ισχυροί δημοκρατικοί θεσμοί μιας Πολιτείας.
Δημοκρατία δεν είναι απλά να ψηφίζω ή να λέω τη γνώμη μου ή να διεκδικώ. Είναι ο έλεγχος κάθε εξουσίας, είναι η σωστή τήρηση των νόμων, που αποφασίζονται βεβαίως δημοκρατικά, είναι η ευνομία αντί της ανομίας. Ο Paul Culter, που έγραψε το βιβλίο για το «Bottom Billion», δηλαδή για το ένα δισεκατομμύριο των φτωχότερων της γης, συγκρίνει στο βιβλίο του δύο χώρες που, τα τελευταία 40 χρόνια, εκμεταλλεύονται τεράστιες πλουτοπαραγωγικές πηγές, το πετρέλαιο. Η μία είναι η Νορβηγία, η άλλη είναι μια χώρα της Αφρικής.
Στη Νορβηγία, το κέρδος πάει στο κοινωνικό σύνολο, στη χώρα της Αφρικής πάει στην τσέπη του Υπουργού Ενέργειας. Αυτό δείχνει πόσο οι δημοκρατικοί θεσμοί, οι θεσμοί της διαφάνειας, είναι συνυφασμένοι με την υγιή ανάπτυξη μιας χώρας, γιατί βεβαίως αυτή η χώρα στην Αφρική είναι μια χώρα όπου, παρά το πετρέλαιο, αυξήθηκαν η ανισότητα και η φτώχεια τα τελευταία 40 χρόνια.
Επανέρχομαι όμως στα δικά μας, γιατί στο χέρι μας είναι να αλλάξουμε και να μην κινδυνεύσουμε ξανά. Να μπορέσουμε να κατακτήσουμε την αυτονομία της χώρας μας, χτίζοντας μια ισχυρή και βιώσιμη οικονομία, με τις δικές μας δυνάμεις, μια κοινωνία που έχει εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της, ώστε να μπορεί να δημιουργήσει και να κάνει το άλμα στο μέλλον.
Γνωρίζοντας καλά τις δυσκολίες που περνάμε όλοι μαζί οι Έλληνες, είμαι αισιόδοξος, διότι πράγματι το 2010, παρά τις δυσκολίες, παρά τα προβλήματα, καταφέραμε να μειώσουμε το έλλειμμα όσο καμία άλλη χώρα της Ευρώπης, αλλά και να ξεκινήσουμε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών σε ολόκληρο το φάσμα του κράτους και της Δημόσιας Διοίκησης.
Βέβαια, ο Ελληνικός λαός, πράγματι, διαχρονικά πια, αλλά θα έλεγα τα τελευταία χρόνια περισσότερο, δεν εμπιστεύεται τους θεσμούς. Ας θυμήσουμε καταρχήν ότι το φαινόμενο αυτό δεν είναι τωρινό, μας συνοδεύει ιστορικά από την εποχή της δημιουργίας του ελληνικού κράτους, δυστυχώς, αλλά ήταν ιδιαίτερα έντονο στη μεταπολεμική ιστορία μας. Στα χρόνια που ακολούθησαν τον εμφύλιο, οι θεσμοί βρέθηκαν υπό τον πλήρη έλεγχο και παρακρατικών μηχανισμών και εξωθεσμικών παραγόντων και διεθνών κέντρων εξουσίας. Ήταν λοιπόν αναμενόμενο να απαξιωθούν στα μάτια των πολιτών.
Το δυστύχημα ήταν ότι τα πράγματα δεν βελτιώθηκαν όσο θα έπρεπε μετά τη μεταπολίτευση. Η Ελλάδα, ουσιαστικά, ήταν ένας δορυφόρος στον Ψυχρό Πόλεμο, όμως, δεν πέρασε από μία glasnost ή από μία perestroika, όπως οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Βέβαια, θα ήταν μεγάλο λάθος να μηδενίσουμε τη μεγάλη πρόοδο που έχει κάνει η χώρα μας αυτά τα τελευταία 40 χρόνια, και στη Δημοκρατία, και στην οικονομία.
Ωστόσο, η αποτυχία της μεταπολίτευσης ήταν ότι οι θεσμοί, που ήταν συγκεντρωμένοι σε χέρια πελατειακά, παρακρατικά, ανακτόρων, ξένων δυνάμεων και άλλων καπηλευτών, μικρών ή μεγάλων, πέρασαν πολλές φορές σε μικρότερες ή μεγαλύτερες ολιγαρχίες, ισχυρότερα ή μικρότερα κατεστημένα. Σε πολλές εκφάνσεις της ελληνικής δημόσιας ζωής, είτε στον πολιτικό χώρο, είτε στο χώρο των επιχειρηματιών, ή των μέσων ενημέρωσης, των συνδικαλιστών και των συντεχνιών. Κάποιοι, αυτό το ονόμασαν «διαπλοκή», εγώ θα έλεγα ότι δεν ήταν καθαρές οι σχέσεις μεταξύ των διαφόρων εξουσιών, δεν ήταν καθαροί οι ρόλοι, ώστε να υπάρχουν αλληλοέλεγχοι και διαφάνεια.
Αυτό είχε ένα σημαντικό αποτέλεσμα: ουσιαστικά, αυτή τη θέση ισχύος, να την αξιοποιούν για ιδιοτελή συμφέροντα.
Αυτό τον κύκλο είναι που σπάμε. Πρέπει να σπάσει και θα σπάσει. Αυτή τη μάχη δίνουμε, την ίδια στιγμή που ζητάμε και από τον απλό πολίτη να βάλει πλάτη, για να μην καταρρεύσει η χώρα. Δικαίως βέβαια ο πολίτης ρωτά: «γιατί να πληρώσω εγώ τα σπασμένα αυτών των κατεστημένων και ολιγαρχιών;».
Είναι κεντρική προτεραιότητα, λοιπόν, να σπάσουμε όλες αυτές τις αντιλήψεις, όλες αυτές τις κατεστημένες λογικές. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Είμαι απόλυτα αποφασισμένος, αυτά τα φαινόμενα να τα πολεμήσουμε με κάθε μέσο. Να αλλάξουμε την πατρίδα, να αλλάξουμε νοοτροπίες, πρακτικές και συνήθειες, που μας οδήγησαν εδώ.
Βέβαια, το πρώτο είναι να ξεκινήσουμε από εμάς τους ίδιους, από το ίδιο το κράτος. Μέσα σε ένα χρόνο, έγιναν τόσα πολλά για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας των θεσμών και για τη διαφάνεια, όσα δεν είχαν γίνει σε ολόκληρη τη μεταπολίτευση.
Λέω μερικά από τα θέματα αυτά, που βεβαίως όσο προχωράει η εφαρμογή τους, τόσο θα φαίνεται και το αποτέλεσμα στην καθημερινή ζωή του πολίτη. Γιατί αναφέρθηκε σωστά ότι πολλοί πολίτες λένε, «θέλουμε παραπάνω». Πολύ σωστά. Έως ότου εφαρμοστούν οι νόμοι, δεν φαίνεται άμεσα το αποτέλεσμα. Και πολλές φορές, μπλοκάρονται και από πρακτικές και από νοοτροπίες, ακόμα και από την ίδια τη Διοίκηση, που δεν είχε μάθει ή και δεν θέλει να εφαρμόσει τέτοιες διαφορετικές αντιλήψεις. Όσο όμως προχωράμε και συνεχίζουμε, τόσο το αποτέλεσμα θα είναι ορατό και μάλιστα άμεσα.
Είχαμε την επέκταση του ΑΣΕΠ για κάθε πρόσληψη μόνιμου ή συμβασιούχου, μέσα από αξιοκρατικές και αντικειμενικές διαδικασίες. Πολύ σημαντικό για τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης.
Την καθιέρωση του προγράμματος «Διαύγεια» που αναφέρατε, μέσω του οποίου το κράτος δίνει πια λογαριασμό για κάθε δαπάνη του, αλλά και την ελεύθερη διάθεση όλων των φύλλων της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως στο Διαδίκτυο. Το είχαμε υποσχεθεί, το κάναμε πράξη. Μάλιστα, όπως είπαμε με τον Υπουργό Εσωτερικών όταν το πρωτοανακοινώσαμε, ξέραμε ότι θα στήσουν πανηγύρι οι bloggers με την παραμικρή δαπάνη του κράτους, από τα στυλό μέχρι τις χαρτοπετσέτες που καταναλώνουμε.
Αλλά αυτό είναι θετικό, αυτή η κριτική είναι θετική. Διότι σιγά-σιγά εξοικειώνεται ο κάθε πολίτης, τα ΜΜΕ, οι bloggers, και για το ποια είναι αναγκαία δαπάνη, αλλά και για το ποια είναι σπατάλη, την οποία πρέπει να περιορίσουμε. Μας βοηθάει δηλαδή κι εμάς να επισημάνουμε τις λογικές πράξεις που πρέπει να κάνουμε για την εξοικονόμηση του χρήματος του Ελληνικού λαού. Και αυτός ήταν ο στόχος. Ο δημοκρατικός έλεγχος υπέρ των χρημάτων του Ελληνικού λαού.
Έχουμε τη θεσμοθέτηση της υποχρέωσης όλων των επιτηδευματιών να εκδίδουν αποδείξεις και την παροχή κινήτρων στους πολίτες, ώστε να συλλέγουν αυτές τις αποδείξεις.
Βεβαίως, κατά καιρούς, με κατηγορούν ότι μιλάω για τη διαφθορά και ότι με αυτό δημιουργώ μια κακή εικόνα της χώρας. Νομίζω, όμως, ότι εάν δεν μιλούσε κανείς, το πρόβλημα δεν θα λυνόταν. Και νομίζω ότι ακόμα κι αν δεν μιλούσα, αυτό δεν θα σήμαινε ότι όλος ο κόσμος δεν θα ήξερε, τόσο οι Έλληνες, όσο και διεθνώς, ότι υπάρχει στη χώρα μας, δυστυχώς, αυτό το φαινόμενο και μάλιστα αρκετά εκτεταμένο.
Επίσης, θεωρώ ότι μόνο με την ειλικρίνεια, μόνο με το να είμαστε ειλικρινείς και να βλέπουμε τα πράγματα ως έχουν, μπορούμε αυτά τα φαινόμενα να τα αντιμετωπίσουμε.
Και βέβαια, ως προοδευτικός άνθρωπος, θεωρώ ότι αυτά τα φαινόμενα, όπως είπα και νωρίτερα, οφείλονται στην κακή λειτουργία των θεσμών, και όχι στο DNA οποιουδήποτε λαού. Ακριβώς αυτό είναι το αισιόδοξο, λοιπόν, ότι αν εμείς εμπεδώσουμε θεσμούς που λειτουργούν σωστά και πρακτικές υποδειγματικές, αυτά τα φαινόμενα θα μειωθούν και τελικά θα εξαλειφθούν.
Το λέω, διότι υπάρχουν και πολύ σημαντικές μελέτες, έχω αναφερθεί σ’ αυτές κατά καιρούς, όπως του «Brooking Institute», το οποίο κάνει μια σύγκριση Ελλάδας και Χιλής, που έχουμε κάποιες παράλληλες ιστορίες δικτατοριών, όπου δείχνει ότι η Χιλή, λόγω της σωστής λειτουργίας των θεσμών και της διαφάνειας, έχει δείξει ένα πάρα πολύ φιλόδοξο και πετυχημένο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, ενώ συμβαίνει το αντίθετο στην Ελλάδα. Και θα μπορούσαμε, κατά τη μελέτη αυτή, να κερδίσουμε από 4% μέχρι και 8% του ΑΕΠ, αν χτυπούσαμε την αδιαφάνεια και τη διαφθορά, κάτι το οποίο βεβαίως προχωράμε με πολλές μεταρρυθμίσεις.
Μεταξύ αυτών, ήταν και είναι η συνέχεια της μεταρρύθμισης του «Καλλικράτη», απελευθερώνοντας το κεντρικό κράτος και κάνοντας τους Δήμους να δίνουν σαφή λογαριασμό για τις δαπάνες τους. Και αυτοί είναι πια στη «Διαύγεια».
Την αυστηροποίηση του φορολογικού συστήματος, ώστε να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή. Έχουμε δημιουργήσει ένα νέο θεσμό, αυτόν του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος, για να κυνηγάμε υποθέσεις σημαντικές και μεγάλες, συστηματικά.
Την έναρξη της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Ήδη, με βάση τα αποτελέσματα από τη λειτουργία του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, έχουν παραπεμφθεί στα αρμόδια πειθαρχικά όργανα των Ασφαλιστικών Ταμείων 30 γιατροί με το ερώτημα της απόλυσης, γιατί έχουν βρεθεί να συνταγογραφούν ποσά πολύ πάνω από το μέσο όρο της αντίστοιχης ειδικότητας στην περιοχή τους. Έχουμε όμως και σημαντικές μειώσεις των εξόδων, εκεί όπου έχει δοκιμαστεί η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, από 30% μέχρι και 50% πολλές φορές.
Έχουμε την καταγραφή πια όλων των δημοσίων υπαλλήλων και των προσόντων τους, κάτι που επίσης θα έπρεπε να είναι αυτονόητο, αλλά δεν υπήρχε. Ξέρουν οι φορολογούμενοι πόσους υπαλλήλους συντηρούν και για ποιες Υπηρεσίες.
Έχουμε τη θέσπιση της υποχρέωσης όλων των Οργανισμών και φορέων της γενικής Κυβέρνησης να δημοσιεύουν ισολογισμούς και να τηρούν διπλογραφικό σύστημα, ώστε να μάθουμε επιτέλους τι πληρώνουμε και για ποιο σκοπό.
Αυτούς τους μήνες, φίλες και φίλοι, έγιναν πάρα πολλά. Όμως, ο δρόμος είναι μακρύς, προκειμένου να αποκατασταθεί το κύρος των θεσμών και να λάμψει επιτέλους η διαφάνεια στο δημόσιο βίο. Και χρειάζονται βεβαίως καίριες και νέες αποφάσεις.
Ξεκινώντας - είναι αυτονόητο - από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το ίδιο το κράτος και η Δημόσια Διοίκηση. Ήδη, όπως ξέρετε, η ανοχή για δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους που παραβαίνουν το καθήκον τους με οποιονδήποτε τρόπο, έχει τελειώσει.
Θα αναφέρω και εδώ μερικά παραδείγματα, ορισμένες σοβαρές υποθέσεις που αντιμετώπισε η Ελληνική Αστυνομία, μόνο τους τελευταίους μήνες.
Συνελήφθη υπάλληλος του ΣΔΟΕ, δηλαδή των φορολογικών Αρχών, να λαμβάνει μεγάλο χρηματικό ποσό από επιχειρηματία ξενοδοχειακών μονάδων, προκειμένου να τακτοποιήσει φορολογικές του υποθέσεις. Συγκατηγορούμενος στην ίδια υπόθεση τυγχάνει και έτερος υπάλληλος της ίδιας Υπηρεσίας.
Ίσως για μια άλλη χώρα ακούγεται ως κάτι το αυτονόητο, αλλά στη χώρα μας, δυστυχώς, αυτά είναι παραδείγματα τα οποία δεν είχαμε, δηλαδή ξέραμε όλοι ότι αυτό γινόταν, όμως, δεν υπήρχε αντιμετώπιση.
Συνελήφθησαν δύο γιατροί δημόσιου Νοσοκομείου, οι οποίοι είχαν απαιτήσει από ασθενή το λεγόμενο «φακελάκι», δηλαδή χρηματικό ποσό, προκειμένου να προβούν σε εγχείρηση.
Συνελήφθησαν, ένας Νομίατρος Διευθυντής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, μία πολιτικός μηχανικός και ένας ιδιώτης, επειδή ενέχονται σε υπόθεση παθητικής δωροδοκίας και εκβιασμού ιδιοκτήτη καταστήματος, προκειμένου ο πρώτος από αυτούς να εκδώσει θετική γνωμοδότηση, ως προς την καταλληλότητα καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Συνελήφθη Προϊστάμενος Δασικής Υπηρεσίας, σε βάρος του οποίου σχηματίσθηκε δικογραφία για δωροδοκία και εκβίαση, επειδή απαίτησε από ιδιώτη χρηματικό ποσό, προκειμένου να χορηγήσει βεβαιώσεις χαρακτηρισμού αγροτεμαχίων ιδιοκτησίας του.
Συνελήφθη τελωνειακός υπάλληλος, ο οποίος απαιτούσε εκβιαστικά από επιχειρηματία υψηλό χρηματικό ποσό, προκειμένου να καθυστερήσει τον έλεγχο περίπου 300 πολυτελών αυτοκινήτων, που είχε εισάγει η εταιρεία του επιχειρηματία στην Ελλάδα.
Εξαρθρώθηκε κύκλωμα οργανωμένου εγκλήματος εμπορίας και διακίνησης ναρκωτικών ουσιών σε Σωφρονιστικά Καταστήματα της χώρας.
Όπως σας είπα, αυτά ακούγονται ταπεινά και αυτονόητα. Δυστυχώς, μέχρι προχθές δεν ήταν καθόλου αυτονόητα.
Εδώ θέλω να κάνω και μια ιδιαίτερη αναφορά στη Δικαιοσύνη. Είναι ανεξάρτητη. Την ανεξαρτησία της αυτή, εμείς την εγγυηθήκαμε ακόμα περισσότερο, με το νόμο για την επιλογή δικαστικών λειτουργών στις κορυφαίες θέσεις της Δικαιοσύνης και την επαναφορά του αυτοδιοίκητου των Δικαστηρίων.
Σήμερα, γίνεται μια πρωτόγνωρη διαδικασία, μέσα από τη Βουλή, όπου γίνεται ακρόαση των υποψηφίων - παλαιότερα, δεν υπήρχε - πριν αποφασίσει το Υπουργικό Συμβούλιο για την τοποθέτηση των ανώτατων δικαστών.
Έχει όμως και η Δικαιοσύνη σήμερα τεράστιες ευθύνες και δεν πρέπει να αντιμετωπίζει το ρόλο της ευθυνοφοβικά. Οφείλουν να συνδράμουν σε αυτή την αλλαγή που χρειάζεται η χώρα και να δημιουργήσουν εμπιστοσύνη για όλους τους θεσμούς μας, όπως βεβαίως και για το δικό τους χώρο, της Δικαιοσύνης. Μια άλλη λογική για τη λειτουργία του κράτους.
Αναβαθμίσαμε και ενισχύσαμε τις Υπηρεσίες Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος. Διευρύναμε τις αρμοδιότητές τους, ώστε να έχουν πια δικαιοδοσία ακόμα και σε περιπτώσεις αδικημάτων που συνιστούν διαφθορά, σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τη διαφθορά, την οποία επίσης προχωράμε ουσιαστικά, αλλά είχαμε καθυστερήσει να την εφαρμόσουμε.
Το ίδιο και με την Υπηρεσία Εσωτερικών Υποθέσεων, που μέχρι σήμερα ερευνούσε μόνο το αδίκημα της δωροδοκίας, ενώ τώρα διερευνά όλα τα αδικήματα που συνιστούν διαφθορά, σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ κατά της διαφθοράς. Σε συνδυασμό με την πρόβλεψη εφοδιασμού της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων στα δύο Σώματα Ασφαλείας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, με εργαλεία όπως η απλούστευση της διαδικασίας άρσης του φορολογικού, τραπεζικού και χρηματιστηριακού απορρήτου, αλλά και η στελέχωσή της με εξειδικευμένο και με πλούσια επαγγελματική εμπειρία προσωπικό. Αυτά σηματοδοτούν την έναρξη μιας νέας εποχής στην καταπολέμηση της διαφθοράς στο Δημόσιο.
Σε αυτά έρχεται φυσικά να προστεθεί και η μεγάλη αλλαγή στον πειθαρχικό κώδικα των δημοσίων υπαλλήλων, που σπάει το φαύλο κύκλο της σύμπτωσης ουσιαστικά ελεγχόντων και ελεγχομένων.
Όπως βλέπετε, είναι στόχος μας να χτίσουμε ένα διαφορετικό μοντέλο λειτουργίας, μία διαφορετική σχέση του κράτους με τον πολίτη. Να καταπολεμήσουμε κάθε εστία πολυδαίδαλων διαδικασιών και γραφειοκρατίας.
Ένα από τα βασικά προβλήματα που έχουμε στη χώρα μας είναι η πολυνομία, η τεράστια γραφειοκρατία. Και εδώ, θέλει πολλή δουλειά. Ήδη, προχωράμε ώστε να τελειώνουμε με τη λογική ότι χρειάζεται το «γρηγορόσημο» για να προχωρήσει η οποιαδήποτε υπόθεση, είτε τα τηλέφωνα σε φίλους και γνωστούς, ώστε να πάρει ο πολίτης ένα χαρτί, μια άδεια ή να ξεκινήσει μια επιχείρηση.
Κάνουμε ριζικές αλλαγές. Βεβαίως, ο χρόνος είναι σημαντικός, διότι είναι λεπτομερής δουλειά, όμως, αυτή θα επισπευσθεί με ένα σημαντικό όπλο, τη νέα τεχνολογία, την εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης παντού. Να τελειώνουμε και με τα χαρτιά και με όλη την ταλαιπωρία που αυτά ενέχουν.
Σήμερα, οι συναλλαγές του πολίτη και της επιχείρησης με το Δημόσιο πραγματοποιούνται με την αυτοπρόσωπη ή με εξουσιοδότηση φυσική παρουσία εκπροσώπου, τις ώρες συναλλαγών του Δημοσίου με το κοινό.
Σήμερα, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες δημιουργούν την «ανάγκη» αυτού του «γρηγορόσημου» και δίνουν την ευκαιρία για εστίες διαφθοράς.
Σήμερα, ο πολίτης έχει την ευθύνη να φέρει μαζί του, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι συναλλαγές, σειρά από έγγραφα, είτε στην πρωτότυπη, είτε σε επικυρωμένη μορφή για το γνήσιο του εγγράφου.
Η απλούστευση των διαδικασιών, με την εισδοχή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στο σύνολο, ουσιαστικά, της διοικητικής δράσης, θα επιφέρει δραστική μείωση των διοικητικών επιβαρύνσεων, του κόστους και της ταλαιπωρίας που υφίστανται πολίτες και επιχειρήσεις, στη διάρκεια των συναλλαγών τους με φορείς του δημόσιου τομέα.
Θεσπίζεται η υποχρέωση ηλεκτρονικής επικοινωνίας για τους φορείς του δημόσιου τομέα με τον πολίτη, αλλά και του δικαιώματος ηλεκτρονικής επικοινωνίας και συναλλαγής με το Δημόσιο για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Απαλλάσσεται ο πολίτης από την κλασσική διαδικασία επικύρωσης των ηλεκτρονικών αντιγράφων.
Πάμε σε διαδικασίες απλοποίησης του πρωτοκόλλου κάθε εγγράφου που «κυκλοφορεί» εντός των δημοσίων Υπηρεσιών, που γίνεται ηλεκτρονικό και μοναδικό.
Προβλέπεται η δυνατότητα των πολιτών ή των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου να ενημερώνονται ηλεκτρονικά, τόσο για την πρωτοκόλληση, όσο και ιδίως για την πορεία μιας υπόθεσης που τους αφορά. Στόχος πάντα είναι η ταχύτητα, η αυτοματοποίηση και, βεβαίως, η διαφάνεια για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.
Η ίδια φιλοσοφία διαπερνά και όλες μας τις παρεμβάσεις, εκεί όπου το κράτος έρχεται σε επαφή με την οικονομία και την ανάπτυξη. Διότι ξέρουμε ότι η αδιαφάνεια είναι τροχοπέδη και για την ανάπτυξη. Ξέρω πολλούς επιιχειρηματίες, και είναι πολλοί επιχειρηματίες και σ’ αυτή την αίθουσα, αλλά ξέρω καιι πολλούς στο εξωτερικό, οι οποίοι μου λένε, «πού να μπλέξω, να έρθω και να επενδύσω στην Ελλάδα;». Ακόμα και οι Έλληνες της Διασποράς λένε, «πού να έρθω να μπλέξω, που μπορεί η μία Υπηρεσία, ή η άλλη, να μου ζητήσουν κάτω από το τραπέζι ιδιαίτερη αμοιβή, για να προχωρήσουν τις διαδικασίες;».
Γραφειοκρατία, περίπλοκες διαδικασίες, χρόνια ολόκληρα, για να εκδοθεί μια άδεια. Κάναμε ήδη τα πρώτα βήματα, τόσο με το «fast track» στις μεγάλες επενδύσεις, όσο και με τη δημιουργία της Υπηρεσίας Μίας Στάσης για την ίδρυση των επιχειρήσεων. Η ίδρυση μιας επιχείρησης χρειαζόταν τουλάχιστον 40 ημέρες. Τώρα μπορεί να γίνει σε μία. Αυτό είναι ήδη πράξη.
Ήδη, την περασμένη εβδομάδα, ανακοίνωσα στην ετήσια συνέλευση του ΣΕΤΕ, στον τουριστικό κλάδο, το πλαίσιο για τη γρήγορη και διαφανή διαδικασία αδειοδότησης, που θα ξεκινήσει πιλοτικά για τις τουριστικές επιχειρήσεις.
Θέλουμε να περιορίσουμε την επαφή του πολίτη με τη Δημόσια Διοίκηση, δηλαδή να έχει τη δυνατότητα μέσω του διαδικτύου να κάνει τις δουλειές του. Και θα έχουμε διπλό όφελος, ενισχύοντας την επιχειρηματικότητα και καταπολεμώντας τη διαφθορά.
Ξεδιαλύνεται το τοπίο για τις επιχειρήσεις, καθώς και το κράτος, αλλά και η επιχειρηματική κοινότητα, γνωρίζουν πια τον αριθμό και την ταυτότητα των πραγματικών επιχειρήσεων. Ούτε αυτό το είχαμε καταγράψει, δεν ξέραμε ποιες ήταν οι πραγματικές επιχειρήσεις στη χώρα μας.
Διαφάνεια σημαίνει απλές διαδικασίες, αλλαγή αντίληψης, εφαρμογή του νόμου. Αυτές τις ημέρες, κατατίθεται ένα πολύ σημαντικό νομοσχέδιο στη Βουλή για τη βιομηχανία. Προβλέπει την απλοποίηση της αδειοδότησης των τεχνικών επαγγελμάτων και δραστηριοτήτων και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας για τη μεταποιητική δραστηριότητα, ενώ βάζει τάξη στο άναρχο καθεστώς που επικρατούσε στα επιχειρηματικά πάρκα μέχρι σήμερα.
Αλλάζουμε το μοντέλο αδειοδότησης στη χώρα. Από τη λογική τού πρώτα «ελέγχω» και μετά «αδειοδοτώ», να λειτουργήσει ένα μοντέλο πρώτα «αδειοδοτώ», αφού έχω θέσει τις απαιτήσεις μου, και μετά «ελέγχω», με εξαίρεση μόνο τις δραστηριότητες υψηλής όχλησης, όπου παραμένει ο αρχικός έλεγχος, λόγω του μεγέθους του κινδύνου που ενέχουν.
Απλοποιούμε τη διαδικασία αδειοδότησης επιχειρήσεων εντός επιχειρηματικών πάρκων και θεσμοθετούνται μια σειρά από οικονομικά, πολεοδομικά και διοικητικά κίνητρα για την εγκατάσταση των επιχειρήσεων σε αυτά.
Δημιουργούμε το Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών, που θα συγκεντρώνει σχεδόν τα 2/3 των συνολικών δημοσίων προμηθειών της χώρας, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας μέσω της διενέργειας προκαταρκτικού ελέγχου - ο λεγόμενος «προέλεγχος» - όλων των αιτημάτων των φορέων που εντάσσονται στο πρόγραμμα.
Καθιερώνουμε διαδικασίες για διαγωνισμούς, που θα εγγυώνται τη μείωση των εξόδων του Δημοσίου, θα έλεγα ακόμα και του διαγωνιζομένου, και την απόλυτη διαφάνεια.
Προχωρούμε ήδη σε πιλοτικό πρόγραμμα, για πρώτη φορά στη χώρα μας , για τη διενέργεια διαγωνισμών με τη χρήση ηλεκτρονικού πλειστηριασμού. Πάλι αυτονόητο, όμως, δεν είχε υπάρξει στη χώρα. Ήδη, έχουν διενεργηθεί οι πρώτες ηλεκτρονικές δημοπρασίες.
Τέλος, περνάμε στο επίσης τεράστιο κεφάλαιο των μεταρρυθμίσεων στο ίδιο το πολιτικό μας σύστημα. Πέραν του «Καλλικράτη», όπως ξέρετε, προχωράμε σε αλλαγές όπως είναι ο νόμος Περί Ευθύνης Υπουργών, μέχρι εκεί που μας επιτρέπει το ισχύον Σύνταγμα. Βεβαίως, έχουμε τη βούληση να αλλάξει το Σύνταγμα. Μέσα στις απαραίτητες προθεσμίες που μας δίνει το ίδιο το Σύνταγμα, έχουμε δεσμευτεί ρητά να αλλάξουμε συνταγματικές πτυχές.
Έχει έρθει πλέον η ώρα να πάμε στον πυρήνα του προβλήματος της δημόσιας ζωής, στην αλλαγή του εκλογικού νόμου, καθώς και στην αλλαγή του νόμου
για τη χρηματοδότηση των κομμάτων, που επίσης αναφέρατε.
Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα διαφορετικό μοντέλο οργάνωσης της ίδιας της κοινωνίας, αλλά βεβαίως να υπάρξει αξιοπιστία και εμπιστοσύνη προς τα κόμματα της χώρας μας.
Διαφάνεια, αλληλεγγύη, αξιοκρατία, είναι οι αρχές τις οποίες υπηρετούμε σ’ αυτές τις αλλαγές. Να εκλείψουν οι άθλιες σχέσεις διαπλοκής μεταξύ κράτους και επιχειρηματιών ή άλλων κλάδων, τομέων ή πυλώνων της εξουσίας.
Να μπορέσουμε ξανά να δώσουμε την αίσθηση της εμπιστοσύνης στον Ελληνικό λαό για την ίδια του την Πολιτεία. Και σύντομα, οι κυνικοί - διότι υπάρχει έντονος κυνισμός στη χώρα μας, όπως και η ευκολία να ισοπεδώνονται τα πάντα - να ξεμείνουν από δικαιολογίες.
Δεν θα μπορούν να υποστηρίζουν ότι δεν πληρώνουν φόρους, γιατί δεν ξέρουν πού πάνε τα λεφτά τους. Αυτή ήταν μια αληθής μέχρι χθες δικαιολογία, όμως σήμερα πλέον ξέρουν. Δεν θα μπορούν να επιτίθενται επίσης επί δικαίων και αδίκων πολιτικών και δημόσιων λειτουργών.
Θα υπάρχει σαφές και αυστηρό σύστημα λογοδοσίας για όλους και βεβαίως η απαραίτητη τιμωρία για τους εν αδίκω.
Πιστεύω από τα βάθη της καρδιάς μου ότι δημιουργούμε έναν πιο διαφανή τρόπο λειτουργίας του κράτους. Θέλουμε τη βοήθεια της Διεθνούς Διαφάνειας, έχετε τεράστια εμπειρία, θέλουμε τις σκέψεις και τις ιδέες σας.
Άκουσα και την κυρία Λαμπέλ - και την ευχαριστώ ιδιαίτερα για τις ιδέες της - η οποία μίλησε και για τη συμμετοχή των πολιτών. Η σημασία της συμμετοχής του πολίτη είναι πολύ μεγάλη, διότι τότε το έργο το οποίο κάνουμε, δεν είναι έργο κάποιων πολιτικών ή δημοσίων υπαλλήλων, αλλά γίνεται έργο του λαού, μια δημιουργία πραγματική. Αυτό είναι σημαντικό για να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του κράτους.
Μπορώ να πω ότι, ένα χρόνο μετά την προηγούμενη συνάντησή μας, τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά. Σήμερα, είμαι εδώ για να σας διαβεβαιώσω ότι η πίστη μας στην επίτευξη των στόχων μας είναι αδιαπραγμάτευτη. Η αποφασιστικότητά μας είναι αδιαμφισβήτητη. Και η θέλησή μας, πιο ισχυρή από ποτέ.
Και πάλι, σας ευχαριστώ.
