Ομιλία Πρωθυπουργού Γιώργου Α. Παπανδρέου σε σύσκεψη με
εκπροσώπους τοπικών φορέων στην Άρτα
Αθήνα, 29 Ιουλίου 2011
Δήμαρχέ μου, σ’ ευχαριστώ πολύ για τα λόγια σου, την υποδοχή σου, την υποδοχή όλων σας, καθώς και για τη συμμετοχή κοινωνικών και οικονομικών φορέων της πόλης και εκπροσώπων της Αυτοδιοίκησης, των συναδέλφων βουλευτών και των πολιτών που εκπροσωπούν διάφορους τοπικούς φορείς και υπηρεσίες. Είμαστε εδώ, με το κλιμάκιο της Κυβέρνησης, ακριβώς γιατί πιστεύουμε στην περιφερειακή ανάπτυξη.
Η δική σας ανάπτυξη, η ανάπτυξη της Περιφέρειας, θα είναι προς όφελος όλης της χώρας. Αυτή είναι η μεγάλη προσπάθεια, η δική μας, να δώσουμε μια νέα ταυτότητα στην περιφερειακή ανάπτυξη, μια ταυτότητα ιδιαίτερη σε κάθε περιοχή, που έχει δυνατότητες να αναδείξει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, πόσο μάλλον η Ήπειρος, με την οποία, όπως ξέρετε, συνδέομαι και εγώ, καθώς έχω ρίζες και από εδώ – γιαννιώτικες, βεβαίως. Και όπως πολύ σωστά είπατε, το απαράμιλλο φυσικό κάλλος της Άρτας, η πλούσια ιστορία και ο πολιτισμός της, την κάνουν μία περιοχή με τεράστιες δυνατότητες.
Και αυτές τις δυνατότητες, πρέπει να τις αξιοποιήσουμε, διότι το μοντέλο ανάπτυξης που είχε λειτουργήσει τόσα χρόνια, δεν βοήθησε να στηριχθούμε στα πλεονεκτήματα που έχει η χώρα μας. Αντιθέτως, υπήρξε μία εύκολη κερδοσκοπία, που βοηθούσε λίγους και όχι το γενικό σύνολο.
Δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι, το τελευταίο διάστημα, φίλες και φίλοι, όλοι δοκιμαστήκαμε σκληρά. Θέλω όμως να πω, επίσης, ότι οι θυσίες που έχει κάνει ο Ελληνικός λαός άρχισαν να πιάνουν τόπο.
Η σημερινή μου επίσκεψη εδώ γίνεται σε μία δύσκολη για όλους τους Έλληνες περίοδο και, βεβαίως, και για τη δική σας περιοχή. Οι Αρτινοί, όπως και όλοι οι Έλληνες, βρίσκονται αντιμέτωποι με παρόμοιες δυσκολίες, αλλά και με τις ιδιαίτερες δυσκολίες μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης, που έχει βεβαίως βαθύτερα αίτια, γεγονός που συνεπάγεται ένα βάρος για κάθε οικογένεια και κάθε επαγγελματία.
Και στην Άρτα, όπως και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, υπάρχουν επιχειρήσεις που δυσκολεύονται – άλλες κλείνουν, ενώ άλλοι χάνουν και τις δουλειές τους. Γι’ αυτό, δεν θα ήθελα να έρθω εδώ απλώς για να χαϊδέψω αυτιά, ούτε για να αρνηθώ ότι υπάρχουν προβλήματα, ούτε για να υποσχεθώ μαγικές λύσεις, αλλά για να συζητήσουμε μεταξύ μας, πώς από εδώ και πέρα θα πορευτούμε πολύ καλύτερα, αλλά και πώς φτάσαμε ως εδώ, ώστε να μην βρεθούμε ποτέ ξανά σ’ αυτή την κατάσταση. Και κυρίως, για να μπορέσουμε μαζί να δημιουργήσουμε αυτή τη νέα Ελλάδα που όλοι μας θέλουμε, να μπούμε σε μια βιώσιμη ανάπτυξη και σε ένα δρόμο προοπτικής.
Μετά τις ιδιαίτερες, τις σημαντικές και, θα έλεγα, ιστορικές αποφάσεις της προηγούμενης εβδομάδας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε πια το δρόμο μας ανοιχτό, ώστε να δουλέψουμε μαζί και να δημιουργήσουμε αυτή τη νέα Ελλάδα.
Ήρθα σήμερα εδώ, για να ακούσω τις δικές σας σκέψεις και προτάσεις, σε ό,τι αφορά ζητήματα τόσο σε τοπικό, όσο και σε περιφερειακό, αλλά και εθνικό επίπεδο. Γιατί λόγο και συμμετοχή, για το πού πορεύεται η χώρα, πώς πρέπει να κινηθεί, με τι ρυθμούς και τι στόχους, δεν έχει μόνον η Αθήνα, έχει και η Άρτα, έχουν και οι πολίτες της περιοχής, και οι θεσμικοί φορείς και, βέβαια, όλη η Περιφέρεια.
Γι’ αυτό και επισκέπτομαι τόσο συχνά τις Περιφέρειες της χώρας, προκειμένου να ακούσω τους πολίτες και να απαντήσω σε ό,τι μπορούμε να απαντήσουμε, για πιθανές αδυναμίες, ακόμα και στην κριτική – είναι καλοδεχούμενη – αλλά και για να δούμε από κοινού, τελικά, πώς λύνουμε χρόνια προβλήματα, που ταλαιπωρούσαν και ταλαιπωρούν ακόμα την ελληνική Περιφέρεια και όχι μόνο.
Αυτός είναι ο μόνος δρόμος, όχι για να γίνει καλύτερη η Κυβέρνησή μας, αλλά για να γίνει καλύτερη η καθημερινότητα όλων μας και να βελτιώνουμε, μέσα από το διάλογο και την κοινή προσπάθεια, τα κακώς κείμενα, ώστε να ξεκολλήσει επιτέλους η Ελλάδα από την ύφεση και τη στασιμότητα.
Κυρίες και κύριοι και αγαπητοί φίλοι, οι λόγοι για τους οποίους οδηγηθήκαμε σε αυτό το σημείο είναι βεβαίως και εξωτερικοί, αλλά είναι και εσωτερικοί. Συνειδητοποιήσαμε πια και, μάλιστα, με τον πιο σκληρό τρόπο, ότι το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήθηκε τα προηγούμενα χρόνια είχε χρεοκοπήσει. Και χρεοκόπησε οριστικά.
Όσοι προσπαθούν να μας πείσουν με εύκολα λόγια ότι υπάρχει τρόπος επιστροφής και, μάλιστα, σε μια μη βιώσιμη κατάσταση, δεν λένε την αλήθεια. Καλλιεργούν και πάλι ένα ψεύτικο μύθο.
Επιδοτήσεις χωρίς αντίκρισμα, επενδύσεις που δεν δημιουργούσαν δουλειές ή ανταγωνιστικά προϊόντα, ρουσφέτια που μεγάλωναν τη γραφειοκρατία και επιβάρυναν τελικά το φορολογούμενο, μεσάζοντες για τα ευρωπαϊκά προγράμματα, σπατάλες στην υγεία και την πρόνοια, εύκολα και γρήγορα δανεικά, χωρίς να επενδύονται σε αντίστοιχο παραγωγικό αποτέλεσμα για τη χώρα – αυτά δεν μπορεί να συνεχιστούν. Είναι αυτά που πληρώνουμε και πληρώνει σήμερα ο τόπος.
Πλέον, κάθε φορά που η Ελλάδα εξασφαλίζει οποιοδήποτε ποσό, πρέπει να φροντίζουμε να πιάνει τόπο, και για τη χώρα, και για τον πολίτη, μέχρι και το τελευταίο ευρώ.
Να ξέρετε ότι, τη μάχη, τη δώσαμε όλοι μαζί τους τελευταίους μήνες, ώστε να εξασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα της πατρίδας μας. Και αυτό, το έκανε ολόκληρη η ελληνική κοινωνία, όχι μόνο η Κυβέρνηση.
Γιατί έπρεπε να το κάνει; Γιατί η Ελλάδα, το 2009, είχε απολέσει πλήρως την αξιοπιστία της στο εξωτερικό. Δυστυχώς, είχαμε τα γνωστά ψεύτικα στατιστικά στοιχεία, που ήταν η χαριστική βολή για την αξιοπιστία της χώρας μας. Ένα έλλειμμα 36 δις ευρώ, που μας κληροδότησε η προηγούμενη κυβέρνηση, πελατειακές σχέσεις, βεβαίως, που είναι γνωστές τοις πάση, αλλά και χρόνια προβλήματα, όπως είναι η διαφθορά. Όλα αυτά, μας είχαν κάνει πλέον αφερέγγυους, ενώ το μεγαλύτερο έλλειμμα που υπήρχε, ήταν το έλλειμμα αξιοπιστίας.
Χρειάστηκε μεγάλος αγώνας και επώδυνες θυσίες από τον Ελληνικό λαό, για να πείσουμε τους πάντες ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα, ότι η Ελλάδα έχει δυνατότητες. Ότι η εικόνα που δημιούργησε το κακό μας παρελθόν, μας αδικεί. Αδικεί κατάφωρα και το έθνος μας, και τον Ελληνισμό.
Αυτός ο αγώνας, όμως, στέφθηκε με επιτυχία. Πετύχαμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα έκτακτης δανειοδότησης και χρηματοδοτικής στήριξης στη σύγχρονη παγκόσμια ιστορία – όχι μόνο στην ευρωπαϊκή, αλλά στην παγκόσμια ιστορία. Χάρη σε αυτό, και οι συντάξεις, και οι μισθοί μπαίνουν κανονικά στους λογαριασμούς των δικαιούχων κάθε μήνα. Χάρη σε αυτό, το ελληνικό κράτος θα συνεχίσει – και συνεχίζει – να λειτουργεί τα σχολεία του και να φροντίζει τους ασθενείς του. Και βέβαια, χάρη σε αυτό, ξέρει πια ο πολίτης ότι υπάρχει μια σιγουριά και μια ασφάλεια.
Αυτή η νίκη, βέβαια, είχε το τίμημά της. Γιατί εφαρμόσαμε το πιο ριζικό πρόγραμμα ραγδαίας δημοσιονομικής προσαρμογής, δηλαδή μείωσης των ελλειμμάτων, που έχει εφαρμόσει ποτέ μια χώρα του ΟΟΣΑ, του Οικονομικού Οργανισμού των αναπτυγμένων χωρών.
Ήταν φυσικό η ελληνική οικονομία, η οποία ήταν ήδη σε ύφεση, να «φρενάρει» ακόμα περισσότερο. Τώρα, όμως, μπαίνουν νέα θεμέλια, για να μπορέσει να αναπτυχθεί σε υγιείς πια βάσεις και πολύ δυναμικά. Αυτή η προσπάθεια αναγνωρίστηκε. Και αναγνωρίστηκε και την προηγούμενη Πέμπτη από τους ηγέτες της Ευρωζώνης, που αποφάσισαν να βγάλουν επιτέλους τη θηλιά από το λαιμό των Ελλήνων.
Μείωσαν το επιτόκιο, με το οποίο δανειζόμαστε, περίπου στα επίπεδα της ίδιας της Γερμανίας. Αυτό, βέβαια, όσο διαρκεί το πρόγραμμα. Υπάρχουν σήμερα χώρες στην ενωμένη Ευρώπη, αγαπητές φίλες και φίλοι, οι πολίτες των οποίων, αν και δοκιμάζονται από τις συνέπειες της ύφεσης, παρ’ όλα αυτά, στηρίζουν την προσπάθεια, με αλληλεγγύη προς τον Ελληνικό λαό.
Διότι γνωρίζουν ότι, υπερασπιζόμενοι την Ελλάδα, τελικά, υπερασπίζονται ένα κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Αυτό πρέπει να το γνωρίζουμε όλοι. Ήταν μια πολύ σημαντική απόφαση αλληλεγγύης των λαών της Ευρώπης, μια ψήφος εμπιστοσύνης προς την Ελλάδα ότι, ναι, η Ελλάδα έχει μέλλον. Ναι, η Ελλάδα έχει προοπτική. Ότι μπορούμε να επενδύσουμε εκεί τα λεφτά μας – λεφτά των φορολογούμενων άλλων κρατών, γιατί αυτά είναι τα λεφτά που μας δανείζουν.
Αποφασίστηκε, επίσης, να παραταθούν τα δάνειά μας που λήγουν, με ελάχιστη περίοδο παράτασης την αποπληρωμή τους σε 15 χρόνια, ακόμα και μέχρι 30 χρόνια. Τα τοκοχρεολύσια, το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μας, μειώθηκαν δραματικά. Και με τη συμμετοχή των ιδιωτών, δηλαδή τη μεταφορά ενός σημαντικού βάρους του δικού μας χρέους στις ίδιες τις τράπεζες, το χρέος μας μειώνεται και ως ποσοστό του ΑΕΠ, και σε απόλυτους αριθμούς, αλλά και κατά δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ.
Αυτό μας δίνει επιτέλους τη δυνατότητα να ανασάνουμε. Ήρθε όμως η ώρα να ρίξουμε όλοι το βάρος στις μεγάλες αλλαγές. Αυτό περιμένουν όλοι. Αυτό περιμένουμε, πρώτα απ’ όλα, εμείς οι ίδιοι. Αυτό θέλουμε: μεταρρυθμίσεις, ώστε η Ελλάδα να αξιοποιήσει αυτό το νέο πλαίσιο, αυτό το κεκτημένο, για να κάνουμε το άλμα προς ένα καλύτερο μέλλον.
Ο δρόμος για την έξοδο από την κρίση είναι επιτέλους ανοιχτός. Ξέρετε, βεβαίως, ότι οι εξαγωγές μας αυξάνονται θεαματικά, ο τουρισμός ανακάμπτει με εντυπωσιακούς ρυθμούς, ενώ παράλληλα προχωρούμε σε μεγάλες θεσμικές αλλαγές.
Βέβαια, το ερώτημα είναι, «και μετά την κρίση, τι;». Ποια Ελλάδα θέλουμε να χτίσουμε; Μια Ελλάδα, που θα βασίζεται και πάλι στα πήλινα πόδια των δανεικών χρημάτων, του κρατισμού και των πελατειακών σχέσεων; Ή μια οικονομία καινοτόμο, εξωστρεφή, η οποία δεν θα έχει την ανάγκη των ξένων για να ευημερήσει;
Μια Ελλάδα, όπου οι αγροτικοί της συνεταιρισμοί θα μπαίνουν μέσα συνεχώς, με εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ; Ή μια Ελλάδα που θα εξάγει, όπως είπατε κ. Δήμαρχε, αγροτικά προϊόντα υψηλής ποιότητας; Και η Άρτα έχει τεράστιες δυνατότητες και προϊόντα προστιθέμενης αξίας στα πέρατα της γης.
Μια Ελλάδα, στην οποία τα παιδιά μας δεν θα μπορούν να κάνουν το επάγγελμα που θέλουν, επειδή είναι κλειστό και προστατευόμενο; Ή μια Ελλάδα, όπου ο καθένας θα μπορεί να ακολουθήσει την επαγγελματική πορεία που ονειρεύεται και επιθυμεί;
Μια Ελλάδα, όπου θα σας εκβιάζει ο κάθε κομματάρχης, για να διορίσει το παιδί σας στο Δημόσιο; Ή μια Ελλάδα αξιοπρέπειας και αξιοκρατίας, στην οποία θα ανταμείβονται και οι άξιοι και οι εργατικοί, αλλά θα δημιουργούνται και νέες, ποιοτικές θέσεις εργασίας για τους νέους;
Μια Ελλάδα, στην οποία θα πληρώνουν φόρους μόνο όσοι έχουν καλή πρόθεση ή όσοι δεν μπορούν να φόρο-αποφεύγουν; Ή μια Ελλάδα με ένα σύγχρονο, δίκαιο φορολογικό σύστημα, που θα κατανέμει δίκαια τα βάρη και τις υποχρεώσεις;
Μια Ελλάδα με απαξιωμένα πτυχία ΑΕΙ και διαλυμένα Πανεπιστήμια; Ή μια Ελλάδα με ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, που το μετατρέπει μάλιστα και σε πηγή εσόδων – γιατί όχι; Οι Υπηρεσίες μας, τα Νοσοκομεία μας, τα σχολεία μας, τα Πανεπιστήμιά μας, να γίνουν πηγή εσόδων για τη χώρα. Γιατί να μην εξάγουμε κι εμείς υπηρεσίες, αντί να εξάγουμε φοιτητές; Και γιατί τόσοι Έλληνες φοιτητές να είναι στο εξωτερικό και να μην έχουμε εμείς ξένους φοιτητές εδώ;
Γιατί λοιπόν να μην κάνουμε την τόσο όμορφη Περιφέρειά μας, με τα τόσα Ιδρύματα, πραγματικά ανοιχτή, και να μη δημιουργήσουμε κίνητρα για να φέρουμε εδώ και ξένους φοιτητές, παράγοντας έτσι και μια υπεραξία;
Αυτά είναι τα διλήμματα, στα οποία οφείλουμε όλοι να απαντήσουμε, καθώς πλησιάζουμε στο σημείο «μηδέν» της κρίσης και είμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε μια νέα πορεία.
Εμείς, με την αμέριστη – πράγματι – και συγκινητική στήριξη του Ελληνικού λαού, έχουμε δώσει τις απαντήσεις μας.
Πρώτα απ΄ όλα, με τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, όπως αυτή του «Καλλικράτη», αλλά και η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού μας συστήματος, που είναι πια βιώσιμο και για τις επόμενες γενιές.
Με την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, γιατί είχαμε φαινόμενα αρνησιδικίας. Με το νέο επενδυτικό νόμο. Με την αύξηση της απορροφητικότητας από το ΕΣΠΑ, που καταφέραμε μέσα από τις κινήσεις μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με την πορεία μας προς το μηδενισμό των πρωτογενών ελλειμμάτων, δηλαδή, βγάζοντας τους τόκους και τα δάνεια, να έχουμε ένα πλεόνασμα, γιατί και σήμερα ακόμα παράγουμε ελλείμματα. Μπορεί να μειώνουμε τα ελλείμματα, αλλά ακόμα παράγουμε. Δηλαδή, ξοδεύουμε ως κράτος περισσότερα από τα έσοδά μας. Αυτά βεβαίως, σήμερα, μας τα χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, μας τα χρηματοδοτεί ο μηχανισμός στήριξης. Αλλά για να είμαστε κι εμείς εντάξει, πρέπει κάποια στιγμή να έχουμε πλεόνασμα. Και ακριβώς αυτός είναι ο στόχος μας, ακόμα και για το επόμενο έτος.
Επίσης, το πρόγραμμα «Διαύγεια», για πλήρη απεικόνιση του πού πάνε τα χρήματα του Ελληνικού λαού, οι υπηρεσίες μιας στάσης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το θεσμικό πλαίσιο «fast track» για τις μεγάλες επενδύσεις, η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, η επέκταση του ΑΣΕΠ παντού, η αλλαγή του συστήματος κρίσεων στο Δημόσιο, το σπάσιμο της γραφειοκρατίας στις Πολεοδομίες, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, το Ψηφιακό Σχολείο, είναι μερικά από τα πολλά που τολμήσαμε.
Θα έλεγα ότι καμία κυβέρνηση δεν αποτόλμησε τόσες βαθιές μεταρρυθμίσεις και τόσο γρήγορα και, μάλιστα, παράλληλα με την υλοποίηση ενός πάρα πολύ απαιτητικού προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης. Εμείς προχωρήσαμε σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις, γιατί πιστεύουμε στη δημιουργική δύναμη των Ελλήνων, στις πολλές δυνατότητες, τις απέραντες δυνατότητες, θα έλεγα, αυτού του λαού.
Και συνεχίζουμε να πιστεύουμε, σε πείσμα κάθε Κασσάνδρας που προμηνύει διαρκώς την καταστροφή, σε πείσμα όσων θέλουν να μας πείσουν ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει, ότι μπορούν και αλλάζουν τα πράγματα. Πρέπει να έχουμε αυτοπεποίθηση, έχουμε πολλές δυνατότητες – και εξακολουθώ να το λέω αυτό και εντός και εκτός Ελλάδας – αναξιοποίητες δυνατότητες, που πρέπει να εκμεταλλευτούμε, για να δημιουργήσουμε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης στη χώρα.
Ερχόμενος εδώ, στην Άρτα, σας λέω με βεβαιότητα ότι η δική σας περιοχή, το ξέρετε και εσείς, είναι από τις πιο σημαντικές περιοχές –παραδείγματα, γι’ αυτό το νέο μοντέλο ανάπτυξης που θέλουμε να έχουμε τα επόμενα χρόνια.
Ανάπτυξη, όπως σας είπα και στην αρχή, χωρίς την Περιφέρεια, δεν νοείται. Η δική σας ανάπτυξη, είναι ανάπτυξη για όλη την Ελλάδα. Εάν δεν κινήσουμε την Περιφέρεια, δεν θα κινηθεί η ίδια η Ελλάδα.
Το αναπτυξιακό μοντέλο, το οποίο υπηρετήσαμε μέχρι πρόσφατα, όπως είπα, έχει αποτύχει. Η αλλαγή που ζούμε είναι οδυνηρή, αλλά θέτει και ένα θεμελιώδες ερώτημα: ποια Ελλάδα θέλουμε στην Περιφέρεια; Ποια Περιφέρεια θέλουμε; Τι ανάπτυξη θέλουμε; Πώς θέλουμε να αλλάξει ο τόπος, ο δικός σας τόπος;
Και πρακτικά, και τεχνικά, χωρίς μεγάλα λόγια, είμαστε ευλογημένοι που ζούμε στην Ελλάδα. Και είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε την Ελλάδα να δουλέψει αποτελεσματικά και με σύγχρονους όρους.
Όπως ξέρετε, τα λάθη τα οποία έχουν γίνει στο παρελθόν οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στο ότι δεν είχαμε κάνει μια σοβαρή αποκέντρωση και κρατούσαμε στρατηγικά εργαλεία στο κέντρο.
Θέλουμε να κάνουμε ακριβώς το ανάποδο. Δεν είμαι εδώ, απλά για να μεταφέρω εγώ λύσεις. Θέλουμε μια σειρά από πολιτικές, που να μπορούν να εφαρμόζονται, με εργαλεία που θα σας δίνουμε και δεν θα τα κρατάμε εμείς.
Οι αποφάσεις, αλλά και η ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, έρχονται πια σε εσάς. Δεν θέλουμε να λαμβάνονται οι αποφάσεις μέσα σε ένα Υπουργείο στην Αθήνα, ή να περιμένουμε να συνεννοηθούν δύο ή τρία ή και πέντε Υπουργεία μεταξύ τους στην Αθήνα, όπου βεβαίως εμπλέκονται, πολλές φορές, μικρά ή μεγάλα συμφέροντα και αγνοούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή τις ανάγκες της περιοχής.
Πολλοί βλέπουν τον «Καλλικράτη» μόνο ως ένα πλαίσιο, ως ένα πιο ισχυρό μοντέλο διεκδίκησης για την Περιφέρεια. Αυτό που θέλουμε εμείς, όμως, δεν είναι μια αντιπαλότητα διεκδίκησης μεταξύ Περιφέρειας και κέντρου. Θέλουμε το κέντρο να δώσει τις δυνατότητες στην ίδια την Περιφέρεια, στην ίδια την Αυτοδιοίκηση.
Ο «Καλλικράτης» είναι ένα μοντέλο σχεδιασμού. Είναι η πραγματική δύναμη που έχει η Περιφέρεια να σχεδιάζει και να θέτει προτεραιότητες. Ο συντονισμός της πολιτικής, βεβαίως, παραμένει κεντρική πολιτική και ευθύνη, με ταυτόχρονη όμως αποκέντρωση εργαλείων, που μπορούν να δώσουν στην Περιφέρεια δυναμική ανάπτυξης. Αυτό ακριβώς είναι ο «Καλλικράτης».
Είναι το όχημα μιας αποτελεσματικής αποκέντρωσης. Εκεί όπου είναι τα προβλήματα, εκεί να δίνονται και οι λύσεις, εκεί να συντονίζονται οι τοπικές υπηρεσίες, εκεί να βρίσκονται συνέργειες, χωρίς φέουδα, στεγανά και αγκυλώσεις. Να ιεραρχήσουμε και να αναγνωρίσουμε τους πόρους, τους οποίους πρέπει να επενδύσουμε – ανθρώπινους, οικονομικούς κ.ά.
Ένα παράδειγμα από την ίδια σας την περιοχή είναι η επί δεκαετίας αναξιοποίητη, όπως είπατε κ. Δήμαρχε, βυζαντινή πολιτιστική κληρονομιά και τα μνημεία. Ή ο Αμβρακικός, αυτό το θαύμα της φύσης, και από πλευράς φυσικής μοναδικότητας, και από πλευράς δυνατότητας παραγωγής, όπως με την αλιεία. Ή τα Τζουμέρκα. Μιλάμε για απεριόριστες δυνατότητες στην περιοχή. Αποφάσεις, που πρέπει πλέον να λαμβάνονται εδώ, ώστε αυτός ο τόπος να αρχίσει να αναπτύσσεται, με το χαρακτήρα τον οποίο αυτός θα επιλέξει, όχι με αυτόν που επιλέγουν κάποιοι στην Αθήνα.
Σε αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, ως προς το αίτημα του Δήμου Αρταίων για παραχώρηση του κτιρίου του πρώην «Ξενία» στο Δήμο, το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού δεν θα είχε αντίρρηση, απ’ ό,τι γνωρίζω, υπό τον όρο ο Δήμος να σεβαστεί την αρχιτεκτονική του κτιρίου και, κυρίως, το γεγονός ότι βρίσκεται εντός ενός πολύ σημαντικού αρχαιολογικού χώρου – και μιλάω, φυσικά, για το Μεσαιωνικό Κάστρο – τον οποίο έχουμε ξεκινήσει να αναδεικνύουμε.
Αλλάζουμε τις συνθήκες. Η ανάπτυξη έρχεται εδώ, οι αποφάσεις για την ανάπτυξη έρχονται εδώ: τι είδους ανάπτυξη θέλουμε, πόσο θέλουμε να αναπτύξουμε κάτι.
Το παλιό μοντέλο αυτοδιοίκησης οδήγησε σε μία σειρά από ακριβά έργα, τα οποία είχαν μικρή προσθετική αξία στην περιφερειακή ανάπτυξη. Υπήρχε ανάπτυξη όσο χτιζόταν το έργο, αλλά μετά δεν γινόταν μέρος του μοντέλου που έπρεπε να αναπτυχθεί.
Ο πολιτισμός, ο τουρισμός, ο αθλητισμός, η επιχειρηματικότητα, η πράσινη επιχειρηματικότητα, οι νέες τεχνολογίες, είναι τα στοιχεία και οι έννοιες που αμέσως ανεβαίνουν πολύ ψηλά στις προτεραιότητες της Περιφέρειας.
Σε κάθε κλάδο, αυτοί οι τομείς θα δίνουν και σημαντική υπεραξία. Και η πραγματική αξία είναι να καταφέρουμε να κάνουμε να λειτουργήσουν όλα αυτά μαζί, για το καλό της Περιφέρειας. Μακριά από την καταστροφική λογική της επιδοτούμενης δραστηριότητας, που δεν είχε όμως παραγωγικά αποτελέσματα.
Είναι ένα στοίχημα, στο οποίο εμείς θα συνδράμουμε με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, ώστε να βάζουμε κοινούς στόχους, αλλά και να ξοδεύουμε τα χρήματά μας προς την ίδια κατεύθυνση, με στόχο την ανάδειξη της ιδιαίτερης αναπτυξιακής ταυτότητας κάθε περιοχής και κάθε Περιφέρειας.
Δυστυχώς, πολλές φορές, έχουμε σπαταλήσει χρήματα – ένα παράδειγμα είναι οι πολιτικές στο χώρο του αθλητισμού, όπου είναι ξεκάθαρο το πόσο λάθος σχεδιάζαμε μέχρι σήμερα. Δεν ξέρετε πόσα «κουφάρια» υπάρχουν στην Ελλάδα, τα οποία αυτή τη στιγμή δεν λειτουργούν. Πόσα στάδια χτίστηκαν, όπου δίπλα ακριβώς υπάρχει ένα άλλο στάδιο, ενώ πολύ μακρύτερα δεν υπάρχει τίποτα. Κακός σχεδιασμός, έλλειψη σχεδιασμού, πελατειακός σχεδιασμός. Η λογική ήταν, όποιος είχε πρόσβαση, «κάνε μας κι εμάς ένα στάδιο» ή οτιδήποτε άλλο.
Γινόταν, λοιπόν, ένα στάδιο, το οποίο όμως δεν χρησιμοποιούταν σε κάποιες γωνιές της Ελλάδας, ενώ άλλες περιοχές το είχαν μεγάλη ανάγκη. Αυτό ήταν το δίκτυο των ρουσφετιών: γήπεδα, κολυμβητήρια, εγκαταστάσεις που ρημάζουν, κάκιστες επενδύσεις ενός κράτους που χτίζει, για να κάνει τοπικές δημόσιες σχέσεις, σπαταλώντας δημόσιο χρήμα, χωρίς να κοιτάει τις ανάγκες της νεολαίας. Ένα απλό παράδειγμα, υπάρχουν πολλά ακόμα.
Αυτή είναι η Ελλάδα, που πρέπει να αφήσουμε οριστικά πίσω μας. Χρειάζεται αναπτυξιακός σχεδιασμός για την Περιφέρεια, που θα δημιουργήσει δυναμική ανάπτυξης. Και όχι απλά πράξεις ελεημοσύνης από το κέντρο. Ένας σωστός σχεδιασμός, που θα επιτρέψει στην κάθε Περιφέρεια να σταθεί στα δικά της πόδια, στις δικές της δυνάμεις, για να μην έχει καν ανάγκη το κέντρο, παρά μόνο σε πολύ μεγάλα έργα και πολιτικές. Να έχει τη δική της δυναμική, να απελευθερώσει τις δυνάμεις και τις πρωτοβουλίες κάθε περιοχής και να συνδέονται οι στόχοι με τις ευρύτερες ανάγκες κάθε Περιφέρειας. Αυτό ακριβώς στηρίζουμε εμείς.
Εσείς εδώ, για παράδειγμα, έχετε μια συγκεκριμένη αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, αλλά και πτηνοτροφική, επίσης, πολύ σημαντική. Το στοίχημα είναι πώς θα γίνει ποιοτική, πώς θα πετύχετε εξαγωγές. Πώς οι υποδομές θα βοηθήσουν την περιοχή να αναδείξει τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα.
Δεν νοείται η χώρα μας, να μην έχει ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη στην κτηνοτροφία, στη φέτα, σε γαλακτοκομικά προϊόντα, όπου έχει τεράστιες δυνατότητες. Και ακόμα και το ΕΣΠΑ θα μπορεί να ενταχθεί σ’ αυτή τη λογική. Και είμαι ενήμερος από το Υπουργείο Ανάπτυξης, θα σας μιλήσει και ο κ. Χρυσοχοϊδης, για το σχεδιασμό που αφορά στην Ήπειρο, στη δική σας περιφερειακή ενότητα, ένα σχεδιασμό ιδιαίτερα φιλόδοξο.
Σε ό,τι αφορά το ΕΣΠΑ και τα προγράμματά του, αλλά και σε ό,τι αφορά την ένταξη επενδύσεων στον αναπτυξιακό νόμο, ευελπιστούμε ότι μέσα από αυτόν θα χρηματοδοτηθούν πλέον παραγωγικές επενδύσεις, που θα δημιουργήσουν στην περιοχή νέο πλούτο και, φυσικά, νέες θέσεις εργασίας. Και επίσης, εκείνες τις επενδύσεις, που θα δημιουργήσουν και καλύτερες υποδομές, όπως καλύτερα Νοσοκομεία, σχολεία, πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες και ψηφιακές υπηρεσίες, που είναι πια απαραίτητες και για τους παραγωγικούς μας φορείς, αλλά και για κάθε πολίτη.
Στην Περιφέρεια Ηπείρου, υπάρχουν σε εξέλιξη και ειδικά αναπτυξιακά προγράμματα. Αυτά χρηματοδοτούνται και από εθνικούς πόρους. Ενδεικτικά, αναφέρω το πρόγραμμα «ΠΙΝΔΟΣ», που περιλαμβάνει για την Περιφέρεια Ηπείρου έργα προϋπολογισμού ύψους 51,4 εκατομμυρίων ευρώ, από τα οποία τα 30 εκατομμύρια αφορούν υλοποιημένες δράσεις. Ειδικά στο Νομό Άρτας, υλοποιούνται 15 έργα προϋπολογισμού ύψους περίπου 9 εκατομμυρίων ευρώ, για τα οποία έχουν πραγματοποιηθεί ήδη πληρωμές, ύψους 3,51 εκατομμυρίων ευρώ.
Παράλληλα, όπως είπατε Δήμαρχε, υλοποιείται το αναπτυξιακό πρόγραμμα «ΑΝΑΣΑ» για την αειφορική ανάπτυξη του Αμβρακικού Κόλπου. Εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2010 και αφορά σε ένα σύνολο ολοκληρωμένων αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την ευρύτερη περιοχή του Αμβρακικού Κόλπου, με προϋπολογισμό 120 εκατομμυρίων ευρώ. Από αυτά, 80 εκατομμύρια ευρώ προβλέπεται να χρηματοδοτηθούν από εθνικούς πόρους. Και ο συνολικός χρόνος υλοποίησης είναι 7 έτη.
Όπως είπα και προηγουμένως, όλοι μας αναγνωρίζουμε ότι μιλάμε για ένα από τα μοναδικά περιβαλλοντικά μας πλεονεκτήματα για την Ελλάδα, για τα Βαλκάνια, για την Ευρώπη, έναν τόπο εθνικού ενδιαφέροντος, γι’ αυτό και το εν λόγω πρόγραμμα φιλοδοξεί να αποτελέσει πρότυπο ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα, σε ό,τι αφορά τόσο τη λογική των παρεμβάσεων, όσο και τη διαδικασία διοίκησης και διαχείρισής του.
Έχει ως στόχο τον προσδιορισμό του γενικού πλαισίου αειφόρου ή πράσινης ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής του Αμβρακικού Κόλπου, αλλά και την ανάληψη στοχευμένων παρεμβάσεων, που θα αναζωογονήσουν το αναπτυξιακό δυναμικό και θα τονώσουν την τοπική οικονομία, παρεμβαίνοντας σε τομείς αιχμής, οι οποίοι συνάδουν με τις ιδιαιτερότητες, την αναπτυξιακή ταυτότητα και τα αναπτυξιακά πλεονεκτήματα της περιοχής.
Μια ανάπτυξη, που προστατεύει τη διατήρηση του φυσικού κάλλους και τα χαρακτηριστικά που έχει ο τόπος, αλλά τονώνει και την τοπική και περιφερειακή οικονομία. Και στη συνεργασία Κυβέρνησης και Περιφέρειας, ο σχεδιασμός θα πρέπει να είναι ο καλύτερος δυνατός, ώστε να δούμε και όλες τις ιδιαιτερότητες, αλλά και τις πλέον ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.
Μην φαντάζεστε ότι ερχόμαστε εδώ, χωρίς να έχουμε μια εικόνα για την δύσκολη κατάσταση στην περιοχή, και σε ό,τι αφορά την ανεργία, και σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις και, βέβαια, σε ό,τι αφορά την υγεία και την ανάγκη αυξημένης προστασίας σε πολλούς περισσότερους συμπολίτες μας από ό,τι στο παρελθόν.
Γι’ αυτό και είναι εδώ οι αρμόδιοι Υπουργοί, ώστε να θέσουμε επί τάπητος αυτά τα θέματα και να τα συζητήσουμε ανοιχτά. Ξέρω καλά, όμως, ότι ολόκληρη η Κυβέρνηση δουλεύει σκληρά, ώστε να δούμε, όσο πιο άμεσα γίνεται, κάποια από τα θέματα που σας απασχολούν, για τα οποία, βέβαια, οι θεσμικοί σας εκπρόσωποι, οι βουλευτές της περιοχής, μας ενημερώνουν ανελλιπώς, όπως και η Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Για παράδειγμα, ξέρουμε ότι γίνονται συντονισμένες προσπάθειες ώστε, μέσα από προγράμματα του Υπουργείου Εργασίας, να ενταχθούν στην εργασία και στην κοινωνική προστασία πολλοί άνεργοι συμπολίτες μας στην περιοχή.
Έχουμε ένα φιλόδοξο, καινούργιο πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας, που θα βοηθήσει ουσιαστικά πάρα πολλούς ανέργους, να μπορέσουν να συνεχίσουν να εργάζονται μέσα στην κρίση, αλλά και μετά. Θα είναι μια γέφυρα, για να μπορούν μετά, με την επάνοδο της ανάπτυξης στη χώρα μας, να ενταχθούν κανονικά πια και πάλι στον ιστό της οικονομίας.
Έχουμε επίσης μια απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΚΑ, με την οποία δίδεται πλέον λύση σε ένα σημαντικό πρόβλημα που σας απασχολεί, αυτό της κατασκευής κτιρίου σε οικόπεδο που έχει παραχωρηθεί, όπως με ενημέρωσε και το ΙΚΑ, από το Δήμο της Άρτας.
Έχει ξεκινήσει ήδη η σχετική μελέτη, που θα είναι έτοιμη τον Οκτώβριο του 2011 και, στη συνέχεια, θα προωθηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες για την ανέγερση του κτιρίου, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων της περιοχής.
Προσπαθούμε να δώσουμε λύσεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, σε μια δύσκολη εποχή. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες, έχουμε επιλέξει να προωθήσουμε μέτρα και πολιτικές ανακούφισης ευπαθών ομάδων, όπως είναι οι χαμηλοσυνταξιούχοι, τα άτομα με αναπηρία και οι άνεργοι.
Προωθήσαμε ρύθμιση για την επέκταση του ΕΚΑΣ και τη στήριξη 70.000 χαμηλοσυνταξιούχων. Παράλληλα, προσφέρουμε ασφαλιστική κάλυψη σε όλους τους ανέργους, προκειμένου να έχουν και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ενώ για τα άτομα με ειδικές ανάγκες προωθούμε ευνοϊκές ρυθμίσεις, σε σχέση με τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα.
Είναι μια προσπάθεια, μέσα στην κρίση, να κάνουμε μια σοβαρή και υπεύθυνη αναδιανομή υπέρ των πιο αδύναμων, υπέρ αυτών που πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Και είμαι βέβαιος ότι αυτές οι πολιτικές θα ανακουφίσουν πολλούς από τους κατοίκους και της δικής σας περιοχής.
Η προσέγγιση πλέον της κεντρικής Κυβέρνησης είναι διαφορετική από ό,τι στο παρελθόν. Θα δούμε, επίσης, σήμερα – είναι μαζί μας ο Γιάννης Μαγκριώτης γι’ αυτό – πού βρίσκονται οι υποδομές, τα έργα που είναι αναγκαία για την περιοχή, ενώ θα σας ενημερώσουμε και για την Ιόνια Οδό και το στάδιο στο οποίο βρίσκεται αυτό το θέμα.
Ξέρω ότι η αγωνία ολόκληρης της Ηπείρου είναι μεγάλη και έχουμε καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για την επίλυση των προβλημάτων, που συνοδεύουν αυτό το έργο ήδη από την υπογραφή της σύμβασης.
Στην τελευταία μας διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πετύχαμε τη χρηματοδότηση σχεδόν του συνόλου των απαλλοτριώσεων για το έργο και όχι μόνο του 10%, γεγονός που δίνει και τη βεβαιότητα στις Τράπεζες για τη δέσμευσή μας να υλοποιήσουμε το έργο και να ξεμπλοκάρουμε τις χρηματοδοτήσεις. Κινούμαστε σ’ αυτή την υπόθεση συστηματικά. Επιχειρούμε να συνεργαστούμε μαζί σας, δίνοντάς σας παράλληλα εργαλεία και αρμοδιότητες.
Θα δώσω τώρα το λόγο σ’ εσάς, προκειμένου να ακούσω τις δικές σας απόψεις και προτάσεις – γι’ αυτό είμαστε εδώ, άλλωστε – αφού πρώτα σας ευχαριστήσω θερμά, που είχατε και εσείς την υπομονή να ακούσετε εμένα, σ’ αυτή την εισαγωγή της συζήτησής μας.
Ευχαριστώ πάρα πολύ.
