Χαιρετισμός ΥΦΥΠΕΞ, Γ. Αμανατίδη, στην παρουσίαση της έκδοσης του ΥΠΕΞ «Οι
Έλληνες Δίκαιοι των Εθνών» (ΥΠΕΞ, 30.05.2016)
Αξιότιμοι επίσημοι προσκεκλημένοι,
Κυρίες και Κύριοι Πρέσβεις,
Κυρίες και Κύριοι,
Με αισθήματα ιδιαίτερης τιμής και χαράς σας καλωσορίζω στο Υπουργείο Εξωτερικών.
Αφορμή για τη σημερινή εκδήλωση αποτελεί η πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών να φωτίσει, με την έκδοση «Οι Έλληνες Δίκαιοι των Εθνών», μία δυστυχώς παραγνωρισμένη, για τους πολλούς, πτυχή της ιστορίας της Κατοχής που αφορά στους 327 Έλληνες πολίτες, οι οποίοι φέρουν τον τιμητικό τίτλο του «Δικαίου των Εθνών», διότι διέσωσαν, με κίνδυνο της ζωής τους, Εβραίους συμπατριώτες μας.
Κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο η Ελλάδα κατέβαλε δυσανάλογα, για το μέγεθός της, βαρύ τίμημα για την ελευθερία που σήμερα απολαμβάνουμε. Μετά το σκληρό και μέχρις εσχάτων αγώνα της ενάντια στους εισβολείς, η χώρα μας υπέφερε λόγω της πείνας, των εγκλημάτων σε βάρος του πληθυσμού της και της θαρραλέας της Αντίστασης κατά των κατοχικών δυνάμεων.
Ιδιαίτερα ο διωγμός των Ελλήνων Εβραίων, πιστεύω ότι συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πλέον ειδεχθή εγκλήματα που διέπραξαν οι δυνάμεις του Άξονα στην Ελλάδα.
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: Πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η ακμάζουσα Ελληνο-εβραϊκή κοινότητα αριθμούσε περισσότερους από 75.000 Εβραίους, εκ των οποίων 67.151 έχασαν τη ζωή τους. Παρά το γεγονός ότι το Ολοκαύτωμα αποδεκάτισε, κυρίως, την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης -αφού από τους 56.000 Έλληνες Εβραίους της εκεί πολυπληθέστερης σεφαραδίτικης κοινότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη σώθηκαν μόλις 1950- τη βαρβαρότητα των Ναζί γνώρισαν και οι Εβραίοι που ζούσαν στην Αθήνα, τα Ιωάννινα, τη Λάρισα, την Κέρκυρα, τη Ρόδο.
Όσοι κατάφεραν να επιβιώσουν από τους διωγμούς και το Ολοκαύτωμα, το κατόρθωσαν, στις πλείστες των περιπτώσεων, με τη βοήθεια φίλων, γειτόνων, ακόμη και αξιωματούχων της εποχής. Ο καταλληλότερος τρόπος για να συλλάβουμε το αληθινό ηθικό μέγεθος αυτών των πράξεων ανδρείας είναι να αναλογιστούμε την πρωτόγνωρη βαρβαρότητα των σκοτεινών εκείνων ημερών.
Ωστόσο, παρά τη γενναιότητα πολλών χριστιανών Ελλήνων, όχι μόνο αυτών που σήμερα τιμούμε, αλλά και άλλων, τον ακριβή αριθμό των οποίων ίσως να μη μάθουμε ποτέ, το 86% περίπου του ελληνικού εβραϊκού πληθυσμού εξοντώθηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα. Έτσι, η χώρα μας απέμεινε στερημένη από ένα οργανικό κομμάτι της παραδοσιακής της πολυμορφίας, φτωχότερη, ακρωτηριασμένη.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά σε όλες τις διεθνείς πρωτοβουλίες και λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα σε εθνικό επίπεδο, με στόχο την εδραίωση πολιτικών κατά της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και κάθε άλλου είδους διακρίσεως, συμπεριλαμβανομένου, φυσικά, και του αντισημιτισμού.
Η ελληνική Κυβέρνηση καταδικάζει άμεσα και λαμβάνει τα ενδεδειγμένα μέτρα κατά πράξεων μισαλλοδοξίας και αντισημιτισμού, σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές και αξίες, καθώς και με την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία. Δεν είναι τυχαίο ότι η χώρα μας κατατάσσεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών με τα λιγότερα περιστατικά αντισημιτισμού. Επιπλέον, κανένα από τα λίγα αυτά, σποραδικά περιστατικά δεν περιελάμβανε σωματική βία, γεγονός που έχει αναγνωριστεί και από την Ελληνική Εβραϊκή Κοινότητα.
Επιπλέον, το ελληνικό Κράτος υιοθέτησε και εφάρμοσε, τα τελευταία χρόνια, σειρά μέτρων και πρωτοβουλιών υπέρ της Εβραϊκής Κοινότητας. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν ληφθεί τρεις σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, βάσει των οποίων:
i. δίνεται η δυνατότητα σε Ισραηλινούς πολίτες, που γεννήθηκαν στην Ελλάδα πριν από το 1945, να επανακτήσουν την ελληνική υπηκοότητα [(νόμος 4018/2011 (άρθρο 13)].
ii. καταβλήθηκε αποζημίωση στην Ελληνική Εβραϊκή Κοινότητα για το παλιό εβραϊκό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης (Νόμος 3143/2011 (άρθ.45).
iii. αποκαταστάθηκε πρόσφατα η έδρα των Εβραϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.
Με απόφαση της Βουλής των Ελλήνων, η Διεθνής Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος τιμάται κάθε χρόνο στις 27 Ιανουαρίου, με εκδηλώσεις σε όλη τη χώρα και την επίσημη συμμετοχή της Ελληνικής Πολιτείας. Αξίζει να υπενθυμίσω σε αυτό το σημείο ότι, κατά τη φετινή Ημέρας Μνήμης, που για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκε στη Βουλή των Ελλήνων, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας εγκαινίασε μνημείο με τα ονόματα των «327 Ελλήνων Δικαίων των Εθνών». Πρέπει να σημειωθεί ότι, εκτός από τη Γαλλία, η Ελλάδα είναι το μόνο ευρωπαϊκό κράτος που τιμά κατά αυτόν τον τρόπο τους «Δικαίους» του.
Μνημεία του Ολοκαυτώματος έχουν ανεγερθεί σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, συμπεριλαμβανομένου ενός μνημείου για το Παλιό Εβραϊκό Νεκροταφείο εντός της πανεπιστημιούπολης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Επιπλέον, συμμετέχουμε ενεργά σε διεθνείς οργανισμούς και συναντήσεις σχετικά με το Ολοκαύτωμα. Υπάρχει στενή συνεργασία του ελληνικού Κράτους με το Μουσείο του Ολοκαυτώματος στην Ουάσιγκτον, ενώ στο Μουσείο Άουσβιτς λειτουργεί μόνιμη Ελληνική έκθεση.
Σε αυτό το πλαίσιο, πρωτοπόρα η Υπηρεσία Ιστορικού και Διπλωματικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών ξεκίνησε ήδη από το 2000 μία αξιέπαινη εκδοτική προσπάθεια, με στόχο να φωτίσει πτυχές της ιστορίας των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων της χώρας μας και, ιδιαίτερα, τη γόνιμη συνεισφορά τους στην πρόοδο της Πατρίδας μας.
H νέα αυτή -τρίτη κατά σειρά- έκδοση του Υπουργείου Εξωτερικών καταδεικνύει τους αδιάρρηκτους αδελφικούς δεσμούς που συνέδεαν, και εξακολουθούν να συνδέουν, τους Έλληνες χριστιανικής και εβραϊκής πίστης, αποδεικνύοντας ότι στην Ελλάδα υπάρχουν εθνική μνήμη και μέτρα αξιών.
Ταυτόχρονα, εκπληρώνουμε ένα ιστορικό, εθνικό και ηθικό μας καθήκον. Θωρακίζουμε την κοινωνία μας -και αναφέρομαι πρωτίστως στις νέες και τους νέους μας- απέναντι στον διαρκή κίνδυνο της άγνοιας, της παραχάραξης της ιστορίας και της λήθης θηριωδιών που σημάδεψαν ανεξίτηλα την Πατρίδα μας και ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Κυρίες και Κύριοι,
Οι άνθρωποι είμαστε ικανοί για το καλύτερο και το χειρότερο. Το Ολοκαύτωμα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αλήθειας.
Πέρα από την οφειλόμενη τιμή στα θύματα, η διαρκής εγρήγορση, η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση αποτελούν τη μόνη οδό, προκειμένου να αποκτήσουμε -και, το σπουδαιότερο, να διατηρήσουμε- συνείδηση για το χειρότερο που το ανθρώπινο γένος είναι ικανό να διαπράξει, ώστε να κινητοποιηθεί το καλύτερο που υπάρχει μέσα μας.
Υπερασπιζόμενοι, με σθένος και συνέπεια, τις αξίες και τον πολιτισμό μας, το δικαίωμά μας να ζούμε σε μία κοινωνία ουσιαστικής δημοκρατίας και ισονομίας, θα καταφέρουμε να περιθωριοποιήσουμε οριστικά τις φωνές του μίσους, του ρατσισμού, αντισημιτισμού και της μισαλλοδοξίας που, δυστυχώς, εξακολουθούν να απειλούν τις σύγχρονες κοινωνίες.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
