Συνέντευξη του Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Ξυδάκη, στην εφημερίδα
«Αγορά»,
στους δημοσιογράφους Αλεξία Τασούλη και Αντώνη
ΓκιόκαΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η συζήτηση για προσφυγή στις κάλπες ακόμα και μέσα στο φθινόπωρο συντηρείται ακόμη. Υπάρχει θέμα πρόωρων εκλογών;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Όχι, δεν διαβλέπω τέτοια πιθανότητα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τις τελευταίες ημέρες -και δια στόματος Αλέξη Τσίπρα- έχει επανέλθει στην επικαιρότητα το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων. Θα κινηθεί η κυβέρνηση άμεσα προς τη διεκδίκηση τους; Αν ναι, με ποια μέσα;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Η συζήτηση για τις γερμανικές οφειλές είναι πρωτίστως θέμα ηθικό. Η Ελλάδα θυσίασε πολλά στον αγώνα κατά του φασισμού. Απαιτείται η πλήρης αποκατάσταση της μνήμης των ανθρώπων που χάθηκαν. Η άλλη πλευρά οφείλει να το αναγνωρίσει.
Όσον αφορά τη διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων και του κατοχικού δανείου, η Ελλάδα για πρώτη φορά έχει συγκροτημένη εθνική στρατηγική. Με πρωτοβουλία και συντονισμό της όλης προσπάθειας από τη Βουλή των Ελλήνων, όπου συγκροτήθηκε Διακομματική Επιτροπή τον περασμένο Δεκέμβριο, υπάρχει πόρισμα που δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές. Το πόρισμα αυτό έχει προκύψει με ομοφωνία και αποτελεί οδηγό των προσπαθειών μας μαζί με την τεκμηρίωση άλλων κρατικών υπηρεσιών. Η Ελληνική Δημοκρατία θα πράξει ό,τι απαιτείται σε διπλωματικό, πρωτίστως, και αν χρειαστεί και σε νομικό επίπεδο, προκειμένου -όπως είπε και ο Πρωθυπουργός- να εκπληρωθεί αυτό το ιστορικό χρέος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πώς θα χαρακτηρίζατε τη στάση που κρατά η Τουρκία απέναντι στην Ελλάδα αμέσως μετά την απόπειρα πραξικοπήματος;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ:Το πραξικόπημα φαίνεται να επιτάχυνε κάποιες καταστάσεις που ήδη εκυοφορούντο. Ενδείξεις σκλήρυνσης υπήρχαν και πριν από την εκδήλωση της απόπειρας. Μην ξεχνάτε π.χ. τις διώξεις δημοσιογράφων. Επιπλέον είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε διώξεις Κούρδων, ενώ αυτή τη στιγμή το αριστερό Κουρδικό κόμμα HDP κινδυνεύει να βρεθεί συνολικά εκτός νόμου. Στις ενέργειες που σκοπεύουν σε αντιδημοκρατική εκτροπή, όπως ήταν η πρόσφατη προσπάθεια πραξικοπήματος, η καλύτερη απάντηση είναι η διεύρυνση και η στερέωση της δημοκρατίας. Στην Ελλάδα έχουμε την εμπειρία Μεταπολίτευσης του 1974. Περισσότερες ελευθερίες, ουσιαστικότερος δημοκρατικός έλεγχος είναι οι παρακαταθήκες της Μεταπολίτευσης Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στην Τουρκία.
Υπάρχει όμως και η ανησυχία ότι η Τουρκία μεταμορφώνεται σε ένα κράτος με δυσανάλογη έμφαση στην ενιαία θρησκευτική ταυτότητα. Μια τέτοια εξέλιξη δεν φαίνεται ιδιαιτέρως θετική για τη γειτονιά μας.
Η αστάθεια συνοδεύεται από υπαναχωρήσεις της τουρκικής κυβέρνηση, σε σχέση με βήματα προσέγγισης που έχουν γίνει. Σε ευρύτερο πλαίσιο, η ασυνήθιστα σκληρή ρητορική προς την Ευρώπη και οι ενδείξεις για εργαλειακή χρήση του προσφυγικού μπορεί να συνιστούν μια όψη αυτής της μετάλλαξης. Εντούτοις φαίνεται πως αυτή τη στιγμή η Τουρκία έχει μεγαλύτερη ανάγκη την Ευρώπη, από ό,τι η Ευρώπη την Τουρκία.
Ας μη βιαζόμαστε όμως να συμπεράνουμε. Η Τουρκία είναι ισχυρός παίκτης στην ευρύτερη περιοχή και μέλος του ΝΑΤΟ, αυτό μπορεί να αναστραφεί μόνο με αλλαγές τεκτονικής κλίμακας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπό τον φόβο αύξησης και πάλι των προσφυγικών ροών, η κυβέρνηση έχει ζητήσει τη βοήθεια των Ευρωπαίων εταίρων της;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Μελετάμε όλα τα ενδεχόμενα ώστε να είμαστε σε ετοιμότητα. Όπως θα ξέρετε βέβαια, αυτή τη στιγμή η στάση της Ευρώπης απέναντι στο προσφυγικό δεν επηρεάζεται μόνο από τον άξονα Γερμανίας - σκανδιναβικών χωρών που προτάσσουν την ένταξη, ούτε από την Ιταλία και την Ελλάδα που είναι οι χώρες εισόδου και φέρουν την εμπειρία της προσφυγικής κρίσης. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχουν και οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης και του Βίσεγκραντ που δεν χάνουν ευκαιρία να δημιουργούν αναχώματα ακόμα και κατά την εφαρμογή των συμφωνιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Εμείς από την πλευρά μας έχουμε τονίσει επανειλημμένα πως το προσφυγικό αποτελεί ιστορικό φαινόμενο που απαιτεί συντεταγμένη ευρωπαϊκή προσέγγιση. Επιπλέον για μια μονιμότερη λύση απαιτείται η επιστροφή της πολιτικής στην Ευρώπη, έτσι ώστε η Ε.Ε. να παίξει τον ιδιαίτερο και βαρύνοντα σταθεροποιητικό της ρόλο μετά τις αποσπασματικές και καταστροφικές επεμβάσεις σε χώρες όπως το Ιράκ και η Λιβύη, ή μετά την αδυναμία ειρηνευτικής παρέμβασης στη Συρία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θεωρείτε ότι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που υπεγράφησαν με τα Σκόπια βελτίωσαν τις διμερείς σχέσεις;
Ν. ΞΥΔΑΚΗΣ: Τα ΜΟΕ αποτελούν μια ακόμη απόδειξη ότι οι δυο χώρες μπορούν να συμβιώνουν και να συζητούν αρμονικά σε ένα περιβάλλον όχι ιδιαιτέρως σταθερό. Το ζητούμενο όμως είναι, η αμοιβαία καλή θέληση. Είναι καιρός να εγκαταλειφθούν οι υπερεθνικιστικές ακρότητες από την πλευρά της FYROM, Οι ιδεολογικές καταχρήσεις της ιστορίας και οι αλυτρωτικές υπερβολές δεν προσφέρουν καμία υπηρεσία στους λαούς, γίνονται σχεδόν πάντα για εσωτερική κατανάλωση.
Διμερώς είχαμε, μέχρι ενός χρονικού σημείου, μια καλή συνεργασία στην αντιμετώπιση του προσφυγικού. Πριν ορθωθούν οι αγκαθωτοί φράχτες, δεν υπήρχε καμία ένταση μεταξύ Ελλάδας και FYROMγια το προσφυγικό. Αυτό αποτελεί κέρδος. Ο στόχος είναι πάντα η επίλυση των διαφορών, προκειμένου να βαδίσουμε προς το μέλλον με φιλία και αλληλοκατανόηση.
