Κυρίες και κύριοι, είναι η πρώτη φορά που απευθύνομαι στο Μόνιμο Συμβούλιο του ΟΑΣΕ, ως Προεδρεύων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη. Δυστυχώς, δεν μπορώ να είμαι μαζί σας σήμερα στη Βιέννη και να παραστώ αυτοπροσώπως σε τούτη τη συνεδρίαση, όμως δεν ήθελα να χάσω αυτή την ευκαιρία να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις για τον Οργανισμό, του οποίου εφέτος η χώρα μου έχει τη χαρά και την τιμή να προεδρεύει, αλλά και για το όραμά μου για τη Διάσκεψη των Υπουργών Εξωτερικών του Οργανισμού, που θα φιλοξενηθεί στην Αθήνα τον Δεκέμβριο.
Οι αρχές και οι αξίες του ΟΑΣΕ αποτελούν τη βάση όλης της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας: σεβασμός της διεθνούς νομοθεσίας και των θεμελιωδών ελευθεριών, κανόνες πολύπλευρης διπλωματίας, ανοιχτός διάλογος, συνεργασία και συμμετοχή όλων.
Η ιδέα του ΟΑΣΕ για ενιαία, ολοκληρωμένη ασφάλεια, μέσα από τη συνεργασία, αρχίζει με την προστασία της έμφυτης αξιοπρέπειας κάθε ατόμου.
Ο ΟΑΣΕ εμπεριέχει μια τεράστια περιοχή, από το Βανκούβερ μέχρι το Βλαδιβοστόκ, κι αυτό συμπίπτει με τη στρατηγική αντίληψη της Ελλάδας για μια ευρύτερη, ελεύθερη και ειρηνική Ευρώπη.
Στη διάρκεια της Προεδρίας της, η Ελλάδα λειτούργησε ως έντιμος μεσολαβητής. Προσπαθήσαμε να οικοδομήσουμε τη συναίνεση και να περιφρουρήσουμε τις αρχές και τα πρότυπα του Οργανισμού. Με το ίδιο πνεύμα προσπαθούμε να επιτύχουμε μία όσο το δυνατόν ευρύτερη συναίνεση για την υιοθέτηση των αποφάσεων του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών στην Αθήνα. Προσπαθούμε να λύσουμε, όχι να εκμεταλλευτούμε τα προβλήματα.
Μετά από το στρατηγικό αδιέξοδο που είχε δημιουργήσει ο Ψυχρός Πόλεμος για πολλά χρόνια, η ευελιξία του συστήματος ασφάλειας στην περιοχή του ΟΑΣΕ δοκιμάστηκε, στην μετά τον Ψυχρό Πόλεμο εποχή, από περιφερειακές συγκρούσεις, εθνικές εντάσεις και συνοριακές έριδες, που απειλούσαν να επιδεινωθούν και να καταλήξουν σε πραγματικές κρίσεις.
Οι στρατηγικές επικλήσεις του ΟΑΣΕ για ειρήνη και σταθερότητα, όπως η Συνθήκη για τα Συμβατικά Όπλα στην Ευρώπη, κατέληξαν σε πλήρες αδιέξοδο. Η ασφάλεια των ενεργειακών πηγών, το οργανωμένο έγκλημα, η παράνομη μετανάστευση, η παράνομη διακίνηση ανθρώπων, η τρομοκρατία, η απολυταρχία και ο φονταμενταλισμός, αλλά και το ηλεκτρονικό έγκλημα, είναι προβλήματα που προκαλούν έντονη ανησυχία σε όλους μας.
Η θέλησή μας να τα αντιμετωπίσουμε είναι αναμφισβήτητη. Στο κάτω-κάτω, ο ίδιος ο ΟΑΣΕ, όχι μόνο κατόρθωσε να επιβιώσει από τον απόηχο του Ψυχρού Πολέμου, αλλά άμβλυνε δραστικά τις εντάσεις και τη δυσπιστία, που απειλούσαν την ειρήνη, την ευημερία και την περιφερειακή σταθερότητα.
Ανεξάρτητα από τις αποκλίνουσες απόψεις για τις βασικές αιτίες των εντάσεων, πρέπει να διαλύσουμε το αδιέξοδο της δυσπιστίας, τονώνοντας τη συνεργασία και την αλληλεγγύη. Και πρέπει να το επιτύχουμε, διότι η αστάθεια ανάμεσα σε γειτονικά μας κράτη, άρα και η ασφάλεια στην Ευρώπη, είναι άμεσα συνδεδεμένες με την ασφάλεια των γειτονικών μας περιοχών.
Η ασφάλεια και η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας αποτελούν το θεμέλιο της βασικής αρχής του ΟΑΣΕ για ενιαία ασφάλεια. Η συνεργασία μας, που βασίζεται σε αυτές τις αρχές, καλύπτει όλες τις συνιστώσες, τις καθαρά στρατιωτικές, τις οικονομικές, τις περιβαλλοντικές και τις ανθρώπινες. Πραγματικά, οι αξίες του ΟΑΣΕ προσπαθούν να καταργήσουν το δόγμα του Κλάουζεβιτς, ότι «ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής».
Η ελληνική Προεδρία, με τις πρωτοβουλίες που πήρε και με τα αποτελέσματα που πέτυχε, απέδειξε την προσήλωση της χώρας μου στις αξίες της Διαδικασίας της Κέρκυρας, το σημαντικότερο συλλογικό επίτευγμά μας, που βασίζεται στη συναίνεση σε κάποιες θεμελιώδεις αλήθειες:
Πρώτον, ότι οι αλλαγές που καθιερώθηκαν στην Ευρώπη μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου είναι αμετάκλητες.
Δεύτερον, ότι δεν μπορεί να υπάρξει μόνιμη ειρήνη στην περιοχή του ΟΑΣΕ, όσο συνεχίζουμε να βλέπουμε τις σχέσεις μας μέσα από το πρίσμα του μηδενικού αθροίσματος. Οι νίκες μας πρέπει να είναι νίκες όλων και οι απώλειες κάποιου από εμάς πρέπει να είναι απώλειες πολλών. Αυτή την αλληλεγγύη πρέπει να οικοδομήσουμε.
Τρίτον, παρά την τεράστια πρόοδο προς μια ελεύθερη, ενιαία και ειρηνική Ευρώπη, η πλήρης εκπλήρωση αυτού του οράματος, που περικλείεται στη Χάρτα του Παρισιού, εξακολουθεί να μας διαφεύγει. Πρέπει να συνεργαστούμε για τη σύγκλιση των διαφορετικών στρατηγικών αντιλήψεων και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.
Τέταρτον, το κλίμα δυσπιστίας και έντασης που υπάρχει ανάμεσα στις χώρες-μέλη του ΟΑΣΕ, λόγω της μερικής ή επιλεκτικής εφαρμογής των αρχών της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, επισκιάζει τις σχέσεις των εταίρων μας και παρεμποδίζει σαφώς το πνεύμα της αλληλεγγύης και της κοινής μας ευθύνης. Και χρειαζόμαστε αυτό το πνεύμα αλληλεγγύης και κοινής ευθύνης, για να αντιμετωπίσουμε τις νέες απειλές κατά της ασφάλειάς μας στον 21ο αιώνα.
Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, είναι το γεγονός ότι όλοι αναγνωρίζουμε πως ο Οργανισμός μας, χάρη στα πολλά μέλη του, την ιστορική κληρονομιά του και την ολοκληρωμένη έννοια της ασφάλειας που πρεσβεύει, προσφέρει μοναδικά πλεονεκτήματα για έναν εκτεταμένο στρατηγικό και περιεκτικό διάλογο, που θα αφορά στις σημερινές και στις μελλοντικές προκλήσεις και προοπτικές της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Όμως, πρέπει να σημειωθεί ότι η πεμπτουσία των προσπαθειών μας είναι η πολιτική θέλησή μας να διατηρήσουμε μια ενιαία ασφάλεια στην ευρύτερη Ευρώπη μέσα από τη συνεργασία μας. Γι’ αυτό, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ότι όλες οι χώρες-μέλη έχουν υιοθετήσει αυτή τη διαδικασία, όπως φαίνεται από τα πρακτικά των εβδομαδιαίων συνεδριάσεων των Πρεσβευτών της Διαδικασίας της Κέρκυρας, στη Βιέννη.
Σε αυτό το σημείο, θέλω να ευχαριστήσω τους Προέδρους της Ρωσίας και της Γαλλίας για τις πρωτοβουλίες τους και να αναγνωρίσω την ώθηση που δέχτηκε αυτή η ουσιαστικά πολύπλευρη διαδικασία από την πολιτική «επανεκκίνησης» της νέας κυβέρνησης Ομπάμα, όπως αυτή διατυπώθηκε από την Υπουργό Εξωτερικών, την κυρία Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον.
Κυρίες και κύριοι, για αρκετές δεκαετίες, ο ΟΑΣΕ βασανίζεται επίμονα από παρατεταμένες συγκρούσεις. Γνωρίζουμε ότι αυτές είναι πιθανές πηγές διχασμού και δεν πρέπει να αναβάλουμε την αντιμετώπισή τους. Ο πόλεμος στη Γεωργία απέδειξε την αλήθεια αυτής της παρατήρησης.
Μπορεί οι αντιλήψεις να διαμορφώνουν στρατηγικά δόγματα, αλλά η πραγματικότητα διαμορφώνει τις ζωές των ανθρώπων. Για τους λαούς που υποφέρουν, ανεξάρτητα από την εθνική προέλευσή τους, η ιδέα της ενιαίας ασφάλειας που προκύπτει μέσα από τη συνεργασία δεν έχει καμία πρακτική αξία. Εκείνο που χρειάζονται είναι ειρήνη και σταθερότητα, όχι ένα ευπαθές καθεστώς.
Μετά τον πόλεμο στη Γεωργία τον Αύγουστο του 2008, η κατάσταση σαφώς απαιτεί περισσότερη, όχι λιγότερη, συνεργασία και παρουσία του ΟΑΣΕ.
Η ελληνική Προεδρία έκανε τα πάντα για να βρει τρόπους να εξασφαλίσει τη συνεχή εμπλοκή του ΟΑΣΕ στη Γεωργία, ειδικά στις περιοχές των συγκρούσεων. Θα συνεχίσουμε αυτές τις ενέργειες.
Σ’ αυτό το σημείο, θέλω επίσης να ευχαριστήσω τους τρεις συν-Προέδρους της Ομάδας του Μινσκ, αλλά και τον προσωπικό μου εκπρόσωπο στο πρόβλημα της σύγκρουσης που χειρίστηκε η Ομάδα, τον Πρέσβη Andrzej Kasprzyk. Θέλω να τους ευχαριστήσω όλους για τις άοκνες προσπάθειες που κατέβαλαν, για να βρουν μια αμοιβαία αποδεκτή λύση στο πρόβλημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Η θετική εξέλιξη της κατάστασης που δημιουργήθηκε από τις πρόσφατες, συχνές συναντήσεις των Προέδρων της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, είναι ενθαρρυντική και θα προσφέρω την προσωπική μου υποστήριξη στους συν-Προέδρους, που προσπαθούν να επιτύχουν μια ειρήνη μακράς διαρκείας στην περιοχή του Νοτίου Καυκάσου.
Απευθύνω επίσης τις ευχαριστίες μου ειδικά στους διαμεσολαβητές και στους παρατηρητές του διαπραγματευτικού σχεδίου «τρία συν δύο» για την Τρανσνιστρία.
Ο ειδικός εκπρόσωπός μου, Πρεσβευτής Χριστόπουλος, και ο επικεφαλής της Αποστολής του ΟΑΣΕ στη Μολδαβία, Πρεσβευτής Ρέμλερ, επιτελούν ένα εκπληκτικό και πολύ σημαντικό έργο. Επαινώ τις προσπάθειες που καταβάλλουν για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των διαφόρων πλευρών.
Σ’ αυτό το σημείο, επιτρέψτε μου να εκφράσω τις ειλικρινείς ευχαριστίες μου σε όλους τους ειδικούς εκπροσώπους, αλλά και στους προσωπικούς μου εκπροσώπους, για το ανεκτίμητο έργο τους.
Αγαπητοί Πρεσβευτές, μετά από μια παρατεταμένη δύσκολη περίοδο, η οικογένεια των χωρών-μελών του ΟΑΣΕ χρειάζεται τώρα περισσότερο από ποτέ να πανηγυρίσει τον τερματισμό των παρατεταμένων συγκρούσεων, στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα σε άλλες περιοχές του κόσμου, που μαστίζονται από συγκρούσεις, ότι η αποτελεσματική διπλωματία μπορεί να επιλύσει ειρηνικά τις έριδες.
Στο παγκοσμιοποιημένο σύστημα του πλανήτη μας, οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των μεθόδων σκληρής και ήπιας ασφάλειας είναι ασαφείς. Η διπλωματία έχει σχέση με τους ανθρώπους, αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται ο καθένας μας την ισχύ που κατέχει.
Οι δυνάμεις που διαθέτουν σήμερα η ανθρωπότητα, τα κράτη ή τα άτομα, πρέπει να μας καταστήσουν όλους περισσότερο υπεύθυνους, για να επιλύουμε τις προκλήσεις με ανθρωπιστικό και δίκαιο τρόπο.
Είμαστε ακόμα ευάλωτοι στις απειλές των όπλων μαζικής καταστροφής. Επίσης, είμαστε ευάλωτοι στις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, στην περιβαλλοντική υποβάθμιση και στις κλιματολογικές αλλαγές.
Στόχος της ελληνικής Προεδρίας είναι η προώθηση ενός Οργανισμού περισσότερο φιλικού προς το περιβάλλον, με τη σκέψη να γίνει ο ΟΑΣΕ πιο «πράσινος», με μια νέα γενιά περιβαλλοντικών έργων και με την ανάπτυξη «πράσινης» διπλωματίας. Τελικά, οι κλιματολογικές αλλαγές μπορεί να επισκιάσουν πλήρως όλες τις περιφερειακές συγκρούσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα και που προσπαθούμε να επιλύσουμε.
Και αν, όπως είπα νωρίτερα, η ασφάλεια βασίζεται στην προστασία της έμφυτης αξιοπρέπειας κάθε ατόμου, τότε η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών απειλεί την ασφάλεια όλων μας.
Είναι στο χέρι μας να αποδείξουμε ότι η προοπτική της μόνιμης ειρήνης και ευημερίας στις περιοχές του ΟΑΣΕ δεν είναι μια απλή θεωρητική άσκηση της εποχής μας, αλλά ένας εφικτός στόχος, που μπορεί να επιτευχθεί με συνεργασία και κοινές προσπάθειες για το αμοιβαίο καλό των κρατών μας και των λαών μας.
Πιστεύω ακράδαντα ότι η συνεργασία θα λυτρώσει την ανθρωπότητα, όπως είπε κάποτε ο Μπέρτραντ Ράσελ.
Με αυτό το πνεύμα και με αυτές τις σκέψεις, σας καλώ όλους να συμμετάσχετε στις προσπάθειες που καταβάλλουμε, για να μετατρέψουμε αυτή την ιστορική ευκαιρία σε κοινή επιτυχία μας.
Επίσης, ανυπομονώ να σας καλωσορίσω όλους στην Αθήνα τον Δεκέμβριο, για να κάνουμε μια νέα αρχή και να ξαναζωντανέψουμε το πνεύμα του Ελσίνκι.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
www.vouli.net * Κυβέρνηση
Κυρ. Μητσοτάκης: Χρειαζόμαστε πρόσθετους πόρους για το μεταναστευτικό και το Ταμείο Αλληλεγγύης
Κυρ. Μητσοτάκης: Χρειαζόμαστε πρόσθετους πόρους για το μεταναστευτικό και το Ταμείο Αλληλεγγύης
