Λόγω εργασιών συντήρησης των συστημάτων του Ειδησεογραφικό Πρακτορείο    www.vouli.net, θα υπάρξει διακοπή στις υπηρεσίες. Ευχαριστούμε για την κατανόησή σας. * Ειδησεογραφικό Πρακτορείο _ www.vouli.net _ από το 1980 * Hellenic Cypriot * Hellenic Cypriot Press Agency * Κυβέρνηση www.vouli.net * Κυβέρνηση * Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης Ι.Ι. Μάγερ * Κυβέρνηση * Υπουργεία * Κυβερνητικός Εκπρόσωπος * Κόμματα * Βουλευτές * Κοινοβουλευτικές Ομάδες *_ Κύπρος * Κυβέρνηση * Κόμματα * Ε.Ε. * Ορθοδοξία * voulinet_politics * Παιδεία * Πολιτισμός * Περιφέρειες * Δήμοι * Τουρισμός * Βουλή * Economy * Business * Ανάρτηση των δελτίων τύπου σε 24ωρη βάση, καθώς και φωτογραφιών για την προβολή στα Μ.Μ.Ε.

24.9.10

Αθήνα, 24 Σεπτεμβρίου 2010
ΟΜΙΛΙΑ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΣΤΟ FOREIGN POLICY ASSOCIATION



(23 Σεπτεμβρίου)

Σεβασμιότατε, κυρίες και κύριοι, αγαπητοί φίλοι, Μάσιμο, Τζον,

Σε ευχαριστώ πολύ, Μπομπ, για τα καλά σου λόγια, ότι έμαθες περισσότερα από μένα, παρά από το Μαντείο. Υπήρξαν φορές που ένιωσα και εγώ ότι θα ήταν χρήσιμος ένας χρησμός από το Μαντείο των Δελφών, τους τελευταίους μήνες.

Η πρόσφατη εμπειρία μας δεν αποτέλεσε απλώς και μόνο μια δοκιμασία για τον Ελληνικό λαό. Έθεσε σε δοκιμασία την ευρωπαϊκή αλλά, πιστεύω, και την παγκόσμια διακυβέρνηση. Ανέδειξε για άλλη μια φορά το γεγονός ότι, τα προβλήματα μιας χώρας ενδέχεται να επηρεάσουν ολόκληρο τον κόσμο, αλλά και απέδειξε ότι συνεργαζόμενα τα έθνη, είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν στις κοινές τους προκλήσεις.

Η Ελλάδα, για τα δεδομένα της Ευρώπης, είναι μια μικρή ή μεσαίου μεγέθους χώρα, με πληθυσμό μικρότερο από 11 εκατομμύρια, η οποία αντιπροσωπεύει μόνο το 2% της ευρωπαϊκής οικονομίας. Παρά ταύτα, τα προβλήματα της χώρας μας προσέφεραν ένα πρόσχημα σε σχολιαστές και αναλυτές, ώστε να κάνουν λόγο για επερχόμενη κατάρρευση της Ευρώπης.

Η πραγματικότητα, όμως, είναι εντελώς διαφορετική. Σε απάντηση στην πρόσφατη κρίση, τόσο η Ελλάδα, όσο και η Ευρώπη, υπερέβησαν τις προσδοκίες και διέψευσαν τους επικριτές τους. Η Ελλάδα προώθησε μεταρρυθμίσεις, που μας επανέφεραν στο δρόμο της σταθερότητας και της ανάπτυξης και, μάλιστα, κάναμε πολλά περισσότερα από όσα ανέμεναν πολλοί.

Και η Ευρώπη, όμως, βγήκε από τη δοκιμασία αυτή πιο δυνατή και ενωμένη, ενώ οι ευρωπαϊκοί θεσμοί ενδυναμώθηκαν και το σύστημα διακυβέρνησης απέκτησε περισσότερη διαφάνεια. Μάλιστα, όπως σχολίασε ένας αμερικάνος αναλυτής, ο Steven Hill του New America Foundation: «η κρίση που προκάλεσε το κρατικό χρέος της Ελλάδας δεν αποκλείεται να αποδειχθεί ότι υπήρξε ένα από τα καλύτερα πράγματα που συνέβησαν ποτέ στη Ευρωπαϊκή Ένωση».

Ίσως να θεωρήσετε ότι αυτό έρχεται σε αντίθεση με την πραγματικότητα, ιδίως τώρα που πολλοί συμπολίτες μας στην Ελλάδα υφίστανται τις συνέπειες των αυστηρών μέτρων λιτότητας. Πιστεύω όμως ότι, μακροπρόθεσμα, τα οφέλη θα αντισταθμίσουν το βραχυπρόθεσμο άλγος.

Εξάλλου, και η ελληνική λέξη «κρίση» έχει διττή σημασία. Η κρίση δεν αποτελεί μόνο δοκιμασία αντοχής, αλλά και πρόσφορη ευκαιρία αξιολόγησης των αιτίων ενός προβλήματος.

Η κρίση αποκαλύπτει τις κρυμμένες δυνατότητες. Λειτουργεί ως καταλύτης, ώστε να πραγματοποιηθούν ριζικές αλλαγές, να επανεξεταστούν κυβερνητικές πρακτικές και να αλλάξουν κακές συνήθειες.

Αυτό είναι που κάνουμε στην Ελλάδα, αλλά ελπίζουμε ότι συμβαίνει και στην Ευρώπη. Ας μην λησμονούμε, εξάλλου, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρξε απόρροια μιας κρίσης και γεννήθηκε ως σύμπραξη υπέρ της ευημερίας και της ειρήνης, με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεμελιώθηκε πάνω στην αρχή της αλληλεγγύης, σε καλούς αλλά και χαλεπούς καιρούς. Η αλληλεγγύη απεδείχθη ζωτικής σημασίας, προκειμένου η Ελλάδα να ξεπεράσει την κρίση αυτή.

Από κοινού, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Ευρωπαϊκή Ένωση, συμφώνησαν να παρασχεθεί πακέτο στήριξης, ύψους 140 δις αμερικανικών δολαρίων, και ο μηχανισμός στήριξης στην Ελλάδα.

Σε αντιδιαστολή με τα πακέτα που χορηγήθηκαν υπέρ της διάσωσης των τραπεζών το 2008, τα οποία συνοδεύονταν από λίγους όρους, η δική μας δεν ήταν περίπτωση ελεημοσύνης, αφού λάβαμε ένα δάνειο με αρκετά υψηλό επιτόκιο, υπό αυστηρότατες προϋποθέσεις. Συνεπεία αυτών, η εφαρμογή και παρακολούθηση του τριετούς προγράμματος θα συνοδευτεί από 12 συνολικά τριμηνιαίους ελέγχους.

Ουσιαστικά, το πακέτο στήριξης εξασφάλισε το χρονικό περιθώριο και την απαιτούμενη χρηματοδότηση, που χρειάζονταν τόσο η ελληνική οικονομία όσο και η κοινωνία, καθώς οι οικονομικές αγορές δεν μας άφηναν κανένα περιθώριο.

Ο μηχανισμός στήριξης δεν αποτελεί μόνο μια συμφωνία, ώστε η Ελλάδα να προχωρήσει στις αναγκαίες αλλαγές. Αποτελεί και ψήφο εμπιστοσύνης στις δυνατότητες της Ελλάδας να υλοποιήσει αυτές τις αλλαγές - και αυτές ακριβώς υλοποιούμε.

Τον τελευταίο χρόνο, η Ελλάδα άλλαξε άρδην. Τηρούμε όλες τις δεσμεύσεις μας στο ακέραιο. Βρισκόμαστε εντός προθεσμιών και στόχου. Το έλλειμμα θα μειωθεί στο 40% μέχρι το τέλος του έτους, ενώ το έλλειμμα του πρωτογενούς ισοζυγίου μειώθηκε κατά 60% σε σχέση με πέρυσι.

Μεταρρυθμίσαμε το συνταξιοδοτικό σύστημα, ώστε να γίνει πιο βιώσιμο και δίκαιο.

Αναμορφώσαμε το φορολογικό σύστημα της χώρας, ώστε να σταματήσει η φοροδιαφυγή και οι έχοντες να αναλάβουν τα βάρη που τους αναλογούν.

Προχωρούμε σε άνοιγμα των αγορών αγαθών, υπηρεσιών και εργασίας, ώστε η οικονομία να καταστεί περισσότερο ανταγωνιστική.

Η Ελλάδα διαθέτει τεράστιες, ανεκμετάλλευτες δυνατότητες, που προσφέρονται για επενδύσεις σε ένα ευρύτατο φάσμα τομέων, από την ηλιακή ενέργεια ως τις βιολογικές καλλιέργειες, από τον πράσινο τουρισμό ως τη ναυτιλία και τις υποδομές υψηλής τεχνολογίας. Το ίδιο το κράτος διαθέτει ακίνητα, η αξία των οποίων υπερβαίνει τα 360 δις δολάρια, δηλαδή ποσό περίπου ισοδύναμο με το δημόσιο χρέος της χώρας μας, τα οποία όμως παραμένουν, ως επί το πλείστον, ανεκμετάλλευτα.

Συνεπώς, αντιλαμβανόμαστε ότι η Ελλάδα δεν είναι φτωχή ως χώρα, αλλά ότι η χώρα έτυχε κακής διαχείρισης. Οι πόροι, το περιβάλλον και το ανθρώπινο δυναμικό δεν αξιοποιήθηκαν με τρόπο συνετό, ισότιμο ή βιώσιμο.

Παρατηρήθηκε πλήρης ανυπαρξία θέλησης, προκειμένου να εξοβελισθεί ένα θεμελιώδες πρόβλημα, το πρόβλημα της διαφθοράς. Όταν ανέλαβε καθήκοντα η Κυβέρνησή μας προ ενός έτους, δεν κληρονομήσαμε μόνο ένα διογκωμένο δημοσιονομικό έλλειμμα, αλλά και ένα μείζον έλλειμμα αξιοπιστίας.

Η Κυβέρνησή μας εφάρμοσε μια πολιτική πλήρους διαφάνειας, ώστε να ανατρέψει την κατάσταση που κληρονόμησε. Στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να σας αναφέρω ενδεικτικά κάποια από τα μέτρα που εφαρμόσαμε, με στόχο τη μείωση της διαφθοράς και την αύξηση της διαφάνειας.

Καταρχήν, συστήθηκε μια ανεξάρτητη υπηρεσία για τη συλλογή και διαχείριση των στατιστικών στοιχείων, ώστε να παύσει να ισχύει το συντομότερο ανέκδοτο που υπήρχε για τα «ελληνικά στατιστικά».

Ψηφίσαμε νομοσχέδιο, που ενισχύει τη δημοσιονομική υπευθυνότητα σε όλους τους τομείς των κυβερνητικών δαπανών. Το σύνολο των κρατικών δαπανών, όλες οι υπογραφές σε έγγραφα που αφορούν κονδύλια και χρηματικά ποσά, δημοσιοποιούνται αφού αναρτώνται σε ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο.

Καταστέλλουμε την παραοικονομία, το οικονομικό έγκλημα και την απάτη. Αξιοποιούμε το σύνολο των εργαλείων που διατίθενται για διασταύρωση στοιχείων, μέχρι και την εφαρμογή «Google Earth«, για να εντοπίσουμε περιουσιακά στοιχεία που δεν δηλώθηκαν, όπως πισίνες.

Επίσης, εγκαινιάσαμε την αποκαλούμενη «ανοικτή διακυβέρνηση», για την οποία και ο Μπαράκ Ομπάμα έκανε λόγο το πρωί στα Ηνωμένα Έθνη. Αυτό το ηλεκτρονικό εργαλείο διακυβέρνησης επιτρέπει τη συμμετοχή των πολιτών στη χάραξη πολιτικών και διευκολύνει την ανοικτή διαδικασία προσλήψεων για τη στελέχωση ανώτατων κυβερνητικών θέσεων.

Θεωρούμε, επομένως, ότι η Ελλάδα σύντομα θα είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη διαφάνεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όσον αφορά την Κυβέρνηση, αποδείξαμε ότι αντιμετωπίζουμε το έργο μας με σοβαρότητα και, είμαι πεπεισμένος ότι, σύντομα, θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών, μόλις καταστούν εμφανή τα αποτελέσματα των προαναφερθεισών μεταρρυθμίσεων.

Υπήρξαν ήδη, εν τω μεταξύ, κάποιες ιδιαιτέρως ενθαρρυντικές ενδείξεις ότι το κλίμα αρχίζει να αλλάζει στις αγορές. Προ ολίγων εβδομάδων, η Εθνική Τράπεζα, η μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της Ελλάδας, προχώρησε σε αύξηση κεφαλαίου, στην οποία η απάντηση των αγορών υπήρξε κάτι παραπάνω από θετική.

Επίσης, το Ασφαλιστικό Ταμείο της Νορβηγίας, προσφάτως, επένδυσε σε έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου. Πρόκειται για μια ακόμη σημαντική ψήφο εμπιστοσύνης, προερχόμενη από το δεύτερο μεγαλύτερο κρατικό επενδυτικό Ταμείο.

Επιτρέψτε μου να καταστήσω σαφές το εξής: η χρεοκοπία αποκλείεται ως λύση στην περίπτωση της Ελλάδας. Καταβάλαμε τιτάνιες προσπάθειες κατά το τρέχον έτος, για να εξασφαλίσουμε ότι η Ελλάδα αποκλείεται να χρεοκοπήσει..

Με το μηχανισμό στήριξης Ε.Ε.-ΔΝΤ, οι δανειακές μας ανάγκες ως το 2012 έχουν καλυφθεί πλήρως.

Η χρεοκοπία, όμως, δεν συμπεριλαμβάνεται ούτε στις σκέψεις της Ευρώπης. Η Ευρώπη επένδυσε πολλά στο μέλλον της ελληνικής οικονομίας και στην επιτυχία της Ελλάδας. Θεωρίες περί χρεοκοπίας και εξόδου από την ευρωζώνη, υποδηλώνουν αξιοσημείωτη απουσία ιστορικής προοπτικής, καθώς και έλλειψη κατανόησης των θεμελιωδών κανόνων που διέπουν την ευρωπαϊκή οικονομία και πολιτική.

Η Ευρώπη είναι πολύ πιο εύρωστη, από όσο θα ήθελαν να πιστέψουμε κάποιοι αρθρογράφοι και σχολιαστές.

Αν όμως αυτή η χρονιά ήταν μια χρονιά κρίσιμης δοκιμασίας για την Ελλάδα, υπήρξε και χρονιά μεγάλης δοκιμασίας για την Ευρώπη. Έθεσε σε δοκιμασία τη συλλογική μας ικανότητα, να αντιδράσουμε άμεσα και αποτελεσματικά και να βρούμε καινοτόμες λύσεις σε καινοφανή προβλήματα. Επίσης, έθεσε σε δοκιμασία το οικοδόμημα και την αρχιτεκτονική του κοινού μας νομίσματος, του ευρώ.

Αντεπεξήλθε άραγε επιτυχώς η Ευρώπη στην δοκιμασία; Θεωρώ πως ναι. Βεβαίως, το μέλλον μάς επιφυλάσσει νέες προκλήσεις και ο τρόπος με τον οποίο θα τις αντιμετωπίσουμε, αναμένεται να αποδειχθεί υψίστης σημασίας, όχι μόνο για την Ευρώπη, αλλά για όλο τον κόσμο.

Επιτρέψτε μου, επομένως, να πω δυο λόγια για την Ευρώπη, με αφορμή την εμπειρία μας στην Ελλάδα, και να αναπτύξω τις σκέψεις μου σχετικά με όσα η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει.

Ποια είναι η συνάφεια, ο ρόλος και η σχέση της Ευρώπης με τον κόσμο; Η Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ξεκίνησε ως - και εξακολουθεί να αποτελεί - εγχείρημα υπέρ της ειρήνης, καταρχήν μεταξύ Γαλλίας-Γερμανίας. Αργότερα, διευρύνθηκε με την ένταξη των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης και της Ν. Ευρώπης, οι οποίες είχαν ζήσει δύσκολα δικτατορικά καθεστώτα και πρώην κομμουνιστικά καθεστώτα, και που έγιναν μέλη της, μετά την κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Επίσης, η Ε.Ε. συμπεριέλαβε στους κόλπους της τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, όπως τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κύπρο βεβαίως, δηλαδή μια περιοχή που γνώρισε πολέμους και συγκρούσεις, ενώ ενθαρρύνει την προοπτική ένταξης των χωρών της Δυτικής Βαλκανικής και της Τουρκίας. Με τον τρόπο αυτό, δημιούργησε ένα πλαίσιο για να επουλωθούν πολλές από τις πληγές του παρελθόντος, μέσω της ενταξιακής διαδικασίας.

Ποια είναι όμως η σχέση και η συνάφεια του οικοδομήματος αυτού, με τον υπόλοιπο πλανήτη; Πιστεύουμε ότι η ενταξιακή δυναμική ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί πρόδρομο ή, αν προτιμάτε, πείραμα ως προς τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να εξανθρωπίσουμε την παγκοσμιοποίηση.

Εδώ έγκειται και η ουσία του εγχειρήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η λέξη «ολοκλήρωση» μπορεί να θυμίζει ευρωπαϊκή αργκό και να ακούγεται πολύ ουδέτερη. Δεν είναι όμως. Στην πράξη, η ολοκλήρωση συνεπάγεται ένταξη σε μια κοινότητα αξιών, ένταξη σε μια κοινότητα θεσμών, πρακτικών και πολιτικών. Σημαίνει, στην πράξη, ότι αυτή η κοινότητα συμμερίζεται και αναλαμβάνει από κοινού την ευθύνη για τρεις προτεραιότητες - τις οποίες θα αναφέρω - και αποτελούν, τόσο αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και πρόκληση ως προς τους τρόπους με τους οποίους θα καταφέρουμε να διατηρήσουμε τις τρεις αυτές προτεραιότητες στο νέο και παγκοσμιοποιούμενο κόσμο μας.

Πρώτη προτεραιότητα, αλλά και πυλώνα, θεωρώ ότι αποτελεί η προστασία και η προαγωγή της δημοκρατίας, των δημοκρατικών δικαιωμάτων, των ελευθεριών και του κράτους δικαίου.

Δεύτερη προτεραιότητα είναι μια ευημερία, ισότιμα κατανεμημένη, που διασφαλίζει την ύπαρξη της βασικής κοινωνικής προστασίας, ενώ ενδυναμώνει τους πολίτες.

Τρίτη προτεραιότητά μας, είναι η νέα σχέση με το περιβάλλον μας, ώστε όχι απλώς να το προστατεύουμε, αλλά και να το τοποθετούμε στον πυρήνα ενός νέου μοντέλου πράσινης ανάπτυξης, που προάγει την καινοτομία, την έρευνα, την υψηλή τεχνολογία, την εκπαίδευση και την κατάρτιση του ανθρώπινου κεφαλαίου, διατηρώντας την ανταγωνιστικότητα, ενώ παράλληλα μεταμορφώνουμε τις οικονομίες μας, αλλά και τις συνήθειές μας, υιοθετώντας μια εντελώς διαφορετική καταναλωτική κουλτούρα.

Επιτρέψτε μου, όμως, στο σημείο αυτό, να επισημάνω την ύπαρξη κάποιων προκλήσεων.

Δημοκρατία: πώς προστατεύουμε τις δημοκρατικές μας παραδόσεις όταν, παραδείγματος χάριν, οι τεράστιες ανισότητες σε πλούτο και δύναμη, τις υπονομεύουν, προκαλώντας συχνά φαινόμενα διαφθοράς, ενώ καθιστούν ακόμη και δέσμιους τους ίδιους τους δημοκρατικούς μας θεσμούς;

Δικαίως επεσήμανε ο Πρόεδρος Ομπάμα, κατά την επίσκεψή του στην Αφρική ότι, «αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι ισχυροί άνδρες, αλλά ισχυροί θεσμοί». Μπορεί να διαθέτεις πλούτο, και όμως να τον σφετεριστούν ισχυροί άνδρες, αντί να τον διαθέσεις για το κοινό όφελος, μέσω των ισχυρών ανδρών, αλλά και μέσω ισχυρών και δημοκρατικών θεσμών.

Αυτό όμως δεν είναι ένα πρόβλημα που αφορά αποκλειστικά στην Αφρική, αφού πρόκειται για ένα πρόβλημα παγκόσμιας εμβέλειας. Αν συγκρίνουμε Ευρώπη και Αμερική, υπάρχουν διαφορές ως προς τον τρόπο με τον οποίο ρυθμίζεται και ελέγχεται ο χρηματοοικονομικός τομέας, ή ως προς το πώς διαχειριζόμαστε τα αίτια της ύφεσης και αποφασίζουμε ποιος θα αναλάβει να καταβάλει το τίμημα. Πρέπει όμως να βελτιώσουμε το συντονισμό των προσπαθειών μας, ώστε να κινηθούμε μαζί προς μια μορφή οικονομικής διακυβέρνησης, που θα χαρακτηρίζεται από περισσότερη βιωσιμότητα.

Η μοίρα των κυβερνήσεων και των αγορών είναι πια τόσο αλληλένδετη που, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε το ποσό του ενός τρις αμερικανικών δολαρίων για τη σταθεροποίηση των οικονομιών, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και άλλων χωρών, όπως της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, η ανακοίνωση έγινε πριν από τις 2 το πρωί της Κυριακής - και μάλιστα, οι υπουργοί Οικονομικών ήταν εκείνοι που φρόντισαν να γίνει η επίσημη ανακοίνωση ακριβώς λίγο πριν από τις 2 το πρωί της Κυριακής - ώστε να σταλεί ένα θετικό μήνυμα στην αγορά της Ιαπωνίας, που μόλις άνοιγε.

Μήπως αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουμε πιο αυταρχικοί, ως καθεστώτα, ώστε να είμαστε σε θέση να αποφασίζουμε με τις ταχύτητες που λειτουργούν και οι αγορές; Η απάντησή μου σε αυτή την ερώτηση είναι «όχι».

Όταν ξέσπασε η κρίση, ακούσθηκαν πολλές επικρίσεις και πολλοί ισχυρίστηκαν ότι η Ευρώπη όφειλε να είχε αντιδράσει ταχύτερα. Εντός ολίγων μηνών, η Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποίησε αποφασιστικά βήματα, ώστε να καταστήσει το σύστημα της οικονομικής διακυβέρνησής μας περισσότερο ασφαλές και υγιές. Στην ουσία, η Ευρώπη παρενέβη στις αγορές, ώστε η κρίση να αποφευχθεί.

Εφαρμόζουμε αυστηρότερα συστήματα ελέγχου και παρακολούθησης των εθνικών προϋπολογισμών, μέσω των θεσμών και των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ εντάσσουμε τη διαφάνεια και στο δικό μας σύστημα διακυβέρνησης. Η Ευρώπη εφαρμόζει διαδικασίες μεγαλύτερης διαφάνειας στον χρηματοοικονομικό τομέα, ώστε να προλάβει μελλοντικά πλήγματα και κρίσεις.

Δεδομένων των νέων κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι τράπεζες υποχρεούνται να έχουν, άμεσα διαθέσιμα, περισσότερα κεφάλαια και να ενθαρρύνουν τις ροές δανεισμού προς την πραγματική οικονομία.

Τα αντισταθμιστικά «hedge funds», τα παράγωγα και τα CDS υπόκεινται σε αυστηρότερο έλεγχο, ώστε να αποτρέπεται η ανάληψη υπέρμετρων κινδύνων ενώ, αυτή τη στιγμή, εξετάζεται το ενδεχόμενο επιβολής τραπεζικού φόρου και φόρου οικονομικών συναλλαγών.

Θα έλεγα, επομένως, ότι δεν πρέπει να θεοποιούμε τις αγορές, ούτε να τις δαιμονοποιούμε. Πρέπει να εκδημοκρατίσουμε τις αγορές, ώστε αυτές να εργάζονται για μας. Αν επιθυμούμε την ύπαρξη ελεύθερων αγορών, ας φροντίσουμε να υπηρετούν ελεύθερους ανθρώπους.

Η δεύτερη πρόκληση αφορά στα συστήματα πρόνοιας των χωρών μας. Η κρίση που προκάλεσαν στην Ευρώπη τα κρατικά χρέη, αποτελεί μια ακόμη απόδειξη του γεγονότος, ότι το τρέχον σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες.

Είδαμε κυβερνήσεις να προβαίνουν σε υπέρμετρο δανεισμό, αλλά και τράπεζες να χορηγούν αλόγιστα πιστώσεις. Όποιος επένδυσε σε «Madoff» ή «Lehman», βίωσε έντονα τους κινδύνους που γεννά το κυνήγι του βραχυπρόθεσμου κέρδους, όταν αδιαφορεί κανείς για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.

Τα συστήματα πρόνοιας των χωρών μας είναι μήπως υπεύθυνα για την κρίση που προκάλεσαν τα κρατικά χρέη; Είναι γεγονός ότι πρέπει να τα αναδιαμορφώσουμε, όπως ακριβώς κάναμε και στην Ελλάδα όπου, με πολύ κόπο μεν, τα καταφέραμε.

Η γήρανση του πληθυσμού και, κάποιες φορές, τα υπέρμετρα οφέλη και οι καλύψεις που προσφέρονται στους λίγους, όπως και η εφαρμογή παράλογων συστημάτων, που λ.χ. παρέχουν συνταξιοδοτικά προγράμματα μέσω εταιρειών, των οποίων το μέλλον είναι αβέβαιο, είναι μόνο κάποιες από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στον τομέα αυτό.

Μας ανταγωνίζονται όμως και άλλες χώρες, οι οποίες είναι σε θέση να πετύχουν αειφόρο ανάπτυξη, χωρίς σύστημα πρόνοιας, χωρίς να παράσχουν καλύψεις υγείας προς τους πολίτες τους, χωρίς να προσφέρουν προοπτική συνταξιοδότησης και χωρίς καμίας μορφής συλλογική διαπραγμάτευση. Αυτό είναι το πρότυπο της κοινωνίας, που επιθυμούμε να εφαρμόσουμε;

Αντί να χαμηλώνουμε τον πήχη στον αναπτυγμένο κόσμο, οφείλουμε να τον ανεβάσουμε στον αναπτυσσόμενο. Αντί να ακολουθούμε μια πτωτική τροχιά σε όλα - χαμηλότερες αμοιβές για το εργατικό δυναμικό, χαμηλότερο κόστος παραγωγής, βραχυπρόθεσμα κέρδη - πρέπει να ανεβάσουμε το επίπεδο των απαιτήσεων και των προδιαγραφών, με περισσότερες ποιοτικές θέσεις εργασίας, υψηλότερα ημερομίσθια, περισσότερες ευκαιρίες και καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους και, μάλιστα, στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες.

Αν η κρίση που έπληξε την Ελλάδα αφύπνισε όλη την Ευρώπη, θα πρέπει επίσης να αφυπνίσει και τον κόσμο. Η Ελλάδα, ασφαλώς και δεν είναι η μόνη που βρίσκεται ενώπιον τέτοιων προκλήσεων και σε αναζήτηση λύσεων.

Οφείλουμε να εξετάσουμε πιο προσεκτικά τις κοινές προκλήσεις, με τις οποίες βρισκόμαστε όλοι αντιμέτωποι, είτε από πλευράς των οικονομιών που βασίζονται στην εντατική χρήση άνθρακα, είτε ως προς την ικανότητά μας να αντεπεξέλθουμε στην κλιματική αλλαγή, ή ως προς τη βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών μας συστημάτων, δεδομένης και της ανόδου του προσδόκιμου ζωής.

Καθώς όλοι εργαζόμαστε με στόχο την επίτευξη δημοσιονομικής εξυγίανσης και σταθερότητας, πρέπει να αντισταθμίσουμε τη λιτότητα με καινοτόμες πολιτικές, που εγγυώνται την ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη, όπως και με πολιτικές που δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας και εμπνέουν αίσθημα κοινωνικής ασφάλειας σε εκατομμύρια ανθρώπους, οι οποίοι είναι άνεργοι τη στιγμή που μιλάμε, σε Ευρώπη, ΗΠΑ και αλλού.

Παρατηρούμε, εξάλλου, ότι η άνοδος του ΑΕΠ δεν μεταφράζεται απαραιτήτως σε νέες θέσεις εργασίας. Χρειαζόμαστε τρόπους ώστε να μετρούμε το ΑΕΠ, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την απασχόληση, την κοινωνική ασφάλιση και την ποιότητα ζωής. Η δημοσιονομική εξυγίανση και αποδοτικότητα δεν έχει μέλλον χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη.

Πρέπει να δημιουργήσουμε τα αναγκαία εργαλεία, αλλά και να βελτιστοποιήσουμε τη χρήση των διαθέσιμων πόρων, να αλλάξουμε τα οικονομικά κίνητρα που προσφέρουμε και να αναδιανείμουμε μέρος του πλούτου. Και στην Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποιούνται συζητήσεις, οι οποίες αφορούν στο φόρο άνθρακα ή στα «πράσινα» ομόλογα, που μπορούν να αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης, για τις πράσινες υποδομές και τις νέες τεχνολογίες, αλλά και να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Θα απαιτηθεί μεγαλύτερη πολιτική συνάφεια, ώστε να διερευνήσουμε τους τρόπους, με τους οποίους τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης μπορούν να έχουν θετικές επιπτώσεις για όλους.

Η δέσμευση που έχει αναλάβει η Ευρώπη - και αυτή είναι η τρίτη πρόκληση - υπέρ της βιώσιμης ανάπτυξης, επίσης δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, είτε μιλάμε για ανανέωση κτιριακών εγκαταστάσεων, ώστε να γίνουν περισσότερο αποδοτικά ενεργειακά, είτε για «πράσινες» και φιλικές προς το περιβάλλον συσκευές, όπως και για υποδομές για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Σε όλους αυτούς τους τομείς εστιάζουμε στην Ελλάδα, ακολουθώντας μια νέα στρατηγική στη χώρα μας, η οποία διαθέτει τεράστιο και ανεκμετάλλευτο δυναμικό για πράσινες επενδύσεις, που αφορούν στην αιολική, την ηλιακή ή τη γεωθερμική ενέργεια.

Πέραν των θετικών επιπτώσεων στην ανταγωνιστικότητα, τα ανωτέρω διασφαλίζουν ανάπτυξη και απασχόληση, ενώ η παγκόσμια αγορά περιβαλλοντικών προϊόντων και υπηρεσιών αναμένεται να διπλασιάσει τις εργασίες της, φτάνοντας τα 2.740 δις δολάρια το 2020.

Οι επενδύσεις βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων αναμένεται να δημιουργήσουν 2-3,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας στον τομέα αυτό, σε Ευρώπη και ΗΠΑ.

Δεν υπάρχει κανένα απολύτως περιθώριο για εφησυχασμό. Πρέπει να εξανθρωπίσουμε την παγκοσμιοποίηση, αν δεν επιθυμούμε να βιώσουμε πολιτικές φόβου. Και στο σημείο αυτό, επανέρχομαι στα σχόλια του Μπομπ, αναφορικά με τους μετανάστες και τα όσα παρατηρούμε σε κάποιες γωνιές της Ευρώπης.

Σήμερα, αντί να ανταποκριθούν στις πολλές κοινές μας προκλήσεις, τις οποίες προανέφερα, κάποιοι πολιτικοί επιλέγουν να στραφούν στο λαϊκισμό και αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους, εξ ου και παρατηρείται άνοδος της ξενοφοβίας, φοβία απέναντι στους μετανάστες, φόβος ενώπιον των μουσουλμάνων και αύξηση του αντισημιτισμού στην Ευρώπη.

Εμείς οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις προκλήσεις, αντί να προσπαθούμε να βρίσκουμε αποδιοπομπαίους τράγους στα προβλήματα άλλων λαών.

Επομένως, είτε μας απασχολεί το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, είτε η καταπολέμηση της φτώχειας, η Ευρώπη μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για τον υπόλοιπο κόσμο, εφόσον αξιοποιεί τις καλύτερες των παραδόσεων που διαθέτει. Όντας, παραδείγματος χάριν, ο μεγαλύτερος δωρητής στον κόσμο, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει πλέον του μισού της αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως. Η Ευρώπη έχει το προβάδισμα στη μεταμόρφωση της οικονομικής της αρχιτεκτονικής, ώστε να προστατεύσει την πραγματική οικονομία. Η Ευρώπη διαθέτει επίσης το προβάδισμα στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, που είναι κατά 50% χαμηλότερο σε σχέση με αυτό των ΗΠΑ, αν και το επίπεδο διαβίωσης είναι παρεμφερές. Δεσμευθήκαμε να περιορίσουμε περαιτέρω τις εκπομπές άνθρακα κατά 20% ως το 2020.

Επιτρέψτε μου, συνεπώς, να προσφέρω στους ευρωσκεπτικιστές κάτι για να σκεφθούν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτή τη στιγμή, είναι η μεγαλύτερη και πλουσιότερη οικονομία του πλανήτη, σχεδόν ξεπερνώντας τις ΗΠΑ και την Κίνα μαζί, ως τάξη μεγέθους. Μάλιστα, μέχρι την βαθιά ύφεση του 2008 και επί μια ολόκληρη δεκαετία, η Ευρώπη διέθετε μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης από ό,τι οι ΗΠΑ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσελκύει υπερδιπλάσιες ξένες άμεσες επενδύσεις, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Επιπλέον, οι εξαγωγές της Ε.Ε. υπερβαίνουν κατά πολύ αυτές των ΗΠΑ, σε ποσοστό επί του ΑΕΠ.

Αυτές οι επιδόσεις δεν είναι καθόλου κακές για μια ήπειρο, που φέρεται να είναι ετοιμοθάνατη.

Σε σύγκριση με το τεράστιο πλεόνασμα της Κίνας και το τεράστιο έλλειμμα των ΗΠΑ, η Ε.Ε. φαίνεται να διαθέτει σχετική ισορροπία. Υπάρχουν ασφαλώς αποκλίσεις μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά μια πιο καλά συντονισμένη και δυναμική Ε.Ε. μπορεί να τις εξομαλύνει.

Και παρά το γενναιόδωρο ευρωπαϊκό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, παραμένουμε συγκριτικά ανταγωνιστικοί. Στην πρώτη δεκάδα των χωρών που αριθμούνται στην παγκόσμια κατάταξη ανταγωνιστικότητας, την πρωτοκαθεδρία έχουν οι ευρωπαϊκές χώρες, που ξεπερνούν οποιαδήποτε άλλη περιοχή του πλανήτη και αθροιστικά.

Μάλιστα, θα έλεγα ότι οι Ευρωπαίοι, στην πραγματικότητα, πληρώνουν για τις κοινωνικές υπηρεσίες που τους παρέχονται πολύ λιγότερα από ό,τι οι Αμερικανοί, είτε μιλάμε για υγειονομική περίθαλψη, είτε για παιδικούς σταθμούς.

Αντί να αποτελεί πηγή και αίτιο αναποτελεσματικότητας, το ευρωπαϊκό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης αποτελεί εφαλτήριο ανάπτυξης και προόδου.

Η ευρωπαϊκή εμπειρία αποδεικνύει ότι η κοινωνική δικαιοσύνη δεν εμποδίζει την οικονομική πρόοδο.

Ο Νομπελίστας Πωλ Κρούγκμαν συνόψισε με σαφήνεια τα δυνατά μας σημεία, λέγοντας ότι, «η Ευρώπη αποτελεί παγκόσμιο ηγέτη, αφού τιθασεύει την κεφαλαιοκρατία, έτσι ώστε η ευημερία να επιμερίζεται ευρέως, αλλά και με οικολογικά βιώσιμο τρόπο».

Οι ευρωσκεπτικιστές αρέσκονται να αποκαλούν και να απεικονίζουν την ευρωπαϊκή ήπειρο, ως «γηραιά». Η Γηραιά Ευρώπη, όμως, είναι ακόμη νέα. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ιδρύθηκε το 1957 και η Ευρωπαϊκή Ένωση απέκτησε επισήμως την τωρινή της μορφή, προσφάτως, το 1993.

Έκτοτε, δημιουργήσαμε μια ενιαία αγορά, ένα κοινό νόμισμα, ακόμη και κοινά σύνορα. Συνεπώς, ναι, πράγματι η Ε.Ε. ακόμη εξελίσσεται και υπάρχουν πάντοτε περιθώρια βελτίωσης.

Καθώς όμως εξακολουθούμε να κινούμαστε προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης ολοκλήρωσης, ενώ οι θεσμοί και τα όργανα αποκτούν περισσότερη διαφάνεια και η δομή της διακυβέρνησης αποκτά μεγαλύτερη συνοχή, ποτέ άλλοτε δεν ήμασταν τόσο αποφασισμένοι για την επιτυχία του εγχειρήματος της δικής μας σύμπραξης υπέρ της ειρήνης και της ασφάλειας, χάριν του συνόλου των πολιτών μας.

Η Ευρώπη έχει κατ’ επανάληψη αποδείξει ότι διαθέτει αξιοσημείωτες δυνατότητες ανανέωσης. Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι μια δυναμική, ανανεωμένη Ε.Ε. θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθει καλύτερα στις προκλήσεις του μέλλοντος και να βοηθήσει όχι μόνο τον εαυτό της, αλλά και τις ΗΠΑ, όπως και πολλές άλλες περιφερειακές δυνάμεις, ώστε ο πλανήτης μας να γίνει καλύτερος.

Επομένως, αυτοί που προβλέπουν την παρακμή και την πτώση της Ευρώπης, θα ήταν προτιμότερο να το ξανασκεφτούν, γιατί είναι πολλά τα διδάγματα που αντλούμε από τις επιτυχίες της Ευρώπης.

Αντιστοίχως, να επισημάνω ότι, αυτοί που ελπίζουν να αποκομίσουν υλικά οφέλη, στοιχηματίζοντας υπέρ μιας επερχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας, πρόκειται να χάσουν το στοίχημα, ενώ όσοι επενδύουν στην καινούργια Ελλάδα, θα είναι συμμέτοχοι της επιτυχίας μας.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Κυρ. Μητσοτάκης: Χρειαζόμαστε πρόσθετους πόρους για το μεταναστευτικό και το Ταμείο Αλληλεγγύης

  Κυρ. Μητσοτάκης: Χρειαζόμαστε πρόσθετους πόρους για το μεταναστευτικό και το Ταμείο Αλληλεγγύης