Συνέντευξη της Υπουργού
Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Όλγας Γεροβασίλη, στην ιστοσελίδα
asfalistiko.gr και τους Αγλαΐα Κυρίτση και Μιχάλη Σιάχο Όλγα Γεροβασίλη: «Η πλειοψηφία της κοινωνίας και των δημοσίων υπαλλήλων λέει “ναι” στην αξιολόγηση – Η κινητικότητα βάζει τέλος στο πελατειακό κράτος».
***
Άνοιξε η πλατφόρμα της κινητικότητας. Τι θέλετε να κάνετε μέσα από αυτό το σχεδιασμό; Ποιος είναι ο στόχος σας;
Όλγα Γεροβασίλη: Ένα τεράστιο κομμάτι αυτού που ονομάζουμε γραφειοκρατία, με κόστος και σε ανθρωποώρες και σε υλικό, έχει να κάνει με την κινητικότητα στο δημόσιο, αυτό που λέμε αποσπάσεις-μετατάξεις. Μπορείτε να δείτε εδώ στο υπουργείο σωρούς εγγράφων που χρειάζονται πάρα πολλές υπογραφές και μια τελική υπογραφή από μένα, προκειμένου να ολοκληρωθεί μια απόσπαση ή μια μετάταξη στο δημόσιο τομέα. Αυτό είναι το ένα κομμάτι, το γραφειοκρατικό. Το άλλο αφορά τον τρόπο. Συνήθως, το έχουμε βιώσει όλοι αυτό, ο τρόπος ήταν ένας: πελατειακός και ρουσφετολογικός. Δηλαδή, αν ένας υπάλληλος θέλει να μετακινηθεί κάπου, πρέπει να τον αφήσει αυτός που προΐσταται της υπηρεσίας στην οποία ανήκει και να τον δεχθεί κάποιος άλλος. Αυτό συνήθως γινόταν και μέσα από άλλες διαδικασίες πελατειακού τύπου κι όχι ορθολογικού. Και βεβαίως, η διαδικασία αυτή κρατούσε έως και ένα χρόνο. Αυτό, λοιπόν, τελείωσε. Κι αυτό είναι μια μεγάλη τομή στο δημόσιο τομέα.
Αυτή η ψηφιακή πλατφόρμα, η οποία γεμίζει σιγά-σιγά, είμαστε στο πρώτο της στάδιο, θα έχει πάνω της νέα ψηφιακά οργανογράμματα όλων των φορέων του δημοσίου, με περίγραμμα θέσης για κάθε θέση του οργανογράμματος. Αυτό σημαίνει ότι ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να δει πού υπάρχουν κενά. Στη συνέχεια απαιτείται ο φορέας που θέλει να πάρει ανθρώπους, να «γεμίσει» θέσεις από κινητικότητα, να προκηρύξει αυτές τις θέσεις. Να τις καταχωρήσει, δηλαδή, στο σύστημα, ως ανοιχτές. Ο ενδιαφερόμενος βλέποντας το περίγραμμα θέσης και με βάση την προσωπική του επιθυμία, με μια απλή ηλεκτρονική αίτηση και με μια αποδοχή από το φορέα υποδοχής, αυτομάτως θα γίνεται η μετακίνησή του.
Αυτόματα γίνεται η μετακίνηση…
Όλγα Γεροβασίλη: Αυτό εγκρίνεται μόνον από το φορέα υποδοχής. Γιατί μπορεί για μια θέση να υπάρχουν περισσότεροι από έναν ενδιαφερόμενοι. Σε αυτήν την περίπτωση, σε κάθε φορέα έχει συσταθεί εκ του νόμου η αντίστοιχη επιτροπή που εγκρίνει ή δεν εγκρίνει το αίτημα.
Απαιτείται και η συμφωνία του φορέα από τον οποίο αποχωρεί ο ενδιαφερόμενος;
Όλγα Γεροβασίλη: Δεν απαιτείται. Κι εδώ είναι μια τομή η οποία δημιούργησε και μερικές παρερμηνείες κυρίως στους δήμους. Ο νόμος προβλέπει, ακριβώς για να μην υπάρχουν τέτοια θέματα, ότι η θέση από την οποία αιτείται να φύγει κάποιος υπάλληλος είναι καλυμμένη τουλάχιστον κατά 50%. Έτσι αυτό το σύστημα φιλοδοξεί να εξορθολογήσει και την κατανομή του προσωπικού. Ορθολογισμός, δηλαδή, προσωπικού γιατί υπάρχουν υπηρεσίες που έχουν υπερπλήρωση, ενώ άλλες είναι υποστελεχωμένες.
Άρα, κατά 50% καλυμμένες οι οργανικές θέσεις του φορέα από τον οποίο φεύγει ο υπάλληλος…
Όλγα Γεροβασίλη: Όχι οι οργανικές θέσεις, η συγκεκριμένη θέση. Είσαι πχ πολιτικός μηχανικός στο δήμο τάδε και ζητάς να πας σε θέση πολιτικού μηχανικού σε έναν άλλο δήμο, θα πρέπει στο οργανόγραμμα του δήμου που είσαι η θέση των πολιτικών μηχανικών να είναι καλυμμένη κατά 50%. Και υπάρχει και η εξαίρεση για απομακρυσμένες περιοχές, για δήμους με πληθυσμό μέχρι 80.000, να χρειάζεται να είναι καλυμμένο το 60%, ακριβώς για να δημιουργήσει μια δικλείδα μεγαλύτερης ασφάλειας σε περιοχές που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα. Έτσι, λοιπόν, αφού ο νόμος το θωρακίζει δεν χρειάζεται η άποψη του φορέα από τον οποίο προέρχεται ο ενδιαφερόμενος για μετάταξη. Μόνον του φορέα υποδοχής. Αυτό λύνει μεγάλα ζητήματα πελατειακού κράτους.
Για τις ακριτικές περιοχές θα υπάρχει και αντίστοιχη πριμοδότηση της θέσης;
Όλγα Γεροβασίλη: Ό,τι προνόμιο έχει κάποιος που πάει σήμερα σε μια ακριτική περιοχή, αντίστοιχα θα ισχύει και για τον μεταταγμένο.
Άρα, ο υπάλληλος που φεύγει από μια θέση και πάει σε μια άλλη, ακολουθείται και από τα μισθολογικά χαρακτηριστικά της πρότερης θέσης;
Όλγα Γεροβασίλη: Ναι, γιατί τον ακολουθεί το περίγραμμα θέσης του. Επομένως κι εδώ δεν χρειάζεται να κάνουμε ερμηνείες.
Άρα, ένας πολιτικός μηχανικός που φεύγει από την Αθήνα και πάει στην αντίστοιχη θέση στο Καστελόριζο, ας πούμε, θα έχει τα προνόμια που πιθανόν έχει ο αντίστοιχος υπάλληλος της παραμεθόριας περιοχής;
Όλγα Γεροβασίλη: Θα πάει με το περίγραμμα της θέσης την οποία πάει να καλύψει.
Πώς διαμορφώνονται οι φάσεις τις κινητικότητας;
Όλγα Γεροβασίλη: Θα γίνεται σε τρεις κύκλους το χρόνο. Ξεκινώντας ο κύκλος το υπουργείο βγάζει μια εγκύκλιο που ζητά από τους φορείς τις επόμενες 15 μέρες να στείλουν τα αιτήματά τους, διότι στο υπουργείο αυτό υπάρχει η Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας, η οποία εξετάζει και επιτηρεί όλο το σύστημα. Ο κάθε φορέας, λοιπόν, στέλνει τα αιτήματά του για θέσεις που θέλει να καλύψει με την κινητικότητα. Αυτές οι θέσεις, αφού ελεγχθούν από την Επιτροπή ότι όντως συμβαδίζουν με τα οργανογράμματα, τα περιγράμματα κ.λπ., αναρτώνται στην πλατφόρμα. Στην πρώτη φάση είχαμε περίπου 480 θέσεις για μετάταξη και περίπου 380 για αποσπάσεις. Την Πέμπτη ολοκληρώθηκε η διαδικασία των μετατάξεων και Δευτέρα – Τρίτη θα έχουν ολοκληρωθεί και οι αποσπάσεις. Αφού όλα έχουν ελεγχθεί κι έχουν ανέβει στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, συνεδριάζει η Κεντρική Επιτροπή Κινητικότητας, το εγκρίνει και λύνεται σε μια μέρα για όλους ταυτόχρονα.
Υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για το πού εντοπίζονται οι μεγαλύτερες ανάγκες;
Όλγα Γεροβασίλη: Δυστυχώς αυτή η χώρα δεν έχει καταγράψει ποτέ το δυναμικό της, ούτε πού βρίσκεται, ούτε τη δουλειά κάνει, ώστε να μπορεί να το βρει κανείς εύκολα. Μέσα, λοιπόν, από αυτήν την πλατφόρμα, έχοντας πλέον τα ψηφιακά οργανογράμματα όλων των φορέων, όπως σας είπα προς το παρόν έχουμε μόνο των υπουργείων -θα ανεβαίνουν όποια ετοιμάζονται, φιλοδοξία είναι μέσα στον επόμενο χρόνο και μάλιστα με κίνητρο την κινητικότητα, γιατί σήμερα αν κάποιος εργαζόμενος θέλει να πάει κάπου αλλού, αν εκεί που θέλει να πάει είναι έτοιμο το οργανόγραμμα στην πλατφόρμα, φεύγει. Από εκεί που φεύγει, όμως, αν ο φορές δεν έχει έτοιμο το ψηφιακό του οργανόγραμμα στην πλατφόρμα δεν μπορεί να πάρει. Αυτό θα δουλέψει και ως κίνητρο προκειμένου γρήγορα να ολοκληρώσουν τις διαδικασίες όλοι οι φορείς του δημόσιου τομέα. Διότι είναι αλήθεια ότι αν και έχουμε στείλει πολλές εγκυκλίους, παρόλο που προετοιμάζουμε το σύστημα επί πολλούς μήνες, εκτιμώ ότι μάλλον κανείς δεν πίστευε ότι θα γίνει και, μάλιστα, τόσο γρήγορα. Σήμερα έχουμε επιτάχυνση των διαδικασιών και αυξημένο ενδιαφέρον.
Ένας υπάλληλος πόσες φορές μπορεί να ζητήσει μετακίνηση;
Όλγα Γεροβασίλη: Είναι άλλο η απόσπαση, η οποία πια γίνεται αποκλειστικά για ένα χρόνο. Σκοπεύουμε να σταματήσουμε το μηχανισμό των αποσπάσεων, παρά μόνο αν εκπληρώνουν όντως το έκτακτο και προσωρινό λόγο, αλλιώς δεν έχει νόημα η απόσπαση. Αν κάποιος θέλει να μείνει περισσότερο, τότε θα πρέπει να κάνει αίτημα μετάταξης. Η απόσπαση, λοιπόν, είναι για ένα χρόνο. Για τη μετάταξη ισχύει ό,τι ίσχυε μέχρι σήμερα.
Επόμενο μεγάλο ζήτημα, αξιολόγηση. Έχει προκύψει ένας ιδιότυπος πόλεμος, ο οποίος είναι και λίγο οξύμωρος, ανάμεσα σε μια αριστερή κυβέρνηση και σε μια αριστερή υπουργό και σ’ ένα συνδικάτο, την ΑΔΕΔΥ. Τελικά, ποια είναι τα πραγματικά δεδομένα; Η ΑΔΕΔΥ λέει ότι η συμμετοχή στην απεργία-αποχή από την αξιολόγηση ήταν 75% ή σε κάποιες περιπτώσεις και πολύ παραπάνω, εσείς πρόσφατα σε συνέντευξή σας είπατε ότι έχετε στοιχεία πως η συμμετοχή στην αξιολόγηση ήταν μεγάλη. Οι πρώτες ημερομηνίες ορόσημο έχουν περάσει, έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση, άρα έχετε κάποια πραγματικά δεδομένα στα χέρια σας…
Όλγα Γεροβασίλη: Έχουμε κάποια δεδομένα, όχι όλα. Κοιτάξτε, αυτό για το οποίο μίλησα πριν λίγες μέρες είναι η κεντρική διοίκηση, τα υπουργεία, που έχουν στοιχεία τα οποία δείχνουν συμμετοχή των εργαζομένων στα υπουργεία στην αξιολόγηση από 75% έως 100%. Ποσοστό το οποίο θεωρούμε ικανοποιητικό μετά από όλο αυτό το θέμα που δημιουργήθηκε.
Ωστόσο, στοιχεία ακόμα δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα…
Όλγα Γεροβασίλη: Δεν έχουν δοθεί γιατί δεν έχουν έρθει όλα τα στοιχεία και αυτή είναι άλλη μια δυσπραγία. Ξέρετε είναι λίγο δυσκίνητο το Δημόσιο, δεν έχει μάθει να λειτουργεί τόσο γρήγορα. Ωστόσο, καθημερινά έρχονται στοιχεία. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν κάποιοι φορείς, κάποιες δομές που η αξιολόγηση έχει πολύ μεγάλα ποσοστά αποχής, όπως υπάρχουν και υπηρεσίες με πολύ υψηλά ποσοστά συμμετοχής. Και τα δύο είναι αλήθεια, αλλά δεν μπορώ αν δεν έχω όλη την εικόνα να πω κάτι ασφαλές. Το ασφαλές είναι για την κεντρική διοίκηση, στοιχεία που έχουμε δώσει και στη δημοσιότητα. Δηλαδή, πρώτη του μήνα είχαμε την εικόνα των υπουργείων, γιατί αντιλαμβάνεστε ότι είναι και για μας πιο εύκολο να συλλέξουμε αυτά τα στοιχεία. Σημασία, όμως, έχει να δούμε την ουσία του θέματος κι εγώ είμαι ικανοποιημένη που άνοιξε ένας μεγάλος δημόσιος διάλογος για το θέμα της αξιολόγησης. Πέρα από τα ποσοστά, μεγαλύτερη σημασία έχει ότι αρχίζουμε να εμπεδώνουμε όλοι τι προτείνουμε, ποιος είναι ο νόμος και τι πραγματικά συμβαίνει. Εδώ θα μου επιτρέψετε να πω ότι ο νόμος είναι καθαρός κι εμείς ως υπουργείο κινούμαστε στην εφαρμογή του νόμου. Από την πλευρά της συνδικαλιστικής ηγεσίας τα ζητήματα δεν ήταν και τόσο ξεκάθαρα. Είχαν και πολιτική και μικροπολιτική ως είθισται και δεν μας παραξενεύει, δεν το θεωρούμε φοβερό. Το ερώτημα είναι ένα: πρέπει να αξιολογείται ο δημόσιος υπάλληλος; Η δική μου απάντηση είναι σαφώς ναι και νομίζω ότι είναι η απάντηση και της πλειοψηφίας της κοινωνίας, όπως και της πλειοψηφίας των ίδιων των δημοσίων υπαλλήλων. Το αν μας αρέσει ή δεν μας αρέσει κάποιο σύστημα, αυτό πραγματικά πρέπει να είναι προς συζήτηση. Αυτό το σύστημα που στην ελληνική πραγματικότητα είναι το πρώτο που φτιάχτηκε με όρους διαφάνειας και αντικειμενικότητας έγινε αποδεκτό από τους δημοσίους υπαλλήλους, κάτι που φάνηκε και στη συζήτηση όταν κατατέθηκε το σχετικό νομοσχέδιο. Η αντίσταση εμφανίστηκε όταν πήγαμε να το εφαρμόσουμε. Και τότε ως υπουργείο ζητήσαμε από την ΑΔΕΔΥ αν εκτιμά ότι κάτι πρέπει να αλλάξει στο νόμο, να ρθει να το συζητήσουμε. Μπορεί να υπήρχε κάποιο λάθος ή κάποια παράλειψη. Αυτό δεν έγινε γιατί δεν υπήρχαν άλλες προτάσεις. Ο διάλογος είχε εξαντληθεί σε μια πολύ μεγάλη συζήτηση που είχε γίνει και στη διαβούλευση τότε, αλλά και μέσα στο ελληνικό Κοινοβούλιο.
Ο νόμος, όπως σας είπα, έχει κριτήρια αντικειμενικότητας, διαφάνειας αλλά και λογοδοσίας. Το πρόβλημα το οποίο αναγνωρίσαμε ως υπουργεί και αναγνωρίστηκε και από το νομοθέτη τότε, ήταν ότι η πρώτη αξιολόγηση, του 2016, δηλαδή, είχε ένα σημαντικό πρόβλημα και σ’ αυτό είχε δίκιο η ΑΔΕΔΥ. Αφορούσε το ότι δεν είχαν αξιολογηθεί, δεν είχαν γίνει κρίσεις προϊσταμένων, ούτως ώστε οι προϊστάμενοι που προήλθαν από κρίση να κάνουν την αξιολόγηση, όπως είναι και το ορθολογικό. Ταυτόχρονα δεν είχε γίνει και η αξιολόγηση των δομών. Αυτό ήταν και το κύριο ζήτημα που προέβαλε το συνδικαλιστικό κίνημα για να μην γίνει η αξιολόγηση του 2016. Επειδή, όμως, αυτό το είχε προβλέψει κι ο νομοθέτης, είπε ότι επειδή στο ελληνικό δημόσιο έχουν να γίνουν αξιολογήσεις πάνω από 9-10 χρόνια, την πρώτη φορά δεν θα μπορούσε να είναι από κρίση. Και επίσης, όπως ορίζει και ο δημοσιοϋπαλληλικός κώδικας και η νομοθεσία μας, αξιολογείσαι πάντα από κάποιον που ήταν τουλάχιστον πέντε μήνες προϊστάμενός σου. Δηλαδή, αν ακόμα και την επόμενη μέρα είχαμε κάνει κρίσεις και είχαμε βάλει καινούργιους προϊσταμένους, η προηγούμενη αξιολόγηση θα γινόταν από τον παλιό προϊστάμενο. Ο νόμος προβλέπει ότι ακόμα κι αν είναι στη σύνταξη, επιστρέφει και κάνει την κρίση. Έτσι, γι’ αυτήν την πρώτη αξιολόγηση λέει ο νόμος ότι δεν λαμβάνεται υπόψιν στις κρίσεις που έρχονται. Θεωρείται, ας πούμε, πιλοτική η πρώτη εφαρμογή του 2016.
Αυτά ήταν γνωστά στους εργαζόμενους και στην ΑΔΕΔΥ, γι αυτό λέω ότι το παιχνίδι είχε και μικροπολιτική και άλλα, που δεν θέλω τώρα να αναφέρω και δεν υπήρχε λόγος να γίνει όλο αυτό. Σήμερα, λοιπόν, κάθε καινούργιο οργανόγραμμα που ανεβαίνει, ανεβαίνει μαζί με την αξιολόγηση της δομής. Επίσης, είμαστε στο στάδιο που ολοκληρώνονται οι κρίσεις των πρώτων γενικών διευθυντών της πρώτης προκήρυξης που έγινε και ολοκληρώνεται από την προφορική συνέντευξη του ΑΣΕΠ. Κρίνονται οι γενικοί διευθυντές, μετά οι διευθυντές και πάει προς τα κάτω για όλη την ιεραρχία μέχρι τον προϊστάμενο. Έτσι, η επόμενη αξιολόγηση θα μας βρει έχοντας κριθεί και αξιολογηθεί όλοι, όπως ορθολογικά πρέπει να συμβαίνει…
Άρα, είστε ικανοποιημένη με το πώς προχωράει και με το αποτέλεσμα;
Όλγα Γεροβασίλη: Η μεγαλύτερη ικανοποίηση είναι ότι έγινε μια πολύ μεγάλη συζήτηση στο δημόσιο χώρο για το ζήτημα της αξιολόγησης και έχει καταδειχθεί ότι η πλειοψηφία της κοινωνίας και των δημοσίων υπαλλήλων, λέει ότι ναι, η αξιολόγηση πρέπει να υπάρχει.
Υπάρχει μια μερίδα εργαζομένων, πάντως, που λέει ότι χωρίς τη συγκατάθεσή τους προχωράτε στην εφαρμογή αυτού του μέτρου…
Όλγα Γεροβασίλη: Το μέτρο δεν γίνεται χωρίς συγκατάθεση. Η αξιολόγηση αυτή για πρώτη φορά είναι αξιολόγηση 360 μοιρών, όπως την είπε ο νομοθέτης. Δηλαδή, ο υπάλληλος κρίνει τον εαυτό του και τον προϊστάμενο. Τον ίδιο τον υπάλληλο, αφού έχει αυτοαξιολογηθεί τον κρίνουν δύο ιεραρχικά παραπάνω προϊστάμενοι, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν τον κρίνει ένα πρόσωπο κι αν υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των δύο πρέπει να αιτιολογηθεί. Επίσης, υπάρχουν ενστάσεις, υπάρχουν όλες οι δικλείδες ασφαλείας. Η τροπολογία όταν ήρθε μίλησε για τους προϊσταμένους, δεν μίλησε για τον απλό υπάλληλο και είπε ότι όποιος προϊστάμενος δεν αξιολογήσει τον υφιστάμενό του δεν έχει δικαίωμα συμμετοχής στις επόμενες κρίσεις. Ο υπάλληλος είτε αυτοαξιολογήθηκε, είτε αξιολόγησε, δεν λαμβάνεται υπόψιν σ’ αυτή τη φάση. Για τον προϊστάμενο είναι στο καθηκοντολόγιό του η αξιολόγηση…
Δηλαδή, αποκλείεται στη διαδικασία να υπάρξουν και δόλια κίνητρα;
Όλγα Γεροβασίλη: Το ότι γίνεται σε 360 μοίρες η αξιολόγηση, αυτό εξουδετερώνει τον υποκειμενικό παράγοντα. Ένας προϊστάμενος που, ας πούμε έχει το προσωπικό πρόβλημα, βάζει χαμηλή βαθμολογία, ο δεύτερος προϊστάμενος και η αυτοαξιολόγηση αν βρεθούν σε πολύ μεγάλη απόσταση από τον πρώτο, τότε απαιτείται ειδική αιτιολόγηση από αυτόν που έβαλε τα χαμηλή βαθμολογία και η ίδια διαδικασία υπάρχει αντίστοιχα και για την πολύ υψηλή βαθμολογία. Ειδική αιτιολόγηση, λοιπόν, συν το δικαίωμα ένστασης, η οποία κρίνεται από όργανο που έχει δημιουργηθεί με κριτήρια αντικειμενικότητας και διαφάνειας. Επομένως, υπάρχουν όλες οι δικλείδες ασφαλείας, ούτως ώστε να μην μπορεί να παίξει ρόλο ο υποκειμενικός παράγοντας ούτε από τον «πάνω» προς τα «κάτω», ούτε από τον «κάτω» προς τα «πάνω», γιατί πάει και αντίστροφα. Αυτό ακριβώς το σύστημα των 360 μοιρών είναι που αντικειμενικά ελαχιστοποιεί το πρόβλημα. Ο νόμος εξαντλεί όλες τις πιθανότητες.
Σε πρόσφατο άρθρο σας στον ημερήσιο Τύπο μιλήσατε για αποκομματικοποίηση της δημόσιας διοίκησης. Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένη;
Όλγα Γεροβασίλη: Η αλλαγή του κράτους, η αλλαγή της δημόσιας διοίκησης είναι απαίτηση και δικαίωμα του ελληνικού λαού. Για να συμβεί, όμως, αυτό πρέπει να γίνουν ρήξεις. Διότι όπως έχει δομηθεί το σύστημα και αναφέρομαι σε αυτό το «κακό δημόσιο» που αναφέρονται όλοι, με όρους πελατειακούς και ρουσφετολογικούς και όσον αφορά στην πρόσληψη αλλά και στην αναβάθμιση ενός εργαζομένου, χωρίς να αξιολογείται τι ακριβώς κάνει ο εργαζόμενος, όλο αυτό τελικά, έχει επιπτώσεις στην καθημερινότητα του Έλληνα πολίτη. Με αυτό το σύστημα θα πρέπει να υπάρξει κάθετη ρήξη.
Η δημόσια διοίκηση με τις κρίσεις, τις αξιολογήσεις, μακριά από το ρουσφέτι, μακριά από τον πελάτη, τη διαφθορά, τα φακελάκια γιατί όλο αυτό είναι η διαφθορά, θα πρέπει να είναι αποκομματικοποιημένη, όχι όπως λάθος μεταφράζεται αποπολιτικοποιημένη. Αποπολιτικοποιημένο δεν υπάρχει. Αποκομματικοποιημένο, όμως, υπάρχει. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι και η ανώτερη ιεραρχία της δημόσιας διοίκησης, ο γενικός γραμματέας, μέχρι σήμερα πολιτικό πρόσωπο, όχι απλά από το ίδιο κόμμα, αλλά άλλαζε ακόμα κι αν άλλαζε ο υπουργός. Αυτό δημιουργεί ασυνέχεια στη διοίκηση, γιατί ο γραμματέας έχει διοικητικά καθήκοντα. Έτσι, η θέση του γενικού γραμματέα μετατρέπεται σε θέση διοικητικού γραμματέα και είναι ένα στέλεχος που προέρχεται από επιλογή όταν προκηρύσσεται η θέση και παραμένει με θητεία στη θέση του μέχρι να ξανακριθεί, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα και ποιος υπουργός κυβερνά.
Έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε συνέχεια στην διοίκηση. Πολύ συχνά ακούμε για άλλες χώρες ότι το κράτος δεν σταματά ακόμα κι αν δεν υπάρχει κυβέρνηση. Αυτό για να συμβεί πρέπει να υπάρχουν κάποιες συνιστώσες. Η μία συνιστώσα είναι αυτή: η συνέχεια της διοίκησης και η αποκομματικοποίηση.
Άρα, οι θέσεις προκηρύσσονται από το ΑΣΕΠ…
Όλγα Γεροβασίλη: Οι θέσεις προκηρύσσονται από κάθε υπουργείο. Την κρίση την κάνει ένα ειδικό όργανο που έχει συσταθεί, το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Στελεχών, με απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης (ΚΥΣΥΜ). Το όργανο απαρτίζεται από το ΑΣΕΠ, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, κοινωνικούς εταίρους και υπαλληλικούς παράγοντες.
Αν δεν κάνουμε λάθος, αυτό ως ιδέα ξεκίνησε επί Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος είχε προκηρύξει θέσεις γενικών γραμματέων κι ενώ ήταν πρωθυπουργός, επί μήνες δεν υπήρχαν γενικοί γραμματείς…
Όλγα Γεροβασίλη: Κοιτάξτε, έχει άλλη σημασία να το λες κι άλλη σημασία να το υλοποιείς. Εδώ το είπαμε, το νομοθετήσαμε και το υλοποιούμε, οπότε δεν υπάρχει σύγκριση. Αυτό νομοθετήθηκε το 2016, οπότε όλα αυτά για τα οποία συζητάμε σήμερα, κινητικότητα, κρίσεις, περιγράμματα θέσεων, ψηφιακά οργανογράμματα για πρώτη φορά στο ελληνικό δημόσιο, είναι παράλληλες δράσεις, οι οποίες τελικά θα διαμορφώσουν το διαφορετικό πρόσωπο του δημόσιου τομέα. Εντός Νοεμβρίου, λοιπόν, θα προκηρυχτούν από όλα τα υπουργεία οι θέσεις των διοικητικών γραμματέων.
Το κάθε υπουργείο θα κάνει την προκήρυξη θέσης με βάση το περίγραμμα θέσης του διοικητικού γραμματέα, το καθηκοντολόγιο του οποίου έχει ήδη βγει με απόφαση του ΚΥΣΥΜ και έχει εγκριθεί επίσης από το καλοκαίρι. Δικαίωμα υποβολής αίτησης θα έχει οποιοσδήποτε από το μητρώο στελεχών της δημόσιας διοίκησης, είναι κι αυτό συστατικό της νέας μεταρρύθμισης, αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα έχοντας τα αντίστοιχα προσόντα.
Για κάθε θέση, από όλες τις αιτήσεις, αυτό το ανεξάρτητο όργανο, με εχέγγυα αντικειμενικότητας βάσει όσων προανέφερα για τη στελέχωσή του, δεν συμμετέχει επί παραδείγματι ο υπουργός σε αυτή τη διαδικασία, ενώ να σας πω ότι παρακολουθεί και η ΑΔΕΔΥ, θα κριθούν όλα τα αντικειμενικά τους κριτήρια και στη συνέχεια θα πάνε στην προφορική συνέντευξη από μια short list, τουλάχιστον 10 ανθρώπων για κάθε θέση, τους οποίους θα επιλέξει αυτό το όργανο, με διαφανή διαδικασία, ποιοι επελέγησαν ποιοι απορρίφθηκαν και αυτοί οι 10 θα μπουν στην προφορική συνέντευξη. Αυτοί οι 10, και το 10 το λέω κατ’ εκτίμηση γιατί μπορεί να είναι και περισσότεροι, ανάλογα με τις αιτήσεις που θα γίνουν, θα πρέπει σε αναλογία να είναι 6 από το δημόσιο και 4 από τον ιδιωτικό τομέα. Από αυτούς, τρεις πρέπει να φτάσουν στον υπουργό, με αναλογία δύο από το δημόσιο τομέα και ένας από τον ιδιωτικό και ο υπουργός κάνει την τελική επιλογή.
Πότε θα έχουμε τον πρώτο διοικητικό γραμματέα που θα προκύψει από αυτή τη διαδικασία;
Όλγα Γεροβασίλη: Μόλις βγει η κάθε προκήρυξη, θα μεσολαβήσει ένα διάστημα περίπου 15 ημερών κατάθεσης και συγκέντρωσης των αιτήσεων, θα ακολουθήσει έλεγχος της επιτροπής στα απαραίτητα δικαιολογητικά και ο χρόνος ελέγχου όπως καταλαβαίνετε δεν θα είναι ελάχιστος…
Δηλαδή, εάν αρχίσει η διαδικασία μέσα στο Νοέμβριο, τον Ιανουάριο με Φεβρουάριο να περιμένουμε και τις ανακοινώσεις πλήρωσης των πρώτων θέσεων;
Όλγα Γεροβασίλη: Δεν μπορώ να σας απαντήσω, γιατί αυτό εξαρτάται από τον αριθμό των αιτήσεων που θα κατατεθούν. Είναι άλλο πράγμα ο έλεγχος, επί παραδείγματι 2.000 αιτήσεων και άλλο 300. Δεν υπάρχει αντίστοιχο προηγούμενο στη χώρα μας για να μπορέσουμε να αντιπαραβάλουμε συγκριτικά μεγέθη. Μόλις δούμε στην πρώτη δεύτερη προκήρυξη το ενδιαφέρον που θα προκύψει, θα είμαστε σε θέση να κάνουμε μια ακριβή εκτίμηση. Γιατί κάθε ένας από τους υποψηφίους θα έχει δικαίωμα σε περισσότερες από μια θέσεις, άρα η προφορική συνέντευξη δεν είναι εφάπαξ, είναι για κάθε θέση γιατί έχει άλλο περίγραμμα εργασίας και άλλες απαιτήσεις.
Αν υποθέσουμε ότι είναι 10 αυτοί που περνάνε στην προφορική συνέντευξη για κάθε θέση, αν κάνετε τον πολλαπλασιασμό, βγαίνουν χιλιάδες συνεντεύξεις. Εξαρτάται, λοιπόν, από την ταχύτητα του οργάνου, διότι και για το ΑΣΕΠ και για το Νομικό Συμβούλιο του κράτους δεν είναι η αποκλειστική τους απασχόληση. Εμείς θα κάνουμε όλα όσα χρειάζονται για να επιταχύνουμε, ακόμη και να παρέμβουμε στο νόμο αν διαπιστώσουμε ότι κάτι κωλυσιεργεί τις διαδικασίες, ή να δημιουργήσουμε ένα δεύτερο συμπληρωματικό όργανο αντίστοιχης σύνθεσης προκειμένου να τρέξει η διαδικασία.
Όταν μια θέση καλυφθεί, ο γενικός γραμματέας που ήδη υπηρετεί τι κάνει;
Όλγα Γεροβασίλη: Προβλέπεται από το νόμο η συνύπαρξη, μόνο όμως για τη συνέχεια, την αρμοδιότητα και την υπογραφή θα την έχει ο διοικητικός. Συνύπαρξη για έξι μήνες, όπως προβλέπει ο νόμος, προκειμένου να υπάρχει συνέχεια και όχι διατάραξη στην δημόσια διοίκηση. Όμως οι συγκεκριμένες αρμοδιότητες έχουν μεταβιβαστεί από την πρώτη ημέρα στο διοικητικό γραμματέα.
Κι από την επόμενη κυβέρνηση πλέον δεν θα υπάρχει γενικός γραμματέας, μόνον διοικητικός, εκτός κι αν αλλάξει το νόμο η επόμενη κυβέρνηση…
Όλγα Γεροβασίλη: Μόνον διοικητικός γραμματέας…
Έχουν υπάρξει αντιδράσεις από την αντιπολίτευση; Λογικό να πουν φεύγετε και μας αφήνετε στρατιές δικών σας ανθρώπων…
Όλγα Γεροβασίλη: Κοιτάξτε στην πρώτη φάση μας έγινε κριτική στο επίπεδο γιατί το λέτε και δεν το κάνετε, γιατί αργείτε. Αυτό συνέβη μέχρι πριν από 10 μέρες. Τώρα το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε κάτι άλλο. Τι δηλαδή; Το επιχείρημα αυτό το οποίο κι εσείς μου θέσατε: ότι κάποιο άλλο κόμμα έρχεται στην κυβέρνηση και υποχρεώνεται να διοικήσει μ’ αυτούς. Μα αυτό είναι η αποκομματικοποίηση. Αν σκοπεύεις να βάλεις τους δικούς σου, τότε πραγματικά είσαι ενάντια σε αυτή τη μεταρρύθμιση, θέλεις να έχεις τους δικούς σου κομματικούς. Εγώ αυτό δεν θέλω, γι’ αυτό τους έχω βάλει σε διαδικασία ΑΣΕΠ και Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και κάνω τις επιλογές. Κι αν εμφανιστεί κάποιος που δεν έχει τα προσόντα για να πάρει τη θέση, υπάρχουν και οι ενστάσεις. Οι ενδιαφερόμενοι θα είναι πολλοί. Δεν θα είναι τόσο απλό. Κι αυτό είναι δικλείδα ασφαλείας.
Άρα, εγώ αποκομματικοποιώ. Με αυτήν την κριτική εσύ τι λες ότι θα κάνεις; Ότι θέλεις να βάλεις τους δικούς σου. Ε αυτό δεν θα συμβεί με τους νόμους που έχουμε κάνει κι εκτιμώ ότι επειδή η Νέα Δημοκρατία δεν θα χρειαστεί να κυβερνήσει το αμέσως επόμενο διάστημα, που θα είναι η θητεία αυτών των διοικητικών γραμματέων, δεν νομίζω ότι θα έχουμε προβλήματα…
