Παρέμβαση
του προέδρου της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, βουλευτή Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας,
Μάξιμου Χαρακόπουλου,
στη συνεδρίαση της Επιτροπής με θέμα ημερήσιας διάταξης τη συζήτηση επί της Ειδικής Έκθεσης Συνηγόρου του Πολίτη (2019) «Επιστροφές Αλλοδαπών».
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
αρχίζει η συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.
Η Επιτροπή μας, σήμερα, έχει τη χαρά να υποδέχεται, για μία ακόμη φορά σε συνεδρίαση, τον Συνήγορο του Πολίτη, τον κ. Ανδρέα Ποττάκη και τον Βοηθό Συνήγορο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τον κ. Γεώργιο Νικολόπουλο, οι οποίοι θα μας παρουσιάσουν την Ειδική Έκθεση του Θεσμού για το 2019, με θέμα ‘‘Επιστροφές Αλλοδαπών’’.
Θέλω να ευχαριστήσω, επίσης, για την ανταπόκριση στην πρόσκλησή μας, τον Υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, τον κ. Νότη Μηταράκη, που είχε την καλοσύνη να βρίσκεται στη συνεδρίασή μας, προκειμένου να καταγράψει απόψεις και ενδεχομένως, αν κρίνει σκόπιμο, να παρέμβει.
Πριν ακούσουμε με ενδιαφέρον τα όσα έχει να μας πει ο Συνήγορος, θα ήθελα να επισημάνω για ακόμη μία φορά, τη σημασία του μεταναστευτικού ζητήματος για την Ευρώπη, αλλά και ιδιαίτερα για τη χώρα μας. Έχει, πλέον, νομίζω, εμπεδωθεί από όλους, ότι το θέμα αυτό δεν είναι προσωρινό, δεν είναι παροδικό, δεν είναι περιορισμένο, αλλά θα είναι διαρκές, έντονο και μεγεθυνόμενο.
Οι αιτίες που το προκαλούν, έχουν εκτεθεί αναλυτικά και άπτονται των κοινωνικών συνθηκών στις χώρες προέλευσης: φτώχεια, διώξεις για ποικίλους λόγους, κοινωνικές ανισότητες, όπως, επίσης, πολεμικές συγκρούσεις, κλιματική αλλαγή, δημογραφική έκρηξη.
Αφ’ ης στιγμής, το ζήτημα τεθεί υπό αυτό το πρίσμα, καθίσταται φανερό, ότι η διαχείρισή του πρέπει να ενταχθεί σε μια μακροπρόθεσμη, συγκροτημένη, ευρωπαϊκή στρατηγική, ως αποτέλεσμα των τελικών επιλογών της ΕE.
Δυστυχώς, αυτό είναι ακόμη ζητούμενο, καθώς οι αντιθέσεις στους στόχους και στις προθέσεις μεταξύ των κρατών-μελών είναι μεγάλες, και διαπιστώνουμε και σε αυτόν τον τομέα την προτίμηση στις μικροεθνικές επιδιώξεις, εις βάρος μιας κοινής πολιτικής.
Αν και ο τρόπος που πορεύεται η Ένωση, είναι αυτός των συνεχών συμβιβασμών, οι αντιπαραθέσεις για το μεταναστευτικό και προσφυγικό, ανοικτές ή κεκαλυμμένες, επιφέρουν σημαντικά πλήγματα στην ενότητα της ΕE.
Για την Ελλάδα, το ζήτημα αυτό έχει ακόμη σπουδαιότερη σημασία, γιατί πρώτον, η χώρα μας είναι στο σταυροδρόμι των ηπείρων και ένας από τους πρώτους σταθμούς εντός της Ευρώπης για τα μεταναστευτικά ρεύματα.
Δεύτερον, γιατί έχει γίνει φανερό σε όλους, μετά και τα γεγονότα του Έβρου, πως οι ροές αυτές έχουν καταστεί εργαλείο πίεσης της Τουρκίας προς την ΕΕ αλλά και την Ελλάδα, σε έναν ιδιότυπο υβριδικό πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ακόμη και πριν λίγες ημέρες με ξεκάθαρο τρόπο, ο εκπρόσωπος του AKP, του κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία, Ομέρ Τσελίκ, απείλησε ότι αν επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία,, η “ΕΕ δεν θα μπορεί πλέον να βασίζεται στη συνεργασία της Τουρκίας για την αναχαίτιση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών”.
Στα παραπάνω αν προσθέσουμε και την μειωμένη, σε σχέση με την αναμενόμενη, αλληλεγγύη που λαμβάνουμε από κράτη μέλη ΕΕ, ιδίως στο τομέα της μετεγκατάστασης, αντιλαμβανόμαστε ότι το πρόβλημα μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να γίνει εκρηκτικό. Βεβαίως, μια συντονισμένη προσπάθεια που καταβάλλεται τους τελευταίους μήνες σε πολλά επίπεδα, από τη φύλαξη των συνόρων, με την ενισχυμένη συμμετοχή της frontex και τη συμβολή ιδιαιτέρως κάποιων κρατών, την αποσυμφόρηση των κέντρων που βρίσκονται στα νησιά, μέχρι την, έστω και με το σταγονόμετρο, αποδοχή προσφύγων και κυρίως ασυνόδευτων ανηλίκων από χώρες της ΕΕ, έχει φέρει κάποια θετικά αποτελέσματα.
Στο πλαίσιο αυτό νομίζω ότι η διαδικασία επιστροφής μεταναστών, για την οποία συζητούμε σήμερα, είναι εξαιρετικής σημασίας, κυρίως για το μήνυμα που δίνεται σε σχέση με τις δυνατότητες μετανάστευσης σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Ασφαλώς, το πλαίσιο της όλης διαδικασίας, από τους χώρους παραμονής μέχρι το ταξίδι της επιστροφής, πρέπει να γίνεται με τον προβλεπόμενο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου, με την αρωγή σε ευπαθείς και ευάλωτες ομάδες και σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες. Ο Συνήγορος του Πολίτη εργάζεται με ευσυνειδησία προς αυτή την κατεύθυνση, όπως είναι εμφανές στον αναγνώστη της Έκθεσης.
Θα ήθελα ωστόσο να επισημάνω ότι το να μιλούμε για επιστροφές 3-4 χιλιάδων σε συντριπτικό ποσοστό υπηκόων Αλβανίας, και ίσως Ουκρανίας, στην πραγματικότητα δεν στέλνουμε κανένα ιδιαίτερο μήνυμα. Οι μεγάλες μεταναστευτικές ροές προέρχονται από την Ασία και τη Βόρεια Αφρική. Και εκεί πρέπει να δούμε πώς θα στείλουμε το σωστό μήνυμα. Όπως αναφέρει και ο Συνήγορος του Πολίτη, μια από τις βασικές δυσλειτουργίες του συστήματος επιστροφών είναι ο βαθμός συνεργασίας των χωρών επιστροφής ή επανεισδοχής. Είναι φανερό ότι εκ μέρους πολλών χωρών που ανήκουν στις συγκεκριμένες κατηγορίες υπάρχει εσκεμμένη απροθυμία να ανταποκριθούν στα αιτήματα για επιστροφές. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να υπάρξει κοινή ευρωπαϊκή πίεση με μια πολιτική “μαστιγίου και καρότου”. Κίνητρα αφ’ ενός για την αποδοχή των αιτημάτων και μέτρα περιορισμού της χρηματοδότησης σε περίπτωση άρνησης.
Σε ότι αφορά στο πρόγραμμα των εθελουσίων επιστροφών, που διαχειρίζεται κυρίως ο ΔΟΜ, θεωρώ ότι εκ μέρους της Ευρώπης θα πρέπει να υπάρξουν ισχυρότερα οικονομικά κίνητρα που θα βοηθήσουν τους ανθρώπους αυτούς να επιστρέψουν στις πατρίδες τους και να κάνουν μια νέα αρχή στη ζωή τους.
Βεβαίως, η πραγματική μείωση στο φαινόμενο του ξεριζώματος των ανθρώπων, θα επέλθει μόνο όταν οι χώρες προέλευσης των προσφύγων και μεταναστών, θα απαλλαχθούν από το βάρος των συγκρούσεων και της φτώχειας και εκεί, δυστυχώς, η Ευρώπη έχει κάνει ελάχιστα.
Με αυτές τις σκέψεις, να δώσω τον λόγο στον Συνήγορο του Πολίτη, τον κ. Ανδρέα Ποττάκη, να μας παρουσιάσει την έκθεση του Συνηγόρου, για τις επιστροφές αλλοδαπών το 2019. Είδα ότι τυπώσατε και μια καλαίσθητη έκδοση, κύριε Συνήγορε, εντόπισα ελάχιστα λάθη, ένα ορθογραφικό λάθος στη σελίδα 12, δυο συντακτικά στη 12 και στην 24 και μία λάθος αρίθμηση στην 34, αλλά είναι επουσιώδη μπροστά στη δουλειά που κάνετε».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία του κ. Χαρακόπουλου στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://youtu.be/lR6WJBJdt2I