Αθήνα, 21 Δεκεμβρίου 2011ΟΜΙΛΙΑ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΛΟΥΚΑ ΠΑΠΑΔΗΜΟΥ
ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Ας έρθουμε τώρα στο πρώτο και κύριο θέμα της ημερησίας διατάξεως που είναι η πολιτική στους τομείς κοινωνικής ασφάλισης και εργασίας. Αυτό το θέμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό: Και για λόγους ουσιαστικούς και ενόψει της ανάγκης να προωθηθούν αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, πριν ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις με την τρόικα στα μέσα Ιανουαρίου. Το ουσιαστικό ζήτημα είναι η αντιμετώπιση των αυξανόμενων ελλειμμάτων των επικουρικών ταμείων και η διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους.
Όπως ξέρετε -και έχει επισημανθεί, νομίζω, σε προηγούμενη συνάντηση- οι αποκλίσεις των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων από τους στόχους σε σημαντικό βαθμό αντανακλούν τα αυξανόμενα ελλείμματα από τα ασφαλιστικά ταμεία και ειδικότερα τα επικουρικά. Υπάρχει, λοιπόν, ένα άμεσο θέμα, αλλά υπάρχει και ένα μεσομακροπρόθεσμο πρόβλημα το οποίο είναι πολύ σημαντικό.
Με βάση εκτιμήσεις των αναλογιστικών μελετών που έχουν γίνει και είναι στη διάθεσή μας, στα περισσότερα επικουρικά ταμεία θα παρατηρηθεί μια σημαντική επιδείνωση στα επόμενα χρόνια και αυτό το θέμα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Όπως είπα πριν, και για λόγους ουσιαστικούς, γιατί πρέπει να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα των ταμείων, και ενόψει των διαπραγματεύσεων.
Στη σημερινή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Κουτρουμάνης θα παρουσιάσει πρώτα την κατάσταση στα επικουρικά ταμεία και τις προοπτικές με βάση τις εκτιμήσεις των αναλογιστικών μελετών που υπάρχουν στη διάθεσή μας. Θα παρουσιάσει, επίσης, μια πρώτη προσέγγιση για τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά. Μια προσέγγιση που εμπεριέχει και θεσμικές διαρθρωτικές αλλαγές, αλλά εμπεριέχει επίσης σκέψεις όσον αφορά την αντιμετώπιση των ελλειμμάτων μέσα από την προσαρμογή των συντάξεων.
Μετά την παρουσίαση του κ. Κουτρουμάνη και μετά τη συζήτηση που θα ακολουθήσει στο Υπουργικό Συμβούλιο, κατά τη διάρκεια της οποίας θα ήθελα να σας παρακαλέσω να κάνετε συγκεκριμένες παρατηρήσεις, θα γίνει μια περαιτέρω επεξεργασία ούτως ώστε να διαμορφωθεί μια τελική πρόταση που θα περιέχεται σε ένα νομοσχέδιο, το οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί, το αργότερο θα έλεγα, έως τις 10-12 Ιανουαρίου. Και βεβαίως αυτό το νομοσχέδιο θα έρθει για συζήτηση πάλι στο Υπουργικό Συμβούλιο που θα περιέχει και τις τελικές προτάσεις.
Μεταξύ της σημερινής συνεδρίασης και της ολοκλήρωσης αυτού του νομοσχεδίου, θα υπάρξει περαιτέρω επεξεργασία των προτάσεων και θα υπάρξουν επίσης και διαβουλεύσεις με τα κόμματα. Και ειδικότερα, για θέματα που είναι ιδιαίτερα κρίσιμα, θα ακολουθούμε αυτή τη διαδικασία. Το θέμα, όπως είπα, είναι πάρα πολύ σύνθετο και θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να έχουμε όλοι μια κατανόηση της κατάστασης και των προοπτικών και να ακούσουμε τον κ. Κουτρουμάνη για μια πρώτη προσέγγιση αντιμετώπισης του θέματος.
Γενικότερα, θα ήθελα να επισημάνω ότι στις επόμενες εβδομάδες, τις κρίσιμες τρεις εβδομάδες που έπονται, πρέπει να προωθήσουμε τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, είτε αυτές που εκκρεμούν εν μέρει ή νέες που απαιτούνται, προκειμένου να διαμορφώσουμε ένα αξιόπιστο οικονομικό πρόγραμμα και ειδικότερα να έχουμε αποτελεσματικές διαβουλεύσεις με την τρόικα στα μέσα του Ιανουαρίου, οι οποίες θα επικεντρωθούν στη διαμόρφωση ενός αξιόπιστου οικονομικού προγράμματος για τα επόμενα χρόνια.
Και να επισημάνω κάτι που πιστεύω ότι το γνωρίζετε όλοι: Ότι το τελικό αποτέλεσμα αυτών των διαπραγματεύσεων θα είναι καθοριστικό, προκειμένου να συνεχιστεί η χρηματοδότηση της χώρας, η οποία τον Μάρτιο αφορά τεράστια ποσά. Αφορά ένα ποσό που προσεγγίζει τα 80 δισ. ευρώ. Δηλαδή είναι περίπου δεκαπλάσιο του ποσού χρηματοδότησης που εδόθη τον Δεκέμβριο. Διότι αφορά όχι μόνο τη χρηματοδότηση των ομολόγων που λήγουν , αλλά επιπλέον αφορά τη χρηματοδότηση του PSI, καθώς και της ανακεφαλαίωσης των τραπεζών και άλλα λιγότερο σημαντικά θέματα.
Επομένως, έχουμε μπροστά μας ένα τεράστιο θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, της ομαλής συνέχισης της χρηματοδότησης της χώρας με ποσά τα οποία είναι απολύτως αναγκαία και για τη στήριξη της οικονομίας, αλλά και για τη στήριξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και για την ολοκλήρωση της διαδικασίας συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στη χρηματοδότηση του χρέους.
Γι’ αυτό, πρέπει να κάνουμε όλοι ό,τι μπορούμε, προκειμένου -όπως σας είπα- να αντιμετωπιστούν εκκρεμότητες από το παρελθόν και επιπλέον να προωθήσουμε, όσο ταχύτερα γίνεται, τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για να έχουμε μια αποτελεσματική διαβούλευση με τους εταίρους της τρόικας στα μέσα του Ιανουαρίου.
Μετά από αυτές τις γενικές παρατηρήσεις, θα ήθελα να παρακαλέσω τον Υπουργό Εργασίας να κάνει την εισήγησή του και θα ακολουθήσει η συζήτηση στο πλαίσιο το οποίο διαμόρφωσα πριν από λίγο.
***
Μετά την παρουσίαση από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργο Κουτρουμάνη, της κατάστασης των επικουρικών ταμείων και των προοπτικών με βάση τις εκτιμήσεις των αναλογιστικών μελετών, καθώς και τις παρεμβάσεις - επισημάνσεις - παρατηρήσεις μελών του Υπουργικού Συμβουλίου επί της εισήγησης του Υπουργού Εργασίας, ο Πρωθυπουργός Λουκάς Παπαδήμος, συνοψίζοντας, τόνισε τα εξής:
«Κύριε Κουτρουμάνη να σας ευχαριστήσω διπλά και για την εισήγηση που κάνατε επί του θέματος, καθώς και για την εμπεριστατωμένη και εκτενή δευτερολογία.
Τώρα επιτρέψτε μου να συνοψίσω για το τι θα γίνει στις επόμενες εβδομάδες. Πρώτα απ’ όλα, πιστεύω ότι υπάρχει ευρεία συμφωνία, ότι είναι αναγκαία η αποτελεσματική και άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος των επικουρικών ταμείων.
Με τον τρόπο αυτό, θα συμπληρωθεί και θα ολοκληρωθεί η ασφαλιστική μεταρρύθμιση που ξεκίνησε το 2010. Και η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι αναγκαία, όχι μόνο όπως πολλοί από εσάς - κι εγώ στην αρχή - υπογραμμίσατε για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επικουρικών ταμείων, αλλά επιπλέον και για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών. Εφόσον, όπως ξέρουμε, τόσο πρόσφατα αλλά και στα επόμενα χρόνια, η ανάγκη στήριξης από τον κρατικό προϋπολογισμό των ταμείων αν δεν υπάρχει η μεταρρύθμιση, θα είναι αυξανόμενη.
Και τρίτον και συναφές, θα ήθελα κι εγώ να υπογραμμίσω, εάν δεν ολοκληρωθεί η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση έως τα μέσα του Ιανουαρίου, θα αντιμετωπίσουμε σημαντικές δυσκολίες στις διαβουλεύσεις με την τρόικα, που συνδέονται και με την αξιολόγηση της δημοσιονομικής προοπτικής της χώρας, αλλά και με την αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Διότι τα προβλήματα των επικουρικών ταμείων δεν είναι μόνο ταμειακά, αλλά αντανακλούν και χαρακτηριστικά αυτών των ταμείων και επομένως απαιτούν θεσμικές και διαρθρωτικές αλλαγές.
Μεγάλος αριθμός μελών του Υπουργικού Συμβουλίου στήριξε την πρόταση του κ. Κουτρουμάνη. Ταυτόχρονα, αρκετά μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου έκαναν επισημάνσεις, αναφέρθηκαν σε διάφορες διαστάσεις και πτυχές του προβλήματος, που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση. Ενδεικτικά αναφέρω προβλήματα που συνδέονται με την ενοποίηση, την ανάγκη να εξετάσουμε λεπτομερέστερα τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η ενοποίηση των ταμείων, το ποσοστό αναπλήρωσης, τις σχέσεις αυτής της μεταρρύθμισης με τα θέματα της ανταγωνιστικότητας.
Έγιναν πάντως ορισμένες - θα έλεγα - ουσιαστικές παρατηρήσεις που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο επόμενο διάστημα όπου θα ολοκληρωθεί η επεξεργασία. Πιστεύω ότι αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι, μετά την παρουσίαση που έγινε και τις τοποθετήσεις των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, να εγκρίνουμε την περαιτέρω επεξεργασία της πρότασης από τον κ. Κουτρουμάνη, ο οποίος θα λάβει υπόψη τις παρατηρήσεις και τις συστάσεις που έγιναν, σε συνδυασμό με διαβουλεύσεις που θα γίνουν σε ανώτατο επίπεδο, με τα κόμματα τα οποία στηρίζουν την Κυβέρνηση, στο βαθμό κατά τον οποίο οι εκπρόσωποί τους στο Υπουργικό Συμβούλιο έχουν και κάποιες διαφορετικές απόψεις.
Το επόμενο θέμα για έγκριση είναι - και νομίζω ότι πρέπει να συμφωνήσουμε - ότι μετά την περαιτέρω εξειδίκευση της πρότασης και τις διαβουλεύσεις που θα γίνουν με τα κόμματα, να ετοιμαστεί ένα νομοσχέδιο το οποίο θα περιλαμβάνει την τελική πρόταση την οποία θα πρέπει να συζητήσουμε το αργότερο - θα έλεγα - έως τις 15 Ιανουαρίου, αλλά θα ήταν ευχής έργο να ολοκληρωθεί αυτή η συζήτηση έως τις 10, να μην το αφήσουμε έως την τελευταία στιγμή.
Και μια γενικότερη αναφορά: πολλοί από εσάς αναφερθήκατε στα διάφορα προβλήματα, στο πώς δηλαδή προέκυψαν τα προβλήματα στα ταμεία. Νομίζω ότι είναι γενικά αποδεκτό ότι ήταν αποτέλεσμα και μη ορθολογικών χαρακτηριστικών των ταμείων αυτών, τα οποία επηρέασαν τη σχέση εισφορών και συντάξεων. Όμως, ήταν και αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων που ελήφθησαν σε βάθος χρόνου - δεν είναι θέμα δύο, πέντε ή δέκα ετών, αλλά και περισσότερων. Και τέλος, είναι και συνέπεια της αναποτελεσματικής διαχείρισης ορισμένων ταμείων. Αυτό είναι το παρελθόν. Το παρελθόν δεν μπορούμε να το αλλάξουμε.
Αυτό που πρέπει να δούμε είναι με ποιον τρόπο θα επιλύσουμε το θέμα μέσα από μία μεταρρύθμιση, η οποία - όπως είπα και πριν - είναι αναγκαία και για δημοσιονομικούς λόγους, αλλά και για να βελτιώσει ένα βασικό στοιχείο που θα επηρεάσει και την ανταγωνιστικότητα. Γι’ αυτό πρέπει να το δούμε μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.
Τέλος, πιστεύω ότι υπάρχει συμφωνία να ξεκινήσει ο κοινωνικός διάλογος μεταξύ των εταίρων, ο οποίος θα πρέπει να γίνει με την κατάλληλη καθοδήγηση από την Κυβέρνηση, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις μέσα σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Αλλά το μόνο που αποφασίζουμε εδώ είναι να ξεκινήσει αυτός ο κοινωνικός διάλογος και να αντιμετωπίσει τα θέματα, τα οποία και ο κ. Κουτρουμάνης και άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου υπογράμμισαν.
Σας ευχαριστώ.»
