Ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Ευάγγελος Μεϊμαράκης, ήταν σήμερα ο κεντρικός ομιλητής, στην ενότητα με θέμα: «Η κοινωνική συνοχή σε καιρούς λιτότητας – ο ρόλος των εθνικών κοινοβουλίων» στην Διάσκεψη των Προέδρων των Κοινοβουλίων των χωρών μελών της Ε.Ε., που διεξάγεται από την Κυριακή στη Λευκωσία.
Στην ομιλία του ο κ. Μεϊμαράκης επικεντρώθηκε στην κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την αντιμετώπιση της, στις επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή και στις αντιδράσεις των πολιτών στα προγράμματα λιτότητας που εφαρμόζονται, καθώς και στο ρόλο των Κοινοβουλίων.
«Δυστυχώς η Ε.Ε. – τόνισε ο κ. Μεϊμαράκης - εμφανίσθηκε ανέτοιμη να αντιμετωπίσει την πολύπλευρη οικονομική κρίση. Και αυτό είχε δυσμενείς επιπτώσεις. Στις ίδιες τις χώρες - μέλη, κυρίως όμως στους πολίτες. Η μείωση δαπανών για την κοινωνική προστασία, την κοινωνική ασφάλιση, την υγεία και την παιδεία, αποτέλεσμα της λιτότητας που επιβάλλεται, μας δοκιμάζει όλους ως πολίτες. Και όταν η κοινωνική συνοχή διαταράσσεται, πλήττονται και οι θεσμοί».
Όπως υπογράμμισε ο κ. Μεϊμαράκης «μέσα στο δυσμενές αυτό περιβάλλον, όπου οι αποκλίσεις εντείνονται και η οικονομική σύγκλιση φαντάζει ως ουτοπία, είναι φυσικό επακόλουθο να οξύνεται η κριτική και η δυσπιστία των πολιτών απέναντι στους πολιτικούς που διαχειρίζονται τις τύχες τους, απέναντι στην πολιτική γενικότερα αλλά και απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Λαϊκίστικες φωνές, εθνικιστικές και ακραίες απόψεις ακούγονται όλο και συχνότερα. Φωνές που δυστυχώς κερδίζουν έδαφος διότι εκμεταλλεύονται τη δυσφορία των πολιτών».
Πρόεδρος της Βουλής: « Οι πολίτες ανησυχούν από τη συρρίκνωση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου»
Ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων επισήμανε ακόμη ότι «οι έρευνες που γίνονται οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα κοινωνικά ζητήματα απασχολούν όλο και πιο έντονα τους Ευρωπαίους πολίτες». «Όσο δε η κρίση», παρατήρησε, «οδηγεί σε λιτότητα, με τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να συγκρατήσουν τα δημοσιονομικά μεγέθη και όσο η ύφεση μεγαλώνει τόσο οι πολίτες της Ευρώπης ανησυχούν. Και ανησυχούν διότι βλέπουν πως το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο συρρικνώνεται. Το παράδειγμα της Ελλάδας, όπως και αυτά της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, είναι ενδεικτικά».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο Πρόεδρος της Βουλής, στο ρόλο των Ευρωπαϊκών Κοινοβουλίων «τα οποία καλούνται» όπως σημείωσε «να αναστρέψουν τη δυσμενή εικόνα που οι πολίτες αποκτούν τα τελευταία χρόνια». «Επιβάλλεται», τόνισε, «να λάβουμε τις αποφάσεις εκείνες στο μέτρο πάντα του δυνατού που θα συμβάλουν στην προσπάθεια απεγκλωβισμού από τη λιτότητα στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε. Να λάβουμε τις αποφάσεις που θα αμβλύνουν την όποια αμφισβήτηση ως προς τη χρησιμότητα και την ιδιαίτερη σημασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Στην ομιλία του ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων έθεσε τέλος μερικά ζητήματα «για σκέψη και προβληματισμό, όπως:
- Ο έλεγχος από τα Κοινοβούλια των ευρωπαϊκών πολιτικών και νομοθετικών προτάσεων που σχετίζονται τόσο με το ευρωπαϊκό εξάμηνο όσο και με τους στόχους της ανάπτυξης και της απασχόλησης, καθώς και με την εμβάθυνση της ΟΝΕ και της ενίσχυσης του ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
- Ο μεγαλύτερος έλεγχος από τα Κοινοβούλια στις αποφάσεις των Συμβουλίων και της Εκτελεστικής Εξουσίας, τις οποίες καλούνται να κυρώσουν εκ των υστέρων.
- Την πρόοδο της διακοινοβουλευτικής συνεργασίας.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων στην Διάσκεψη των Προέδρων των Κοινοβουλίων των χωρών μελών της Ε.Ε.
«Ένας από τους βασικούς στόχους της Ένωσης των χωρών της Ευρώπης είναι η προαγωγή της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής. Η μείωση δηλαδή των διαφορών με στόχο την ισόρροπη ανάπτυξη των χωρών που συμμετέχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με έμφαση κυρίως στην κοινωνική συνοχή. Για το λόγο αυτό άλλωστε είχαν ληφθεί μέτρα σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο και είχαν προωθηθεί δράσεις που στοχεύουν στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Όμως, όπως διαπιστώνουμε, τα μέτρα και οι δράσεις αφορούν σε κανονικές συνθήκες. Σε συνθήκες ομαλές. Και όχι, δυστυχώς, σε συνθήκες κρίσης. Κρίσης μεγάλης με πολλούς άξονες. Κρίσης οικονομικής, κοινωνικής πολιτικής. Κρίσης αξιοπιστίας του ίδιου του οικοδομήματος της Ε.Ε. συνολικά, αλλά και κάθε χώρας - μέλους χωριστά.
Δυστυχώς η Ε.Ε. εμφανίσθηκε ανέτοιμη να αντιμετωπίσει την πολύπλευρη οικονομική κρίση. Την παγκόσμια οικονομική κρίση, που όχι μόνο έφτασε αλλά πέρασε τα σύνορα των χωρών - μελών της διότι πλέον υπάρχει αλληλεξάρτηση και αλληλοεπιρροή. Και αυτό είχε δυσμενείς επιπτώσεις. Στις ίδιες τις χώρες - μέλη, κυρίως όμως στους πολίτες. Στους πολίτες της Ευρώπης. Ας μη βιαστούν κάποιοι να διαχωρίσουν τους πολίτες της Ευρώπης σε βόρειους και νότιους. Αυτό είναι ένα λάθος που κάνουν πολλοί όταν αναφέρονται στις χώρες του λεγόμενου πλούσιου βορρά και στις χώρες του νότου. Δεν υπάρχουν βόρειοι και νότιοι πολίτες στην Ενωμένη Ευρώπη. Και αυτό πλέον είναι ορατό σε όλους, αφού η κρίση δεν έχει γεωγραφικούς περιορισμούς.
Τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν βασιστεί στην κοινωνική συνοχή. Αλλά όπως είπα οι κανόνες που είχαν θεσπιστεί δεν είχαν προβλέψει, ειδικά μετά τη νομισματική ένωση, το ενδεχόμενο μιας οικονομικής κρίσης και μάλιστα τέτοιου μεγέθους. Και τώρα βάλλεται ακριβώς αυτό. Η κοινωνική συνοχή. Στις χώρες μέλη που πλήττονται πιο πολύ από την κρίση αλλά σταδιακά και στις υπόλοιπες. Οι έρευνες που γίνονται οδηγούν στο ίδιο συμπέρασμα. Τα κοινωνικά ζητήματα απασχολούν όλο και πιο έντονα τους ευρωπαίους πολίτες. Όσο δε η κρίση οδηγεί σε λιτότητα, με τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να συγκρατήσουν τα δημοσιονομικά μεγέθη και όσο η ύφεση μεγαλώνει τόσο οι πολίτες της Ευρώπης ανησυχούν. Και ανησυχούν διότι βλέπουν πως το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο συρρικνώνεται.
Το παράδειγμα της Ελλάδας, όπως και αυτά της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, είναι ενδεικτικά. Η ύφεση, αποτέλεσμα των προσπαθειών για συγκράτηση των δημοσιονομικών μεγεθών, αυξάνει, με απίστευτους ρυθμούς, την ανεργία. Ταυτόχρονα, μειώνει τις παροχές προς τις κοινωνικές ομάδες και δοκιμάζει πλέον, την κοινωνική συνοχή. Η ανεργία - αποτέλεσμα της ύφεσης - δημιουργεί συνθήκες που όλοι πιστεύαμε ότι έχουμε αφήσει πίσω. Σε δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα. Η μείωση δαπανών για την κοινωνική προστασία, την κοινωνική ασφάλιση, την υγεία και την παιδεία, αποτέλεσμα της λιτότητας που επιβάλλεται, μας δοκιμάζει όλους ως πολίτες. Και όταν η κοινωνική συνοχή διαταράσσεται, πλήττονται και οι θεσμοί. Ως εκ τούτου, μέσα στο δυσμενές αυτό περιβάλλον, όπου οι αποκλίσεις εντείνονται και η οικονομική σύγκλιση φαντάζει ως ουτοπία, είναι φυσικό επακόλουθο να οξύνεται η κριτική και η δυσπιστία των πολιτών απέναντι στους πολιτικούς που διαχειρίζονται τις τύχες τους, απέναντι στην πολιτική γενικότερα αλλά και απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Λαϊκίστικες φωνές, εθνικιστικές και ακραίες απόψεις ακούγονται όλο και συχνότερα. Φωνές που δυστυχώς κερδίζουν έδαφος διότι εκμεταλλεύονται τη δυσφορία των πολιτών. Δυσφορία που εκφράζεται σε βάρος των πολιτικών σχηματισμών, εκείνων που έχουν επωμιστεί το δύσκολο έργο της αντιμετώπισης της κρίσης.
Με λίγα λόγια η δημοσιονομική προσαρμογή των χωρών μελών της Ε.Ε, όπως γίνεται και με τη στρεβλή πληροφόρηση, πλήττει την κοινωνική συνοχή, πλήττει και τους θεσμούς. Οι κυβερνήσεις έχουν επωμιστεί το έργο, το δύσκολο έργο, της αντιμετώπισης της κρίσης, καθώς και αυτό της επόμενης ημέρας, δηλαδή της ανάπτυξης που μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες για αλλαγή της σημερινής κατάστασης. Ο ρόλος του πολιτικού κόσμου, είναι επίσης δύσκολος. Τα κοινοβούλια αναλαμβάνουν την υποστήριξη των μέτρων και των διαρθρωτικών παρεμβάσεων που απαιτούνται. Και κυρίες και κύριοι, διαρθρωτικές παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες. Απαιτούνται ώστε να αλλάξει η κατάσταση που είχε δημιουργηθεί μέσα από μια επίπλαστη ευμάρεια.
Τα κοινοβούλια έχουν όμως θεσμική υποχρέωση να ελέγχουν. Να ελέγχουν τις παρεμβάσεις και τις μεταρρυθμίσεις. Να ελέγχουν ώστε οι όποιες παρεμβάσεις να μην υπερβαίνουν τα όρια της διατήρησης της κοινωνικής συνοχής. Και να μην επιτρέπουν στις λαϊκίστικες φωνές να εκμεταλλεύονται την κρίση. Να θέτουν ως όρο απαράβατο τη διαφάνεια ως προς το νομοθετικό έργο και να αποτρέπουν πράξεις και παραλείψεις που εγείρουν ερωτήματα και αμφισβητήσεις σχετικά με το έργο των κυβερνήσεων. Το ζητούμενο δηλαδή είναι τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια να αναστρέψουν τη δυσμενή εικόνα που οι πολίτες αποκτούν τα τελευταία χρόνια. Εξαρτάται από όλους εμάς αλλά και από τον κάθε έναν ξεχωριστά. Διότι πολλές φορές μεμονωμένα περιστατικά τείνουν να χαρακτηρίσουν το σύνολο.
Και η αναστροφή της εικόνας είναι εφικτή. Οι πολίτες χρειάζονται αυτή την ενίσχυση των θεσμών. Στρέφονται σε αυτούς αφού οι συγκεντρώσεις έξω από το κοινοβούλια δεν γίνονται μόνο για την έκφραση της όποιας αγανάκτησης. Γίνονται και διότι αυτοί οι ίδιοι διαμαρτυρόμενοι πολίτες πιστεύουν ότι, ως θεσμός, τα κοινοβούλια εξακολουθούν να τους εκπροσωπούν. Απευθύνονται σε αυτά ως τον άμεσο εκφραστή τους, αλλά και εντολέα προς την εκτελεστική εξουσία για την υιοθέτηση πολιτικών με επίκεντρο τον άνθρωπο, καθώς και τη θέσπιση δικαιότερων κανόνων λειτουργίας. Οι αγανακτισμένοι στις πλατείες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Σ’ αυτούς που μονίμως διαμαρτύρονται και σε εκείνους οι οποίοι θέλουν να συμβάλουν στην προσπάθεια αλλά πραγματικά δεν μπορούν. Αυτούς τους πολίτες πρέπει να τους αγκαλιάσουμε, να τους στηρίξουμε και τους άλλους να τους απομονώσουμε με ορθό πολιτικό λόγο και να μην τους αφήσουμε να παρασύρουν τους σοβαρούς αλλά δικαίως ορισμένες φορές αγανακτισμένους πολίτες.
Με κανένα τρόπο δεν πρέπει να διαρρήξουμε την πολιτική μας σχέση με αυτούς τους πολίτες οι οποίοι αποτελούν την κοινωνική και πολιτική βάση της Δημοκρατίας. Η κορυφαία αυτή αποστολή, επιβάλλει την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων και τη συντεταγμένη δράση μας, τόσο σε διακοινοβουλευτικό πλαίσιο όσο και σε συντονισμό με το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο. Επιβάλλεται να λάβουμε τις αποφάσεις εκείνες, στο μέτρο πάντα του δυνατού, που θα συμβάλουν στην προσπάθεια απεγκλωβισμού από τη λιτότητα. Που θα συμβάλουν στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε. Να λάβουμε τις αποφάσεις που θα αμβλύνουν την όποια αμφισβήτηση ως προς τη χρησιμότητα και την ιδιαίτερη σημασία της ευρωπαϊκής ένωσης.
Οι τρόποι που αυτό θα επιτευχθεί θα προκύψουν μέσα από τη συζήτησή μας. Θα ήθελα όμως να θέσω μερικά ζητήματα για σκέψη και προβληματισμό:
· Ο έλεγχος των ευρωπαϊκών πολιτικών και νομοθετικών προτάσεων που σχετίζονται τόσο με το ευρωπαϊκό εξάμηνο όσο και με τους στόχους της ανάπτυξης και της απασχόλησης καθώς και με την εμβάθυνση της ΟΝΕ και της ενίσχυσης του Ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πρέπει να είναι μια από τις προτεραιότητες των Κοινοβουλίων μας. Υπάρχει κενό δημοκρατικής νομιμοποίησης, που διευρύνθηκε με την κρίση της ευρωζώνης, καθώς η ανάγκη για διαχείριση κρίσεων αύξησε την επιρροή του Συμβουλίου Υπουργών και ιδιαίτερα του Eurogroup. Υπάρχει λοιπόν άμεση ανάγκη για περισσότερο έλεγχο από τα Κοινοβούλια στις αποφάσεις αυτών των Συμβουλίων και της Εκτελεστικής Εξουσίας, τις οποίες καλούνται τα Κοινοβούλια να κυρώσουν εκ των υστέρων. Από μιαν άλλη οπτική γωνία, μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι δεν πρέπει ο έλεγχος αυτός να τίθεται ως πρόσχημα για να καθυστερεί η λήψη αποφάσεων και να οδηγούμαστε σε κωλυσιεργία, την ώρα που απαιτείται ταχύτητα και άμεση αντιμετώπιση προβλημάτων. Αν η συζήτηση για την εμβάθυνση της ΟΝΕ και την τραπεζική ένωση είχε προχωρήσει με γρηγορότερους ρυθμούς, ίσως να είχε αποσοβηθεί η ακραία λύση που επιβλήθηκε στην Κύπρο. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το δούμε παράλληλα και με τη συζήτηση που γίνεται για τη διακοινοβουλευτική συνεργασία για τον έλεγχο του ευρωπαϊκού εξαμήνου.
· Να προχωρήσει η προαναφερθείσα διακοινοβουλευτική συνεργασία. Ήδη γίνονται επαφές και συζητήσεις τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και σε επίπεδο Προέδρων Επιτροπών. Θα πρέπει όμως να υπάρξει μια πιο συστηματική προσέγγιση, χωρίς ωστόσο τη δημιουργία νέων οργάνων. Επειδή καμιά φορά η εικόνα που μεταφέρεται είτε από τις κυβερνήσεις ή από τα ΜΜΕ απέχει από την πραγματικότητα είναι σημαντικό να συζητούν μεταξύ τους οι Βουλευτές και να μεταφέρουν τη δική τους εικόνα , να βρίσκουν κοινά σημεία ή διαφορές που θα προσπαθούν να γεφυρώσουν, καθώς επίσης και να μεταφέρουν εμπειρίες και καλές πρακτικές.
· Ενίσχυση της διαφάνειας. Αυτό το σημείο έχει να κάνει περισσότερο με την πολιτική κρίση παρά με την κρίση συνοχής, ωστόσο πρέπει να υπάρχει μέριμνα και για τις επιπτώσεις των σκληρών πολιτικών λιτότητας που καλούμαστε να εφαρμόσουμε. Πρέπει να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να συμφιλιώσουμε την ηθική με την πολιτική, προκειμένου να αυξήσουμε την αξιοπιστία μας.
· Συνεχής διάλογος με την κοινωνία. Και αυτό το σημείο εντάσσεται στην ίδια λογική. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να βρούμε τρόπους να πλησιάσουμε τους νέους, να αφουγκραστούμε τα προβλήματά τους και να αναζωπυρώσουμε το ενδιαφέρον τους για τα κοινά.
Τα διδάγματα από τη διαδικασία αυτή θα είναι πολλά και σημαντικά, τόσο για εμάς όσο και τη νέα γενιά. Εξάλλου, αν μη τι άλλο, οφείλουμε να κληροδοτήσουμε στη νέα γενιά τα μέσα που θα αποκαταστήσουν τα λάθη και τις παραλείψεις της δικιάς μας».
