Ευρωπαϊκή στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά

Ευρωπαϊκή στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά

Νέες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων για την πνευματική ιδιοκτησία  και την καλύτερη πρόσβαση σε ψηφιακό περιεχόμενο και διαδικτυακές πωλήσεις

Για την υλοποίηση της στρατηγικής της για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα δύο πακέτα προτάσεων: αφενός πρόταση για να έχουν οι Ευρωπαίοι τη δυνατότητα να μεταφέρουν εκτός εθνικών συνόρων το διαδικτυακό περιεχόμενο που κατέχουν, και σχέδιο δράσης για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ περί πνευματικής ιδιοκτησίας.  Και αφετέρου δύο προτάσεις που στοχεύουν στην καλύτερη προστασία των καταναλωτών που πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές ανά την ΕΕ και στην παροχή βοήθειας στις επιχειρήσεις για να επεκτείνουν τις διαδικτυακές τους πωλήσεις.

Αυτή τη στιγμή, οι Ευρωπαίοι που ταξιδεύουν εντός της ΕΕ μπορεί να αποκόπτονται από διαδικτυακές υπηρεσίες που παρέχουν ταινίες, αθλητικές εκπομπές, μουσική, ηλεκτρονικά βιβλία ή παιχνίδια, και για τις οποίες έχουν πληρώσει στη χώρα καταγωγής τους. Η πρόταση κανονισμού για τη διασυνοριακή φορητότητα των υπηρεσιών διαδικτυακού περιεχομένου που υποβάλλεται σήμερα αντιμετωπίζει αυτούς τους περιορισμούς για να επιτρέψει στους κατοίκους της ΕΕ να ταξιδεύουν χωρίς να χάνουν την πρόσβαση στο ψηφιακό περιεχόμενο που έχουν αγοράσει ή στο οποίο είναι συνδρομητές στη χώρα καταγωγής τους. Η διασυνοριακή φορητότητα, ένα νέο δικαίωμα των καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναμένεται να γίνει πραγματικότητα το 2017, το ίδιο έτος κατά το οποίο λήγουν τα τέλη περιαγωγής στην ΕΕ (δελτίο τύπου). Δεδομένου ότι πρόκειται για πρόταση κανονισμού, αφού εγκριθεί, θα πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα και στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ.

Επιπλέον, η Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα το όραμά της σχετικά με ένα σύγχρονο πλαίσιο για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ΕΕ. Αυτή η «πολιτική προεπισκόπηση» θα αποτυπωθεί τους επόμενους έξι μήνες σε νομοθετικές προτάσεις και πρωτοβουλίες πολιτικής, αφού ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα διαφόρων δημόσιων διαβουλεύσεων.

Τέλος, η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα δύο ακόμα προτάσεις: η πρώτη αφορά την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου (π.χ. τη μετάδοση μουσικής σε συνεχή ροή) και η δεύτερη τη διαδικτυακή πώληση αγαθών (π.χ. τη διαδικτυακή αγορά ενδυμάτων). Με τις δύο προτάσεις θα αντιμετωπιστούν τα βασικά εμπόδια για το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο εντός της ΕΕ: ο νομοθετικός κατακερματισμός στο τομέα του δικαίου των συμβάσεων των καταναλωτών, που έχει ως συνέπεια υψηλό κόστος για τις επιχειρήσεις – ειδικά τις ΜΜΕ – και η χαμηλή εμπιστοσύνη των καταναλωτών όταν πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές από άλλη χώρα.

Ακολουθεί λεπτομερής παρουσίαση των νέων αυτών προτάσεων.

Συνολικά, η Επιτροπή επιθυμεί να εγγυηθεί ότι οι Ευρωπαίοι θα έχουν πρόσβαση σε ευρύ φάσμα νόμιμης προσφοράς περιεχομένου, διασφαλίζοντας παράλληλα την καλύτερη προστασία και τη δίκαιη αποζημίωση των συγγραφέων και των άλλων κατόχων δικαιωμάτων. Το εν λόγω εκσυγχρονισμένο και εξευρωπαϊσμένο πλαίσιο θα ωφελήσει επίσης τους βασικούς τομείς της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, της έρευνας και της καινοτομίας.

Ο κ. Andrus Ansip, Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά, δήλωσε: «Πριν από επτά μήνες υποσχεθήκαμε την ταχεία δημιουργία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Σήμερα παρουσιάζουμε τις πρώτες μας προτάσεις. Θέλουμε να διασφαλίσουμε τη διασυνοριακή φορητότητα του περιεχομένου. Όσοι αγοράζουν νομίμως περιεχόμενο — ταινίες, βιβλία, ποδοσφαιρικούς αγώνες, τηλεοπτικές σειρές — πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να το μεταφέρουν οπουδήποτε στην Ευρώπη. Πρόκειται για μια πραγματική αλλαγή, παρόμοια με αυτή που πραγματοποιήσαμε με τον τερματισμό των τελών περιαγωγής. Σήμερα παρουσιάζουμε επίσης το όραμά μας για ένα σύγχρονο καθεστώς προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας στην ΕΕ — και τα σταδιακά βήματα για την υλοποίησή του. Στόχος μας είναι η διεύρυνση της διαδικτυακής πρόσβασης σε πολιτισμικό περιεχόμενο και η υποστήριξη των δημιουργών. Επιθυμούμε να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή έρευνα και ανάπτυξη που χρησιμοποιεί τεχνολογίες όπως η εξόρυξη κειμένων και δεδομένων (text and data mining). Η ψηφιακή ενιαία αγορά αποτελεί το προσχέδιο για μια Ευρώπη που διεκδικεί τη θέση της στην ψηφιακή εποχή. Σήμερα αρχίζουμε να κάνουμε αυτό το προσχέδιο πραγματικότητα».

Ο Eπίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, κ. Günther H. Oettinger, δήλωσε τα εξής: «Ο κανονισμός που προτείνεται σήμερα είναι το πρώτο βήμα μιας φιλόδοξης μεταρρύθμισης. Καλώ τους συννομοθέτες να διασφαλίσουν ότι η φορητότητα θα καταστεί πραγματικότητα για τους Ευρωπαίους καταναλωτές μέχρι το 2017, ώστε αυτοί να μπορούν να απολαμβάνουν το αγαπημένο τους περιεχόμενο ακόμα και όταν ταξιδεύουν στην ΕΕ — και χωρίς τον φόβο των τελών περιαγωγής, τα οποία θα καταργηθούν μέχρι τα μέσα του 2017. Το σχέδιο δράσης μας υποδεικνύει την κατεύθυνση για περαιτέρω μεταρρυθμίσεις την άνοιξη του επόμενου έτους: θέλουμε να δημιουργήσουμε για την πνευματική ιδιοκτησία ένα περιβάλλον που θα ενθαρρύνει τον τομέα της δημιουργίας, θα είναι δίκαιο και θα διευκολύνει τη νόμιμη πρόσβαση στο περιεχόμενο και τη νόμιμη χρήση του περιεχομένου από τους Ευρωπαίους. Η συνεχιζόμενη εργασία μας σχετικά με τον ρόλο που έχουν οι πλατφόρμες και οι διαδικτυακοί μεσάζοντες θα συμβάλει στην αποτύπωση του σχεδίου μας σε συγκεκριμένες προτάσεις.»

Ένα σύγχρονο και πιο ευρωπαϊκό πλαίσιο για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

Το σχέδιο δράσης της Επιτροπής βασίζεται σε τέσσερις συμπληρωματικούς και εξίσου σημαντικούς πυλώνες. Παρουσιάζει επίσης το μακροπρόθεσμο όραμα για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ΕΕ (βλ. ενημερωτικό δελτίο και λεπτομερείς ερωτήσεις και απαντήσεις).

1. Διεύρυνση της πρόσβασης σε περιεχόμενο σε ολόκληρη την ΕΕ

Οι σημερινοί κανόνες για τη φορητότητα του περιεχομένου αποτελούν ένα πρώτο βήμα για τη βελτίωση της πρόσβασης στα πολιτιστικά έργα. Για παράδειγμα: ένας Γάλλος χρήστης της διαδικτυακής υπηρεσίας MyTF1 για κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές δεν είναι σε θέση να μισθώσει νέα ταινία ενώ βρίσκεται για επαγγελματικό ταξίδι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ένας Ολλανδός συνδρομητής στο Netflix που ταξιδεύει στη Γερμανία έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει μόνο τις ταινίες που προσφέρει η Netflix στους Γερμανούς καταναλωτές. Αν επισκέπτεται την Πολωνία, δεν έχει καν τη δυνατότητα να παρακολουθήσει ταινίες στη Netflix, καθώς η Netflix δεν είναι διαθέσιμη στην Πολωνία. Η κατάσταση αυτή θα αλλάξει. Όταν ταξιδεύουν από τη μία χώρα της ΕΕ στην άλλη, οι χρήστες θα έχουν πρόσβαση στη μουσική, στις ταινίες και τα παιχνίδια τους σαν να βρίσκονταν στο σπίτι τους (βλ. ενημερωτικό δελτίο για τους νέους κανόνες).

Περισσότερες προτάσεις θα κατατεθούν την άνοιξη του προσεχούς έτους. Θέλουμε να βελτιώσουμε την κυκλοφορία του περιεχομένου, να προσφέρουμε περισσότερες επιλογές στους Ευρωπαίους, να ενισχύσουμε την πολιτισμική ποικιλομορφία και να παρέχουμε περισσότερες ευκαιρίες στον δημιουργικό τομέα. Η Επιτροπή προτίθεται να βελτιώσει τη διασυνοριακή διαδικτυακή διανομή ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων (με την αναθεώρηση της οδηγίας για τη δορυφορική και καλωδιακή μετάδοση) και να διευκολύνει τη χορήγηση αδειών για τη διασυνοριακή πρόσβαση στο περιεχόμενο. Επίσης, η Επιτροπή θα συμβάλει στο να δοθεί νέα ζωή σε έργα που βρίσκονται πλέον εκτός εμπορίου. 

Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει επιπλέον το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη για να βοηθήσει τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο να προσεγγίσει ένα ευρύτερο ακροατήριο. Το σχέδιο δράσης προβλέπει την ανάπτυξη καινοτόμων εργαλείων, όπως είναι ο «ευρωπαϊκός συναθροιστής» διαδικτυακών πυλών αναζήτησης και οι «κόμβοι αδειοδότησης». Τα εργαλεία αυτά θα συμβάλουν στην καλύτερη διανομή των κινηματογραφικών ταινιών που είναι διαθέσιμες σε λίγα μόνο κράτη μέλη.

2. Εξαιρέσεις στους κανόνες περί πνευματικής ιδιοκτησίας για μια καινοτόμο και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία

Η Επιτροπή σκοπεύει να επεξεργαστεί τις βασικές εξαιρέσεις στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι εξαιρέσεις επιτρέπουν τη χρήση προστατευόμενων έργων, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, χωρίς προηγούμενη άδεια από τους κατόχους των δικαιωμάτων. Η Επιτροπή θα αναθεωρήσει τους κανόνες της ΕΕ προκειμένου να διευκολύνει τους ερευνητές που χρησιμοποιούν τεχνολογίες «εξόρυξης κειμένων και δεδομένων» στην ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων. Μια άλλη προτεραιότητα είναι η εκπαίδευση. Για παράδειγμα, οι εκπαιδευτικοί που παρέχουν διαδικτυακά μαθήματα θα πρέπει να υπόκεινται σε καλύτερους και σαφέστερους κανόνες, που θα ισχύουν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επίσης, η Επιτροπή επιθυμεί να βοηθήσει τα άτομα με αναπηρίες να έχουν πρόσβαση σε περισσότερα έργα (αυτός είναι ο στόχος της Συνθήκης του Μαρακές). Τέλος, η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανάγκη να μειωθεί η νομική αβεβαιότητα για τους χρήστες του διαδικτύου που αναφορτώνουν δικές τους φωτογραφίες από κτίρια και δημόσια έργα τέχνης που βρίσκονται μόνιμα σε δημόσιους χώρους (ελευθερία του πανοράματος). 

3. Δημιουργία μιας δικαιότερης αγοράς

Η Επιτροπή θα αξιολογήσει αν η διαδικτυακή χρήση προστατευόμενων έργων τα οποία έχουν προκύψει από την επένδυση δημιουργών και επιχειρήσεων δημιουργικής παραγωγής είναι δεόντως εξουσιοδοτημένη και αποζημιώνεται επαρκώς μέσω των αδειών. Με άλλα λόγια, θα αξιολογήσει κατά πόσον τα οφέλη από τη διαδικτυακή χρήση των έργων αυτών κατανέμονται δίκαια. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα εξετάσει τον ρόλο των υπηρεσιών συνάθροισης ειδήσεων. Η προσέγγιση της Επιτροπής θα είναι αναλογική: δεν υπάρχει πρόθεση «φορολόγησης» των υπερσυνδέσμων (hyperlinks)· δηλ. οι χρήστες δεν θα κληθούν να πληρώσουν πνευματικά δικαιώματα, όταν απλώς μοιράζονται υπερσυνδέσμους σε περιεχόμενο που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η Επιτροπή θα αναλύσει επίσης κατά πόσον απαιτούνται λύσεις σε επίπεδο ΕΕ προκειμένου να αυξηθεί η ασφάλεια δικαίου, η διαφάνεια και η ισορροπία του συστήματος που διέπει την αποζημίωση των δημιουργών και των εκτελεστών στην ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη της αρμοδιότητες της ΕΕ και των κρατών μελών. Τα αποτελέσματα της συνεχιζόμενης δημόσιας διαβούλευσης σχετικά με τις πλατφόρμες και τους διαδικτυακούς μεσάζοντες θα συμβάλουν στον γενικό αυτό προβληματισμό.

4. Καταπολέμηση της πειρατείας

Η ευρύτερη διαθεσιμότητα του περιεχομένου θα συμβάλει στην καταπολέμηση της πειρατείας, δεδομένου ότι το 22 % των Ευρωπαίων θεωρούν την παράνομη καταφόρτωση αποδεκτή σε περίπτωση που δεν υπάρχει νόμιμη εναλλακτική δυνατότητα στη χώρα τους. Η Επιτροπή θα προχωρήσει πέραν αυτού, εξασφαλίζοντας ότι οι κανόνες περί πνευματικής ιδιοκτησίας θα εφαρμόζονται ορθά σε ολόκληρη την ΕΕ, στο πλαίσιο της συνολικής προσέγγισής της για τη βελτίωση της εφαρμογής όλων των τύπων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Το 2016, θα εργαστούμε για ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο που θα μας επιτρέψει να «παρακολουθήσουμε τη πορεία του χρήματος» και να περικόψουμε τις χρηματοδοτικές ροές προς τις επιχειρήσεις που αποκομίζουν οικονομικά οφέλη από την πειρατεία. Όλοι οι σχετικοί εταίροι (κάτοχοι δικαιωμάτων, πάροχοι υπηρεσιών διαφήμισης και πληρωμών, ενώσεις καταναλωτών κ.λπ.) θα συμμετάσχουν στο πλαίσιο αυτό, με στόχο να εξευρεθεί συμφωνία μέχρι την άνοιξη του 2016. Η Επιτροπή προτίθεται να βελτιώσει τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με την επιβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και, ως πρώτο βήμα, δρομολόγησε σήμερα δημόσια διαβούλευση για την αξιολόγηση και τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Η Επιτροπή θα εξετάσει επίσης πώς θα καταστήσει αποτελεσματικότερη την απομάκρυνση του παράνομου περιεχομένου από τους διαδικτυακούς μεσάζοντες .

Ένα μακροπρόθεσμο όραμα για την πνευματική ιδιοκτησία

Στο μέλλον, εξίσου σημαντική με τους κανόνες θα είναι η αποτελεσματική και ομοιόμορφη εφαρμογή της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας, σε ολόκληρη την ΕΕ, από τους εθνικούς νομοθέτες και τα δικαστήρια. Παρότι σήμερα δεν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για να θεωρούμε ότι έχει επιτευχθεί πλήρης ευθυγράμμιση των κανόνων περί πνευματικής ιδιοκτησίας σε ολόκληρη την ΕΕ, με τη μορφή ενιαίου κώδικα για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και ενιαίου τίτλου πνευματικής ιδιοκτησίας, ο στόχος αυτός θα πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί φιλοδοξία για το μέλλον.

Ιστορικό

Οι ψηφιακές τεχνολογίες έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο πρόσβασης στο δημιουργικό περιεχόμενο, αλλά και τον τρόπο παραγωγής και διανομής του. Το 49 % των χρηστών του διαδικτύου στην ΕΕ ακούν μουσική, βλέπουν βίντεο και παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια στο διαδίκτυο. Πολλοί από αυτούς, ειδικότερα οι πιο νέοι, θεωρούν ότι θα πρέπει να μπορούν να κάνουν το ίδιο όταν ταξιδεύουν στην ΕΕ. Οι εν λόγω τάσεις αναμένεται να ενισχυθούν, καθώς, από το 2017, με τη λήξη των τελών περιαγωγής στην ΕΕ, οι Ευρωπαίοι θα πληρώνουν λιγότερα χρήματα για να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, μέσω των κινητών συσκευών τους, σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ (δελτίο τύπου). Τα ευρωπαϊκά σχολεία και πανεπιστήμια θέλουν να παρέχουν ηλεκτρονική εκπαίδευση, οι ερευνητές επιθυμούν να χρησιμοποιούν προηγμένες τεχνικές εξόρυξης περιεχομένου και τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς σχεδιάζουν την ψηφιοποίηση των συλλογών τους. Οι βιομηχανίες στις οποίες τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα (όπως είναι τα μέσα ενημέρωσης, οι εκδοτικοί οίκοι, οι δισκογραφικές εταιρείες, οι τηλεοπτικοί σταθμοί) αντιπροσωπεύουν περισσότερες από 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ. Είναι ουσιώδους σημασίας να μπορούν να λειτουργούν σε κατάλληλο περιβάλλον, ικανό να αντεπεξέλθει στις νέες προκλήσεις. Ωστόσο, οι περισσότεροι κανόνες για την πνευματική ιδιοκτησία ανάγονται στο 2001 και, ως εκ τούτου, υπάρχουν ορισμένες πτυχές που δεν είναι λυσιτελείς για τη δημιουργία ψηφιακής ενιαίας αγοράς στην ΕΕ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή συμπεριέλαβε τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ για την πνευματική ιδιοκτησία στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά, όπως αυτή παρουσιάστηκε τον Μάιο.

Ένας από τους πυλώνες της στρατηγικής για την ψηφιακή αγορά είναι η διασφάλιση καλύτερης πρόσβασης για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις σε διαδικτυακά αγαθά και υπηρεσίες σε όλη την Ευρώπη. Το ηλεκτρονικό εμπόριο αναπτύσσεται, αλλά το πλήρες δυναμικό του παραμένει αναξιοποίητο τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους καταναλωτές στην Ευρώπη: μόνο το 12 % των εμπόρων λιανικής της ΕΕ πωλούν μέσω του διαδικτύου σε καταναλωτές άλλων χωρών της ΕΕ, ενώ είναι τριπλάσιο το ποσοστό των εμπόρων (37 %) που πραγματοποιούν διαδικτυακές πωλήσεις εντός της χώρας τους. Ομοίως, μόνο το 15 % των καταναλωτών πραγματοποιεί αγορές μέσω του διαδικτύου από άλλες χώρες της ΕΕ, ενώ είναι τριπλάσιος σχεδόν ο αριθμός εκείνων που πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές (44 %) από τη χώρα τους.

Ο κ. Andrus Ansip, Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την ψηφιακή ενιαία αγορά, δήλωσε σχετικά: «Όταν ο καταναλωτής "κατεβάζει" μια ταινία ή ένα τραγούδι, θα πρέπει και να μπορεί να την δει ή να το ακούσει. Σε διαφορετική περίπτωση, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να τερματίζει τη σύμβαση και να αποζημιώνεται. Οι σημερινές προτάσεις θα προσφέρουν περισσότερα δικαιώματα στους καταναλωτές που πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές – θα τους επιτρέψουν να απολαμβάνουν με πλήρη ασφάλεια προϊόντα και υπηρεσίες από άλλες χώρες της ΕΕ. Οι επιχειρήσεις, ιδίως οι μικρότερες, θα μπορούν να αναπτυχθούν σε διασυνοριακό επίπεδο με μικρότερο κόστος, καθώς θα ισχύει ένα κοινό σύνολο κανόνων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση αντί για ένα συνονθύλευμα εθνικών νόμων. Σήμερα η ψηφιακή ενιαία αγορά είναι καθοδόν, βελτιώνοντας την καθημερινή ζωή των ατόμων, καθώς η ψηφιακή τεχνολογία βρίσκεται παντού».

Η Επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, κ^α Věra Jourová, δήλωσε τα εξής: «Οι σημερινές προτάσεις θα προσφέρουν μεγαλύτερο αίσθημα εμπιστοσύνης στους καταναλωτές για να πραγματοποιούν διασυνοριακές αγορές και θα απλουστεύσει τη διαδικασία για τις επιχειρήσεις, ειδικά τις ΜΜΕ, που πραγματοποιούν διαδικτυακές πωλήσεις ανά την Ευρώπη. Το διαδίκτυο έχει άρει τους τεχνολογικούς φραγμούς για την ψηφιακή ενιαία αγορά· με τις προτάσεις για τις ψηφιακές συμβάσεις θέλουμε να άρουμε και τους νομικούς φραγμούς. Η εναρμόνιση των συμβατικών δικαιωμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ θα διευκολύνει την προμήθεια ψηφιακού περιεχομένου αλλά και αγαθών ανά την Ευρώπη. Οι καταναλωτές θα επωφεληθούν από απλούς και εκσυγχρονισμένους κανόνες· οι επιχειρήσεις θα επωφεληθούν από μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου, καθώς και από φθηνότερους και απλούστερους τρόπους επέκτασης των δραστηριοτήτων τους, γεγονός που, με τη σειρά του, θα προσφέρει στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές σε ανταγωνιστικές τιμές».

Η άρση των εμποδίων που οφείλονται στις διαφορές στο δίκαιο των συμβάσεων των κρατών μελών θα ωφελήσει συνολικά την ευρωπαϊκή οικονομία. Πάνω από 122.000 επιχειρήσεις της ΕΕ αναμένεται να αρχίσουν να πραγματοποιούν πωλήσεις σε άλλα κράτη μέλη· κατά συνέπεια, ο συνολικός αριθμός των καταναλωτών που πραγματοποιούν διαδικτυακές αγορές από άλλες χώρες της ΕΕ θα μπορούσε να ανέλθει σε 70 εκατομμύρια. Η αλλαγή αυτή θα ανοίξει νέες αγορές, ιδίως για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), θα αυξήσει τον ανταγωνισμό και θα συμβάλει στην οικονομική μεγέθυνση: οι χαμηλότερες τιμές καταναλωτή αναμένεται ότι θα ενισχύσουν την κατανάλωση στην ΕΕ κατά 18 δισ. ευρώ και ότι το ΑΕΠ της ΕΕ θα αυξηθεί κατά 4 δισ. ευρώ σε σχέση με το σημερινό επίπεδο.

Οι καταναλωτές θα επωφεληθούν από υψηλότερο επίπεδο προστασίας και από ευρύτερο φάσμα επιλογής προϊόντων, σε ανταγωνιστικότερες τιμές:

• Αντιστροφή της υποχρέωσης παροχής αποδεικτικών στοιχείων: για παράδειγμα, αν ένας Ιταλός καταναλωτής διαπιστώσει σήμερα ότι ένα προϊόν που είχε αγοράσει διαδικτυακά πριν από περισσότερους από 6 μήνες είναι ελαττωματικό και ζητήσει από τον πωλητή να το επισκευάσει ή να το αντικαταστήσει, μπορεί να υποχρεωθεί να αποδείξει ότι το εν λόγω ελάττωμα υπήρχε τη στιγμή της παράδοσης. Χάρη στους προτεινόμενους νέους κανόνες, καθόλη τη διετή περίοδο εγγύησης, ο καταναλωτής θα έχει τη δυνατότητα να ζητήσει επανόρθωση, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να αποδείξει ότι το ελάττωμα υπήρχε τη στιγμή της παράδοσης.

• Σαφή και συγκεκριμένα δικαιώματα για το ψηφιακό περιεχόμενο: για παράδειγμα, ένας καταναλωτής που "κατεβάζει" ένα παιχνίδι που δεν λειτουργεί σωστά μπορεί προς το παρόν να λάβει ως αποζημίωση μόνο έκπτωση για να καταφορτώσει άλλα παιχνίδια στο μέλλον. Με την προτεινόμενη οδηγία, οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα να ζητούν την επίλυση τέτοιου είδους προβλημάτων και, σε περίπτωση που αυτό δεν είναι εφικτό ή δεν γίνει σωστά, θα μπορούν να επωφελούνται από μείωση της τιμής ή να λύουν τη σύμβαση και να αποζημιώνονται πλήρως.

Οι επιχειρήσεις θα μπορούν να παρέχουν ψηφιακό περιεχόμενο και να πραγματοποιούν διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών στους καταναλωτές σε ολόκληρη την ΕΕ, με βάση το ίδιο σύνολο συμβατικών κανόνων.

• Ασφάλεια δικαίου και περιβάλλον φιλικό προς τις επιχειρήσεις: σήμερα, οι επιχειρήσεις πρέπει να αφιερώνουν χρόνο και χρήμα για να προσαρμόζονται στους κανόνες του δικαίου των συμβάσεων που ισχύει στα κράτη μέλη στα οποία πραγματοποιούν πωλήσεις. Σύμφωνα με τους προτεινόμενους κανόνες, οι επιχειρήσεις δεν θα χρειάζεται πλέον να αντιμετωπίζουν αυτόν τον κατακερματισμό: θα μπορούν να παρέχουν ψηφιακό περιεχόμενο ή να πραγματοποιούν διαδικτυακές πωλήσεις εμπορευμάτων στους καταναλωτές όλων των κρατών μελών με βάση το ίδιο σύνολο βασικών συμβατικών κανόνων.

• Εξοικονόμηση κόστους για τις επιχειρήσεις: οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σήμερα πρόσθετη εφάπαξ δαπάνη ύψους 9 000 ευρώ για την προσαρμογή τους στο δίκαιο περί συμβάσεων κάθε νέου κράτους μέλους στο οποίο επιθυμούν να πραγματοποιούν πωλήσεις. Με τους νέους κανόνες που θα ισχύουν σε ολόκληρη την ΕΕ, μια επιχείρηση θα μπορούσε να εξοικονομήσει έως και 243 000 ευρώ, αν επιθυμούσε να πραγματοποιήσει πωλήσεις και στις 27 άλλες χώρες της ΕΕ.

Ιστορικό - Οδεύοντας προς την Ψηφιακή Ενιαία Αγορά

Οι σημερινοί νέοι κανόνες σχετικά με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τις ψηφιακές συμβάσεις είναι οι πρώτες νομοθετικές προτάσεις που θα υποβληθούν στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά. Συνολικά, μέχρι το τέλος του προσεχούς έτους θα υποβληθούν 16 πρωτοβουλίες.

Οι σημερινές προτάσεις έρχονται να συμπληρώσουν τα πρόσφατα σημαντικά επιτεύγματα για την οικοδόμηση ψηφιακής ενιαίας αγοράς: τις συμφωνίες για την κατάργηση των τελών περιαγωγής μέχρι τον Ιούνιο του 2017, για την καθιέρωση της ουδετερότητας του δικτύου στη νομοθεσία της ΕΕ (δελτίο Τύπου) και για την ενίσχυση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο στην ΕΕ (δελτίο Τύπου). Η Επιτροπή εργάζεται επίσης σκληρά, ώστε να επιτευχθεί, έως τα τέλη του τρέχοντος έτους, πολιτική συμφωνία σχετικά με την ενίσχυση των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων.

Στην ΕΕ δεν αξιοποιείται ακόμη επαρκώς το πλήρες δυναμικό των διαδικτυακών πωλήσεων: το 2014, το μερίδιο του ηλεκτρονικού εμπορίου στο σύνολο του τομέα λιανικής στην Ευρώπη ανερχόταν σε 7,2 %, ενώ στις ΗΠΑ σε 11,6 %.

Υπάρχει πράγματι σαφές κενό στη νομοθεσία της ΕΕ στον τομέα του ελαττωματικού ψηφιακού περιεχομένου. Τα περισσότερα κράτη μέλη δεν διαθέτουν νομοθεσία για τον εν λόγω τομέα. Παρότι η νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών είναι ήδη εναρμονισμένη σε ολόκληρη την ΕΕ σε ορισμένους τομείς, εξακολουθούν να υπάρχουν αποκλίσεις μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών για τους καταναλωτές. Οι αποκλίσεις αυτές δημιουργούν πρόσθετο κόστος για τις επιχειρήσεις και κλονίζουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στις διασυνοριακές αγορές. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα του καταναλωτή σε περίπτωση ελαττωματικών εμπορευμάτων, η Ευρώπη εξακολουθεί να εργάζεται με 28 εν μέρει διαφορετικές νομοθεσίες για τις καταναλωτικές συμβάσεις, καθώς έχουν θεσμοθετηθεί μόνο οι στοιχειώδεις απαιτήσεις στο επίπεδο της ΕΕ.