ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΣΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
Αθήνα, 15 Νοεμβρίου 2010
Αγαπητοί φίλοι, πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να ευχαριστήσω το Γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και την Πρόεδρό του, Mαρτίν Ομπρύ, για την πρωτοβουλία τους να φιλοξενήσουν το Συμβούλιο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς στο Παρίσι. Ο Γαλλικός λαός έχει μακρά ιστορία στο πλαίσιο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς.
Πιέρ Μωρουά, στη διάρκεια της Προεδρίας σου, συνέβαλες σημαντικά στην ανάπτυξη της οργάνωσής μας. Σήμερα, εξακολουθείς να είσαι δραστήριος και να ακολουθείς τις πρωτοβουλίες μας.
Ευχαριστώ Μαρτίν, και εσένα, και τους άλλους συναδέλφους, για τη δημόσια υποστήριξή σας στον υποψήφιό μας στην Αθήνα, τον Γιώργο Καμίνη, που υποστηρίχθηκε από ένα ευρύ μέτωπο προοδευτικών, σοσιαλιστικών και πράσινων δυνάμεων και, φυσικά, με υπερηφάνεια σας ανακοινώνω ότι ανακηρύχθηκε νικητής στις εκλογές για τη Δημαρχία της Αθήνας, μετά από 26 χρόνια κυριαρχίας των συντηρητικών.
Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, Άγκελ Γκουρία, που μας επέτρεψε να οργανώσουμε το Συμβούλιο μας εδώ. Θα ήθελα να συγχαρώ τον Άγκελ για την ομόφωνη επανεκλογή του στο αξίωμα του Γενικού Γραμματέα και να του ευχηθώ κάθε επιτυχία στη νέα του θητεία, καθώς και να τον συγχαρώ για τα όσα είπε σήμερα στην Ομάδα G20. Διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη συλλογική μας προσπάθεια για παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη, για ανάπτυξη και κοινωνική δικαιοσύνη. Η δέσμευση του ΟΟΣΑ απέναντι στις αναδυόμενες οικονομίες ενισχύει το κύρος και το ρόλο του, στο πλαίσιο του G20.
Βρισκόμαστε εδώ, στο Παρίσι, μόλις μετά τη συνάντηση του G20 στη Σεούλ και μόλις πριν από την ανάληψη από την Γαλλία της Προεδρίας του G20 για το 2011. Συνεπώς, η συνάντησή μας συμπίπτει με μια σημαντική ιστορική συγκυρία: 65 χρόνια αφού ανέλαβαν οι ΗΠΑ τον παγκόσμιο ρόλο τους και 20 χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, εμφανίζεται ένας νέος ψυχρός πόλεμος, όπου οι ΗΠΑ είναι βασικός πρωταγωνιστής, αλλά όχι η μοναδική δύναμη.
Εν τω μεταξύ, οι αγορές, κυρίως οι αγορές κεφαλαίων, εκμεταλλεύονται την αποδυνάμωση της κρατικής εξουσίας και τη δύναμη των χρηματοπιστωτικών αγορών σε ορισμένες μεγάλες πρωτεύουσες ανά τον κόσμο, για να αποκομίσουν τεράστια κέρδη. Τα διδάγματα του 2008 και του 2009 έχουν δείξει ότι, χωρίς ισχυρή νομοθεσία και αυστηρούς ελέγχους, αυτή η νέα συγκεντρωμένη εξουσία των αγορών μπορεί να υπονομεύσει τα θεμέλια της σταθερότητας, αλλά και της ίδιας της Δημοκρατίας.
Η Σεούλ και η συνάντηση της Ομάδας G20 σηματοδοτεί την αρχή ενός νέου διαπραγματευτικού σχήματος ανάμεσα στο επιχειρηματικό κεφάλαιο και τη δημοκρατική διακυβέρνηση. Ενός σχήματος, που μπορεί να είναι προάγγελος μιας νέας μορφής οικονομικής εξουσίας μεταξύ των χωρών.
Πού μας οδηγούν αυτές οι διαπραγματεύσεις; Στη διάρκεια της Γαλλικής Προεδρίας, η ατζέντα του G20 θα περιλαμβάνει πολλά σημαντικά θέματα. Χωρίς να μιλήσουμε για τη μεταρρύθμιση του διεθνούς νομισματικού συστήματος και του ΔΝΤ. Η σταθεροποίηση των τιμών βασικών προϊόντων, κυρίως εκείνων που ορίζονται από τους κερδοσκόπους και όχι από τη ζήτηση, έχουν τεράστια συστημική σημασία και χρειάζεται μια νέα, δημοκρατικά αποδεκτή, συμφωνία για την επίλυση των προβλημάτων ανισορροπίας, όπως το δημόσιο χρέος, τα ελλείμματα, τα πλεονάσματα, οι ισοτιμίες και η αντιμετώπιση του πλήθους των ιδιωτικών οικονομικών δυνάμεων που τα δημιούργησαν.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι λύσεις, σε τέτοια προβλήματα παγκόσμιων ανισοτήτων και ανισορροπιών, πρέπει να περιλαμβάνουν - και αυτή είναι η πεποίθησή μας εδώ, στη Σοσιαλιστική Διεθνή - θέματα όπως την προστασία της εργασίας, τις συλλογικές συμβάσεις, τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων, τη στήριξη των ανέργων - ευχαριστώ Άγκελ για όσα είπες - την προστασία των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας και της παγκόσμιας επέκτασής τους, καθώς και κοινωνικές στρατηγικές για την καταπολέμηση της φτώχειας, ως γενικό πλαίσιο για τις συναντήσεις του G20.
Χρειάζεται να αλλάξει επειγόντως το σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης, να θεσπιστούν νέα παγκόσμια πρότυπα, να υπάρξει παγκόσμιο ρυθμιστικό κεφάλαιο, αλλά να διασφαλιστούν και τα πολιτικά δικαιώματα για όλους τους πολίτες της υφηλίου. Διαφορετικά, οι παγκόσμιοι ηγέτες θα αντιμετωπίσουν - και θα το αξίζουν - τις επικρίσεις δισεκατομμυρίων ανθρώπων του πλανήτη μας.
Τα τελευταία χρόνια, η Σοσιαλιστική Διεθνής συνέβαλε σημαντικά στο να φέρει στο προσκήνιο της παγκόσμιας ατζέντας όλα αυτά τα θέματα. Τα κόμματά μας και η οργάνωσή μας είναι δραστήρια και συνεργάζονται με άλλες οργανώσεις και φορείς πάνω σε αυτά τα θέματα. Οι αρχές που μας διέπουν είναι η Δημοκρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η αειφόρος και πράσινη ανάπτυξη. Αυτές οι αρχές, μας καθοδηγούν για να διαμορφώσουμε τα κατάλληλα μέσα και να χαράξουμε πολιτικές.
Είμαστε ικανοί να αντιμετωπίσουμε νέες προκλήσεις και δυσκολίες στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Οι προσφιλείς μας αξίες είναι η Δημοκρατία, η ισότητα, η δικαιοσύνη και η αειφόρος ανάπτυξη. Μπορεί να είναι προφανείς σε μας, αλλά δεν είναι εξασφαλισμένες χωρίς τον συνεχή και έντονο αγώνα μας για την προάσπισή τους. Το αντίθετο, μάλιστα: κινδυνεύουν.
Το 2008, η μεγάλη ύφεση προκάλεσε χρηματοπιστωτικούς και οικονομικούς κραδασμούς σε όλη την υφήλιο. Και αυτοί οι κραδασμοί άδικα έπληξαν τις συντάξεις, δημιουργώντας ανεργία, ενισχύοντας τη λαθρομετανάστευση, αλλά και τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Αυτή η μεγάλη ύφεση, όπως έχουμε επανειλημμένα τονίσει, οφειλόταν κυρίως στην έλλειψη δημοκρατικού ελέγχου του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ένα σύστημα, που μπορούσε εύκολα να βαθμολογήσει επισφαλή ομόλογα με 3 «Α», ένα σύστημα ασταθές, που μπορούσε όμως να αποφέρει τεράστια κέρδη σε λίγες επιχειρήσεις και να πληρώσει μπόνους δισεκατομμυρίων δολαρίων σε λίγα άτομα, σε κλίμακα πρωτόγνωρη στην παγκόσμια ιστορία .
Αν μάθαμε ένα μάθημα είναι ότι, ένας δημοκρατικός θεσμός στην παγκόσμια κοινωνία δεν πρέπει να αγνοείται, να γίνεται θύμα οικειοποίησης ή να υποτάσσεται σε μεγάλα και ειδικά συμφέροντα. Εμείς, οι πολίτες, είμαστε εκείνοι που θα πληρώσουμε το τίμημα της επικίνδυνης κερδοσκοπίας, της κερδοσκοπίας των λίγων, που θα απαιτήσει, όμως, τα επόμενα χρόνια, τη θέσπιση χρηματοπιστωτικών κανόνων από τις κυβερνήσεις. Το τίμημα που θα καταβάλλουμε θα είναι μεγαλύτερη ανεργία, βραδύτερη ή μηδενική ανάπτυξη και μεγαλύτερο δημόσιο χρέος, με άξονα τη μαζική διάσωση τραπεζών.
Ναι, χρειαζόμαστε τις αγορές. Όχι όμως αγορές που γίνονται τύραννοι. Πρέπει να είναι εργαλείο, που θα βοηθά την οικονομική μας ανάπτυξη και θα υπηρετεί το λαό. Όχι το αντίθετο. Τα προβλήματα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα εξακολουθούν να υπάρχουν. Τα αίτια της κρίσης δεν έχουν αναλυθεί επαρκώς. Ενώ οι μικρές επιχειρήσεις ανά την υφήλιο κλείνουν και οι κυβερνήσεις παραπέουν, υπό το βάρος του δυσβάσταχτου χρέους και του ελλείμματος, οι μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου και τα hedge funds, όχι μόνον ανακάμπτουν, αλλά πραγματοποιούν και κέρδη πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αυτό δεν στηρίζεται σε καμία λογική κοινωνικής δικαιοσύνης ή περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Άλλωστε, η μη ελεγχόμενη κερδοσκοπία, όχι μόνο «σακάτεψε» τα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά συστήματα και τις οικονομίες, αλλά επέτρεψε και στους επικριτές των λύσεων ζωτικών προβλημάτων, όπως της υπερθέρμανσης του πλανήτη, να επιμένουν ότι σήμερα δεν έχουμε τα μέσα να τα αντιμετωπίσουμε. Εν ολίγοις, το θέμα δεν είναι ούτε ιδεολογικό, ούτε πολιτικό.
Είναι ένας αγώνας, που αφορά στην επιβίωση του ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον γνωρίσαμε, στο κατά πόσον είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε τις παγκόσμιες προκλήσεις με τρόπο συνεκτικό, δίκαιο και ανθρώπινο. Αλλιώς, θα βρεθούμε στη δίνη της βίας, της αντιπαράθεσης, της σύγκρουσης, του φονταμενταλισμού και της βαρβαρότητας.
Στη Σοσιαλιστική Διεθνή, γνωρίζουμε καλά ότι, εμείς, η ανθρωπότητα, έχουμε την ικανότητα να λύσουμε αυτά τα προβλήματα. Άλλωστε, η Σοσιαλιστική Διεθνής επεσήμανε τις αδυναμίες του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Διατυπώσαμε προτάσεις σχετικά με τα αίτια της συστημικής κατάρρευσης. Το Σεπτέμβριο 2008, συγκροτήσαμε μια Επιτροπή, με επιφανείς συναδέλφους απ' όλη την υφήλιο, υπό την Προεδρία του Γιόζεφ Στίγκλιτς.
Επιβάλαμε αυστηρότερους κανονισμούς και ελέγχους, ζητήσαμε μεγαλύτερο παγκόσμιο συντονισμό των χρηματοπιστωτικών αγορών. Προτείναμε σημαντικές μεθόδους για τον περιορισμό και την αντιμετώπιση των αγορών των παραγώγων, την καταπολέμηση της κερδοσκοπίας και την έλλειψη διαφάνειας στο εσωτερικό, καθώς και την αντιμετώπιση των φορολογικών παραδείσων στο εξωτερικό. Λάβαμε μέτρα που βοηθούν την πραγματική οικονομία, τις πραγματικές θέσεις απασχόλησης, τη βιώσιμη ανάπτυξη, για την παροχή βοήθειας σε εκείνους που πραγματικά τη χρειάζονται.
Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 φαινόταν να είναι η τέλεια ευκαιρία, για να προωθήσει ο κόσμος αυτές τις αλλαγές και πολλές άλλες. Είδαμε όμως ότι δεν υπήρχε η βούληση. Χωρίς αμφιβολία, η περιοχή μας, η Ευρώπη, έκανε σημαντικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Αλλά η Ευρώπη - η Μαρτίν το ανέφερε και συμφωνώ απόλυτα - μπορούσε να είχε παίξει πολύ σημαντικότερο ρόλο.
Συχνά διαπιστώνω, και ως Πρωθυπουργός της Ελλάδας, ότι στην Ευρώπη δεν αντιλαμβανόμαστε, ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν αντιλαμβάνονται, ότι διαθέτουμε τη δύναμη και την εξουσία να φέρουμε αλλαγές, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλη την υφήλιο, και να αντιμετωπίσουμε αυτά τα μείζονα προβλήματα, όπως των χρηματοπιστωτικών αγορών και της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Βέβαια, μέρος του προβλήματος είναι ότι οι μεγάλες χρηματοπιστωτικές εταιρείες και οι πολυεθνικές επιχειρήσεις επηρεάζουν σημαντικά την πραγματική οικονομία. Ο έλεγχος όμως αυτός δεν αφορά μόνο στα οικονομικά. Είναι συνέπεια καθαρής επέμβασης στη Δημοκρατία, στους δημοκρατικούς μας θεσμούς, από ισχυρά ειδικά συμφέροντα, παγκόσμιες τράπεζες, hedge funds, private equity firms, κερδοσκόπους, που διαθέτουν τεράστια δύναμη και χρήμα, που ξεπερνούν τα πλαίσια της εθνικής αρμοδιότητας, και διαχειρίζονται κεφάλαια πολύ σημαντικότερα από εκείνα που διαθέτουν οι χώρες μας, στο πλαίσιο των εθνικών μας προϋπολογισμών.
Οι πολιτικές μας χαρακτηρίζονται από έλλειψη ισορροπίας. Φυσικά, όπως γνωρίζουμε όλοι, η πολιτική είναι τοπική, είναι εθνική. Σε αυτά τα επίπεδα, υπήρξαν επιτυχίες, αναδείχτηκαν ικανότητες. Σήμερα, όμως, η Δημοκρατία πρέπει να είναι παγκόσμια. Επειδή σήμερα η χρηματοπιστωτική οικονομία είναι παγκόσμια.
Τα μέσα ενημέρωσης βρίσκονται συχνά στα χέρια επιχειρήσεων, που είναι παγκόσμιες, διεθνείς και συχνά διαφεύγουν τον έλεγχο. Το γεγονός είναι ότι, όσο δυνατή κι αν είναι μια χώρα, όσο εύρωστη κι αν είναι η οικονομία της, το κράτος-έθνος δεν είναι πλέον ικανό από μόνο του να αντιμετωπίσει τα υπερεθνικά σημερινά προβλήματα, είτε πρόκειται για διεθνή κερδοσκοπία, είτε για κλιματική αλλαγή, είτε για ανεργία των νέων.
Εμείς, οι πολιτικοί ηγέτες, πρέπει να είμαστε σε θέση να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε, πέρα από τους κύκλους των εκλογών, αλλά και πέρα από τα εθνικά σύνορα. Εδώ ακριβώς, οργανώσεις όπως η Σοσιαλιστική Διεθνής, μπορούν να ασκήσουν μεγάλη επιρροή. Πρέπει να βλέπουμε την ευρύτερη εικόνα. Μιλάμε για παγκόσμια δημοκρατική διακυβέρνηση. Μπορούμε να δώσουμε συνέχεια στις κομματικές μας εξαγγελίες και πέρα από τον κύκλο των εκλογών.
Μπορούμε να δείξουμε στο λαό μας, στους πολίτες μας και στoυς ψηφοφόρους μας, ότι δεν είναι μόνοι, ότι υπάρχει ελπίδα, ότι υπάρχει ένα παγκόσμιο κίνημα, ότι υπάρχει αλληλεγγύη, ότι υπάρχει παγκόσμια προοπτική, υπό την προϋπόθεση ότι είμαστε ενωμένοι στις προσπάθειές μας.
Και αυτό που πετύχαμε όλα αυτά τα τελευταία χρόνια, ήταν ότι καταλάβαμε όλοι μας, ότι η ατομική, η εθνική, η παγκόσμια, η πολιτική μας ατζέντα, είναι μία και ενιαία. Πρέπει όμως αυτό, να το μεταδώσουμε στις κοινωνίες μας, ιδιαίτερα στη νέα γενιά, ώστε να αντιληφθούν ότι πράγματι έχουμε κοινά προβλήματα, ότι η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ενωμένη τα κοινά της προβλήματα. Ωστόσο, δεν λειτουργούμε συντονισμένα και με επιτυχία και, γι' αυτό το λόγο, η νεολαία μας χάνει την εμπιστοσύνη της σε μας και είναι απογοητευμένη από την πολιτική.
Επομένως, πρέπει να επαναλαμβάνουμε συνεχώς «ναι, μπορούμε», «ναι, μαζί μπορούμε», και «μαζί μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο μας καλύτερο». Εμείς, η Σοσιαλιστική Διεθνής, έχουμε θέσει μια συνολική ατζέντα, η οποία στηρίζεται στις αξίες μας και ξέρουμε ότι ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν λύσεις, Μπορούμε να σταματήσουμε την φτώχεια. Μπορούμε να σταματήσουμε τον αναλφαβητισμό. Μπορούμε να εξασφαλίσουμε μια δίκαιη ανάπτυξη, όπου ο καθένας θα συνεισφέρει ανάλογα με τις δυνατότητές του. Μπορούμε να δώσουμε εξουσία στις γυναίκες και τις μειονότητες. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας και, ταυτόχρονα, να προωθήσουμε την ανάπτυξη και στις αναπτυσσόμενες και στις αναπτυγμένες χώρες.
Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε την διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής. Μπορούμε να πετύχουμε την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή. Και εμείς, με την οργάνωσή μας, με τα κόμματά μας, είτε στο Ισραήλ, είτε στην Παλαιστίνη, έχουμε δείξει ότι υπάρχει τρόπος, υπάρχουν κοινά σημεία, μπορούμε να έχουμε ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Μπορούμε να έχουμε δημοσιονομική ευθύνη, μπορούμε να περιορίσουμε το χρέος και το έλλειμμα, συνεισφέροντας ταυτόχρονα στην πράσινη ανάπτυξη, δημιουργώντας θέσεις απασχόλησης, εξασφαλίζοντας παιδεία και κοινωνική πρόνοια.
Θα σας δώσω ένα παράδειγμα, που αφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι κυβερνήσεις σήμερα δεν μπορούν να δανειστούν για να κάνουν επενδύσεις, ενώ οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα, γιατί οι τράπεζες δεν τους δανείζουν, λόγω του κινδύνου. Ο φόβος του κινδύνου έχει καταλάβει το δημοσιονομικό μας σύστημα, μετά το 2008. Το σύστημά μας αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα.
Οι κυβερνήσεις μας και οι διεθνείς Οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να βρουν νέες πηγές χρηματοδότησης της ανάπτυξης, να εξασφαλίσουν χρήματα που θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη, χρήματα που θα προωθήσουν την ανάπτυξη σε όλο τον κόσμο. Και υπάρχουν χρήματα, και πολλά μάλιστα, στις παγκόσμιες αγορές. Υπάρχει πλούτος στον πλανήτη μας, όμως, άνισα κατανεμημένος.
Μία λύση, και αυτό αποτελεί και την πρόταση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, είναι η υιοθέτηση επειγόντως ενός διεθνούς φόρου επί των χρηματιστηριακών συναλλαγών. Για παράδειγμα, ένα 0,05% επί των οικονομικών συναλλαγών παγκοσμίως υπολογίζεται ότι μπορεί να αποφέρει πάνω από 400 δις ευρώ - δηλαδή, 400 δις ευρώ για επενδύσεις σε βιώσιμη ανάπτυξη, 400 δις για διατροφική ασφάλεια, αναλφαβητισμό, φτώχεια, 400 δις για να χρηματοδοτήσουμε μια νέα κανονιστική αρχιτεκτονική, που θα εξασφαλίσει ανάπτυξη και σταθερότητα. Μια αρχιτεκτονική, που δεν θα απομονώνει τις δημοκρατικές χώρες μας, στις προσπάθειές τους να τιθασεύσουν τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές εταιρείες για το γενικό καλό.
Ο φόρος αυτός θα είναι, επίσης, δίκαιος. Θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος που βιώνει σήμερα η Ευρώπη, αλλά που πολλές άλλες χώρες αντιμετώπισαν στο παρελθόν - στην Λατινική Αμερική, στην Ασία, στην Αφρική. Οι αγορές σήμερα διστάζουν να χρηματοδοτήσουν το δημόσιο χρέος. Απαιτούν επίσης υπέρογκα επιτόκια από χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, τα περίφημα υψηλά spreads, τα οποία γνωρίζουμε πλέον πολύ καλά στην Ελλάδα. Κάποιοι πρότειναν, η Γερμανική Κυβέρνηση για παράδειγμα, ότι οι αγορές ομολόγων, οι τράπεζες που χρηματοδοτούν χώρες με υψηλό χρέος, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες να δεχθούν μια ενδεχόμενη αδυναμία πληρωμών, ή αυτό που ονομάζουμε «haircut», στο μέλλον.
Γνωρίζετε την απάντηση σε αυτή την πρόταση, το είδαμε την περασμένη εβδομάδα. Είτε γιατί έγινε κατανοητή, είτε γιατί παρερμηνεύτηκε, προκάλεσε ένα σπιράλ υψηλών επιτοκίων για τις χώρες που βρίσκονταν σε δύσκολη θέση, όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία. Αυτό όμως δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο. Είναι σαν να λες σε κάποιον ότι, μια και αντιμετωπίζεις δυσκολίες, θα σε φορτώσω με ένα μεγαλύτερο βάρος, αλλά το βάρος αυτό σπάει πλάτες. Με τον τρόπο αυτό, οδηγούνται οι οικονομίες σε χρεοκοπία.
Επομένως, χρειαζόμαστε νέες προσεγγίσεις, που δεν θα τιμωρούν αυτούς που δεν φέρουν καμία ή φέρουν έστω κάποια περιορισμένη ευθύνη, τους πολίτες μας, αλλά προσεγγίσεις που θα δημιουργούν βιώσιμες λύσεις. Να δημιουργήσουμε το φόρο επί των οικονομικών συναλλαγών, μέσω τραπεζικών εισφορών, να δημιουργήσουμε ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο, ένα Ταμείο, για να αποφύγουμε τα haircuts και τις αναδιαρθρώσεις. Και θα οργανώσουμε το ΔΝΤ και μια παρόμοια δομή, για την οποία συζητάμε τώρα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα παρόμοιο Ταμείο θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί μέσω του φόρου επί των οικονομικών συναλλαγών και θα μπορούσε να βοηθήσει τις επενδύσεις, να προωθήσει την ανάπτυξη και να δημιουργήσει θέσεις απασχόλησης, σε μια περίοδο αναγκαίων δημοσιονομικών περικοπών, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα της ανάκαμψης για όλους.
Τα εκατομμύρια των ανθρώπων, που υποφέρουν σήμερα στη χώρα μας, μπορούν να δουν το τέλος του τούνελ και να καταλάβουν ότι πρέπει να υπομείνουν τις θυσίες, αλλά θα δουν ταυτόχρονα ότι όλοι συνεισφέρουν, έτσι ώστε να υπάρξουν ανάπτυξη και απασχόληση, δηλαδή ένα πραγματικό φως στο τέλος του τούνελ.
Για το λόγο αυτό, η οργάνωσή μας, η μεγαλύτερη συλλογική πολιτική οργάνωση στο κόσμο, είναι τόσο σημαντική. Μπορούμε να αποτελέσουμε παράδειγμα, ως μια ομάδα πολιτικών κομμάτων, με τόσο διαφορετικές ιστορίες και προκλήσεις, αλλά όλοι αποφασισμένοι να συνεργασθούμε, για να αντιμετωπίσουμε τα κοινά μας προβλήματα και να προστατεύσουμε τα κοινά μας συμφέροντα.
Χτίζουμε, επίσης, γέφυρες με τα Ηνωμένα ΄Εθνη και το G20, το ΔΝΤ, το Διεθνές Γραφείο Εργασίας, τον ΠΟΕ, την Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες και τον ΟΟΣΑ. Υπάρχουν πολλές ιδέες, σαν αυτές που πρότεινε η Επιτροπή Στίγκλιτς των Ηνωμένων Εθνών, για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου οικονομικού συμβουλίου, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Η Επιτροπή αυτή έκανε σημαντικές προτάσεις για τις πρόσφατες μάχες των συναλλαγματικών ισοτιμιών.
Η Κυβέρνηση της Νότιας Κορέας πρότεινε τη δημιουργία ενός παγκοσμίου δημοσιονομικού δικτύου ασφαλείας, για την προστασία των κρατών από επικίνδυνες εκροές κεφαλαίων. Η Γαλλία θα θέσει ως προτεραιότητα το θέμα των ανισορροπιών στις τιμές των τροφίμων, που προέρχονται από τις συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Αλλά πέρα από τις συζητήσεις, χρειαζόμαστε δράση. Το τονίζω αυτό, γιατί στις αρχές του έτους, όταν η κρίση του δημόσιου χρέους έπληξε την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση έγινε αντικείμενο κριτικής, γιατί καθυστέρησε να δημιουργήσει ένα μηχανισμό σταθεροποίησης για την υποστήριξη κρατών-μελών που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Τελικά δράσαμε, και δράσαμε πολύ νωρίτερα από ό,τι στο παρελθόν, για να αποτρέψουμε την αποσταθεροποιητική απειλή της κερδοσκοπίας των αγορών.
Αλλά είδαμε επίσης και την ταχύτητα των αγορών. Αντιδρούν με μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτή των δημοκρατικών μας θεσμών, όταν ξεσπάει η κρίση. Και αυτό αποτελεί απειλή για την δημοκρατική μας σταθερότητα. Για το λόγο αυτό, δεν μπορούμε να περιμένουμε την έλευση της επόμενης κρίσης. Γνωρίζουμε τα προβλήματα. Οι λύσεις υπάρχουν. Πρέπει να δράσουμε άμεσα και με συντονισμένο τρόπο.
Οφείλουμε να το κάνουμε, να δημιουργήσουμε πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς, μηχανισμούς που θα πλήξουν τα παγκόσμια ελλείμματα και τις διαφορές που συχνά δημιουργούνται από ανισότητες.
Το λέω αυτό, γιατί η κρίση στην Ελλάδα, την οποία έπρεπε να αντιμετωπίσουμε άμεσα μετά τις εκλογές πέρυσι, μας ανάγκασε να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις, πολύ σκληρές αποφάσεις.
Πολύ συχνά, ακούμε τους συντηρητικούς να λένε ότι, το πρόβλημα είναι το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, και προχωρούν σε επιθέσεις. Δεν διαφωνώ ότι χρειαζόμαστε πιο αποτελεσματικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και ότι πρέπει να περιορίσουμε τις σπατάλες και να εξαφανίσουμε τις ανισότητες, όπου υπάρχουν.
Γνωρίζουμε όμως ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι οι διαφορές, διαφορές στους μισθούς, διαφορές στα δικαιώματα των εργαζομένων, διαφορές στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης των διαφόρων χωρών, διαφορές στο κόστος των φαρμάκων, διαφορές στην προστασία ή τη διασπάθιση των φυσικών πόρων. Οι διαφορές αυτές, πολύ συχνά, δημιουργούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα εις βάρος των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης.
Αυτό που θέλουμε είναι ένας πιο δίκαιος κόσμος για όλους, στις αναπτυγμένες, αλλά και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οφείλουμε να προασπίσουμε τα δικαιώματα των λαών μας, με αλλαγές. Το να εστιάσουμε, επομένως, αποκλειστικά στην φορολογική πειθαρχία είναι λάθος, γιατί δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική σταθερότητα χωρίς βιώσιμη ανάπτυξη.
Άρα, ο φόρος επί των οικονομικών συναλλαγών στην Ευρώπη θα μπορούσε να αποτελέσει μια σημαντική πηγή εσόδων, για να επενδύσουμε σε υποδομές, στην παιδεία, στην καινοτομία και στο «πρασίνισμα» των οικονομιών μας.
Για άλλη μια φορά, ήμασταν στην εμπροσθοφυλακή, όταν μιλούσαμε για το «πρασίνισμα» των οικονομιών μας. Η Επιτροπή του Ρικάρντο Λάγκος - Ρικάρντο, σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τη δουλειά που κάνατε, και εσύ, και ο Γκόραν Πέρσον, και όλα τα μέλη της Επιτροπής - υπέβαλαν πριν από την Κοπεγχάγη ένα πολύ σημαντικό έγγραφο για την οικονομία χαμηλού άνθρακα. Δυστυχώς, η Κοπεγχάγη δεν ήταν επιτυχημένη. Το Κανκούν φαίνεται να βρίσκεται σε αδιέξοδο.
Αλλά το κίνημά μας ανέλαβε προτεραιότητες. Και εμείς μπορούμε να αναλάβουμε προτεραιότητες. Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια λαϊκή κίνηση, για θέματα όπως αυτό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Το αναφέρω αυτό, γιατί πρόσφατα αναλάβαμε μια πρωτοβουλία: Η Ελλάδα ανέλαβε μια Μεσογειακή Πρωτοβουλία για την Κλιματική Αλλαγή, όπου συμμετείχαν πάνω από 20 χώρες, πολλές ΜΚΟ, όπως η Greenpeace και το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF), αλλά και ιδιωτικές και δημόσιες συνεργασίες, έτσι ώστε να εξετάσουμε πώς εμείς, σε περιφερειακό επίπεδο, θα αντιμετωπίσουμε το θέμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Νομίζω ότι μπορούμε να αναλάβουμε παρόμοιες πρωτοβουλίες, μέσω των οργανώσεών μας και των κομμάτων μας, και να τις παρουσιάσουμε ως λύσεις σε πιλοτικά προγράμματα σε όλο τον κόσμο.
Με όλες αυτές τις χώρες, που παλεύουν να θέσουν υπό έλεγχο τα ελλείμματα και το χρέος τους και προσπαθούν να διατηρήσουν την κοινωνική συνοχή, μπροστά στα βίαια μέτρα λιτότητας, κινδυνεύουμε να χάσουμε από τα μάτια μας την γενικότερη εικόνα. Οφείλουμε, αλλά και μπορούμε να συνδυάσουμε λύσεις, που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα ένα σύνολο θεμάτων.
Και αυτό, θα το κάνουμε αν έχουμε πολιτικό θάρρος. Όπως ανέφερα, έχουμε την ικανότητα να αντιμετωπίσουμε πολύ σοβαρά προβλήματα. Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε το χρηματοπιστωτικό σύστημα, γιατί σήμερα δεν υποσκάπτει μόνο τις οικονομίες μας, αλλά και τις δημοκρατικές μας δομές.
Όλοι γνωρίζουμε ότι τα ορυκτά καύσιμα τελειώνουν. Όλοι γνωρίζουμε ότι οι κλιματικές αλλαγές είναι πραγματικές και έχουν τρομερές συνέπειες. Ξέρουμε ότι πρέπει να αναδιοργανώσουμε την παγκόσμια διακυβέρνηση. Γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει.
Γνωρίζουμε ότι θα μπορούσαμε να αποτρέψουμε την επιδημία χολέρας στην Αϊτή. Και θα ήθελα να εκφράσω, για άλλη μια φορά, την αλληλεγγύη μας στον Αϊτινό λαό και στον Αντιπρόεδρό μας, Βικτόρ Μπενουά. Βικτόρ, σου εκφράζουμε όλοι την αλληλεγγύη μας.
Αλλά γιατί δεν κάνουμε κάτι; Αυτό που λείπει είναι σαφές: το πολιτικό θάρρος, η πολιτική θέληση, για μια νέα ατζέντα και νέες πολιτικές. Πρέπει να αντισταθούμε στις πολιτικές του φόβου, στις πολιτικές του φόβου που υιοθετούν οι συντηρητικοί.
Στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, η δεξιά, οι συντηρητικοί, πρότειναν να κρύψουμε το κεφάλι μας στην άμμο, να κλείσουμε τα σύνορά μας και έτσι θα λύσουμε τα προβλήματά μας. Να γίνουμε πιο εθνικιστές στα λόγια, αλλά στην ουσία, με τον τρόπο αυτό, βλάπτουμε τα κράτη μας. Να ψάξουμε για αποδιοπομπαίους τράγους, είτε πρόκειται για ξένες απειλές, είτε για αλλοδαπούς - και όχι να ψάξουμε για λύσεις.
Αλλά η πολιτική του φόβου δεν μπορεί να μας κρατήσει πίσω. Εκπροσωπούμε την πολιτική της συνεργασίας. Εκπροσωπούμε την πολιτική της αλληλεγγύης. Εκπροσωπούμε τη λογική ενός οράματος και όχι του φόβου. Ο φόβος δεν θα μας αφήσει να προχωρήσουμε.
Μπορούμε να χτίσουμε κοινωνίες ανοικτές και ανεκτικές. Μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των λαών μας, μέσω της βιώσιμης, πράσινης ανάπτυξης. Και το ονομάζω, το ονομάζουμε, «εξανθρωπισμό της παγκοσμιοποίησης».
Το Κίνημά μας ανέκαθεν υπερασπιζόταν και προωθούσε μια πιο ανθρώπινη κοινωνία. Ο κόσμος δεν μπορεί να περιμένει. Πρέπει να δράσουμε τώρα και πρέπει να δράσουμε από κοινού.
Η καθημερινή πραγματικότητα των περισσοτέρων κυριαρχείται από την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια. Οι πολιτικές του φόβου μολύνουν τις κοινωνίες μας.
Μπροστά στο φόβο, εμείς πρέπει να αντιπαρατάξουμε μια αξιόπιστη εναλλακτική. Και αυτή, είναι η πολιτική της ελπίδας. Αυτό εκπροσωπούμε ως Σοσιαλιστική Διεθνής.
Σας ευχαριστώ για άλλη μια φορά για την υποστήριξη.
