Φίλες και φίλοι,
Δεν ελπίζω, είμαι βέβαιος, ότι ο ενθουσιασμός σας απορρέει από αυτή τη μεγάλη επιτυχία που είχε αυτή η μεγάλη διοργάνωση, η τέταρτη στη σειρά, που στόχο έχει να προσεγγίσουμε ουσιαστικές λύσεις πάνω σε παλιά και καινούργια προβλήματα.
Γιατί πολλές φορές η ίδια η ζωή μας αποδεικνύει ότι παλιές λύσεις δημιούργησαν καινούργια προβλήματα. Και αποδείχτηκε ότι τελικά δεν έδιναν λύσεις.
Άρα πρέπει να αναζητήσουμε καινούργιες και ουσιαστικές.
Είμαι βέβαιος πως αυτή η θεσμική καινοτομία, να κουβεντιάζει , να κατεβαίνει- ας μου επιτραπεί η έκφραση- η κυβέρνηση στην κάθε περιφέρεια και όχι να έρχεται ο περιφερειάρχης στην κυβέρνηση και να ζητά μπορεί να έχει πολύ ουσιαστική προοπτική υπό έναν όρο:
Αν δεν εξαντληθεί σε κάθε περιφέρεια κατά τη διάρκεια της συνεδριακής διαδικασίας αλλά να αποκτήσει και μια θεσμική συνέχεια.
Διότι εκτιμώ, και η συμμετοχή - η πολύ μεγάλη ανταπόκριση όχι μόνο της αυτοδιοίκησης, δημάρχων, της περιφέρειας αλλά και όλων των παραγωγικών φορέων ανά κλάδο - έδειξε ότι υπάρχει ένα γόνιμο έδαφος για συνεργασία.
Και αυτό είναι το βασικό μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε. Βρισκόμαστε σε μια εποχή που δίχως προσπάθεια σύνθεσης και δημιουργίας συναινέσεων εκεί όπου αυτό είναι εφικτό, τα προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται. Και αυτό ίσως είναι κάτι που πρέπει να κρατήσουμε.
Όταν ξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια υπήρξαν κάποιοι που είχαν μια ιδιαίτερη προκατάληψη. Σας θυμίζω, μάλιστα, ότι κάποιοι προέτρεψαν περιφερειάρχες να μην παραστούν. Κάποιοι προέτρεψαν φορείς να μη συμμετέχουν.
Τους ξεπέρασε η ίδια η ζωή και η ίδια η αγωνία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των φορέων της-ανεξαρτήτως πολιτικής ταυτότητας- και των παραγωγικών φορέων, για συζήτηση, σύνθεση και αναζήτηση λύσεων.
Άκουσα με προσοχή τον περιφερειάρχη της Θεσσαλίας και πρόεδρο της Ένωσης Περιφερειών που από την πρώτη στιγμή ανταποκρίθηκε σε αυτή την προσπάθεια, μαζί με τους υπόλοιπους δώδεκα περιφερειάρχες , να μιλά για την ανάγκη να αναζητήσουμε από κοινού και λύσεις στο θεσμικό μετασχηματισμό που αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα τη διάρθρωση των περιφερειών.
Και θα ήθελα να πω, ξεκινώντας την παρέμβασή μου στα ζητήματα που αφορούν στη Θεσσαλία, ότι αυτός ο διάλογος με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα με τις περιφέρειες, ίσως είναι το επόμενο σημαντικό βήμα μετά τον διάλογο σε περιφερειακό επίπεδο για την παραγωγική ανασυγκρότηση.
Υπάρχουν ώριμες τομές που πρέπει να γίνουν, είμαστε ανοιχτοί να συζητήσουμε μαζί σας και με τους δημάρχους, θα κάνουμε τολμηρές τομές, αν χρειαστεί, μέσα από διάλογο και σύνθεση.
Αλλά πρέπει και εσείς να αντιληφθείτε ότι - όταν όλοι μας γύρω και εσείς πολλές φορές λέτε στις ομιλίες σας ότι είναι ώρα των συναινέσεων και των συνεννοήσεων- δεν μπορείτε να αρνείστε μια μεγάλη θεσμική δημοκρατική τομή, που προδιαγράφει ένα πλαίσιο και εξαναγκάζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση να μπει στο πλαίσιο του διαλόγου, της σύνθεσης, των συναινέσεων και των συνεννοήσεων.
Που είναι η απλή αναλογική και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Θέλω, λοιπόν, να πω εξαρχής ότι η συζήτηση για την παραγωγική ανασυγκρότηση, για ένα νέο μοντέλο που έχουμε ανάγκη, για ένα νέο υπόδειγμα παραγωγής, πρέπει επί της ουσίας να ξεκινήσει μέσα από την κριτική αποτίμηση του μοντέλου που μας έφερε ως εδώ.
Ξέρετε κάτι, αν με ένα μαγικό τρόπο βρισκόμασταν στο 2009, πριν την κρίση, και συνεχίζαμε τον ίδιο δρόμο, το ίδιο μοντέλο, αυτό που ήθελε να ενισχύουμε τις υπηρεσίες, τις φούσκες των χρηματιστήριων, τα θαλασσοδάνεια, τις επιδοτήσεις σε ημέτερους και σε ότι αφορά την παραγωγή να εξαντλούμε τους κοινοτικούς πόρους και τις επιδοτήσεις ανεξάρτητα από το αν παράγουμε ή όχι. Να έχουμε δηλαδή αποσυνδεδεμένες τις επιδοτήσεις από την παραγωγή.
Αυτό, λοιπόν, ήταν το μοντέλο που με μαθηματική ακρίβεια θα μας οδηγούσε στην κρίση, γρηγορότερα ή αργότερα.
Αν βεβαίως κανείς το συνδυάσει με την εκτεταμένη διαφθορά, τους άθλιους πολιτικούς χειρισμούς και την κακή συγκυρία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αντιλαμβάνεται γιατί η Ελλάδα έγινε το «μαύρο πρόβατο» σε μια Ευρώπη που πέρασε την οικονομική κρίση με τον τρόπο που την πέρασε από το 2009 και μετά.
Άρα, λοιπόν, σήμερα που βγαίνουμε από αυτή την κρίση, που αρχίζει η αισιοδοξία και μετατρέπεται ολοένα και περισσότερο σε σιγουριά, που αρχίζει πια να είναι ορατή. Τουλάχιστον οι αριθμοί το δείχνουν σε όλους τους τομείς.
Και εδώ πρέπει να δουλέψουμε για να γίνει ορατό και στην καθημερινότητά μας ότι η χώρα βγαίνει από αυτή την πλέον επτάχρονη περιπέτεια.
Τώρα είναι η ώρα να αναλογιστούμε. Είμαστε έτοιμοι για μεγάλες τομές; Είμαστε έτοιμοι να κάτσουμε από κοινού και να σχεδιάσουμε το μέλλον;
Εκεί όπου αυτός ο τόπος έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Και έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Και εδώ θα πω ότι η Θεσσαλία αποτελεί και αποτελούσε πάντοτε τον πυλώνα της παραγωγικής προοπτικής της Ελλάδας. Άρα και τον τόπο εκείνο από τον οποίο θα πρέπει να ξεκινήσουμε ένα νέο μοντέλο, απαλλαγμένο από τις στρεβλώσεις του παρελθόντος.
Και επιτρέψτε μου να ξεκινήσω πριν μπω στα θέματα της Θεσσαλίας, επιμένοντας σε αυτή την αναφορά για τα αισιόδοξα μηνύματα που αφορούν την έξοδο από την κρίση.
Πλέον είναι φανερό πως η οικονομία έχει μπει σε μια τροχιά ανάκαμψης. Οι προβλέψεις μετά από πολλά χρόνια είναι εξαιρετικά αισιόδοξες.
Η εκτίμησή μας- με τα όσα έχουμε δει έως τώρα- είναι πως μετά το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης είχαμε μια «έκρηξη» πραγματικά και σε επενδύσεις , με τη βοήθεια του τουρισμού και σε ιδιωτική κατανάλωση.
Έχουμε την αίσθηση ότι το 2017 θα κλείσει με μπροστά τον αριθμό 2 σε ρυθμούς ανάπτυξης.
Ενώ ακόμη και οι άσπονδοι φίλοι μας- να το πω έτσι- αυτοί που συνήθως από το 2015 και μετά υποεκτιμούσαν πάντα τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας, ενώ αντιθέτως στην αρχή της κρίσης τις υπερεκτιμούσαν όταν είχαμε ύφεση 7% και έλεγαν θα έχουμε 3%, όταν είχαμε ύφεση 4% και έλεγαν ότι θα έχουμε ανάπτυξη, από το 2015 και μετά εκτιμούσαν διαρκώς χαμηλότερα.
Τώρα λοιπόν, ακόμα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμά ότι το 2018 θα έχουμε ανάπτυξη 2,65%.
Εγώ πιστεύω ότι μπορούμε να έχουμε και παραπάνω το 2018. Και τι σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί;
Ότι θα είμαστε μια από τις χώρες με τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε επίπεδο Ευρωζώνης.
Κυρίως όμως σημαίνει ότι θα πρέπει τώρα να συνεννοηθούμε μεταξύ μας και πρωτίστως για ένα πράγμα: Τι ανάπτυξη θέλουμε; Γιατί υψηλούς ρυθμούς είχαμε. Βέβαια αυτούς τους ρυθμούς ανάπτυξης έχουμε να τους δούμε από το 2008. Αλλά πριν το 2008 είχαμε και 3% και 4%.
Πού πήγε αυτή η ανάπτυξη; Δημιουργήθηκαν κοινωνικές υποδομές για να προστατεύσουν την κοινωνία και τους πιο ευάλωτους στα χρόνια της μεγάλης κρίσης που ήρθαν μετά;
Άρα λοιπόν, φίλες και φίλοι, νομίζω ότι το κρίσιμο ζήτημα είναι η ανάπτυξη από εδώ και πέρα να μην είναι μόνο αριθμοί και στατιστικές.
Αλλά να αφορά την καθημερινότητα των πολιτών. Και πιστεύω ότι εδώ η συζήτησή μας για τον σχεδιασμό ενός εθνικού αναπτυξιακού σχεδίου, ενός νέου παραγωγικού υποδείγματος είναι η εθνική υπόθεση της επόμενης πενταετίας.
Και θέλω επίσης να κάνω καθαρό, ότι για μας αναπτυξιακή επιλογή δεν είναι ούτε η ισοπέδωση των εργασιακών σχέσεων, ούτε η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, ούτε η διάλυση του κοινωνικού κράτους. Γιατί μπορούμε να έχουμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, χωρίς εργασιακές σχέσεις, χωρίς κοινωνικό κράτος. Αυτή θα είναι μία ανάπτυξη άνεργη και άδικη. Γι αυτό λοιπόν εμείς έχουμε φροντίσει δίπλα από την λέξη ανάπτυξη να προσθέτουμε την λέξη δίκαιη.
Γιατί για μας ανάπτυξη ή θα είναι δίκαιη, ή δεν θα υπάρξει.
Ξέρουμε ότι πρωταθλήτριες στην αναπτυξιακή πολιτική είναι χώρες που εστιάζουν στον σχεδιασμό, στον προγραμματισμό, στην διαφάνεια, αλλά και στην υψηλή κατάρτιση, στην δίκαιη αμειβόμενη εργασία, στην διάχυση των κερδών από την ανάπτυξη και των ωφελημάτων από την ανάπτυξη σε όλη την κοινωνία, στην διεύρυνση των ελευθεριών και των δικαιωμάτων, στον σεβασμό του περιβάλλοντος, στον πολιτισμό, στην μάθηση, στην Παιδεία.
Οι βασικές αρχές λοιπόν της δικής μας αντίληψης, του δικού μας σχεδιασμού για την ανάπτυξη είναι η εξής:
Πρώτα και κύρια θέλουμε η ανάπτυξη να δημιουργεί αξιοπρεπείς και σταθερές θέσεις εργασίας. Και όχι μόνο κέρδη για λίγους.
• Θέλουμε το όφελος από την ανάπτυξη να διαχέεται στην κοινωνία. Και όχι να καταλήγει σε λίγες τσέπες.
•Θέλουμε η ανάπτυξη να συμβαδίζει με το περιβάλλον και να σέβεται τους φυσικούς πόρους.
•Θέλουμε η ανάπτυξη να βασίζεται στην διασύνδεση των παραγωγικών κλάδων, στην εξωστρέφεια και την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, στόχος είναι, αφού ολοκληρώσουμε τον κύκλο των Συνεδρίων και αφού αποτυπώσουμε τον Περιφερειακό Αναπτυξιακό Σχεδιασμό, στις 13 Περιφέρειες να συγκροτήσουμε τον Εθνικό αναπτυξιακό Σχέδιο. Και θα έλεγα ότι θα είχε ιδιαίτερη αξία να διαμορφώσουμε μία θεσμική συνέχεια σε αυτό που κάνουμε εδώ. Να μην είναι μια περασιά και φύγαμε. Αλλά από εδώ και στο εξής και μόλις ολοκληρωθούν τα 13 Συνέδρια σε περιφερειακό επίπεδο και αποτυπωθούν σε χαρτί και το ξέρουμε όλοι και είναι το δικό μας μνημόνιο αυτό.
Άλλου είδους μνημόνιο, θετικό μνημόνιο, για να σταματήσουν και οι λέξεις να έχουν μονοσήμαντα μία αρνητική σήμανση. Να δούμε πως θα είμαστε σε έναν διαρκή διάλογο για την υλοποίηση αυτών που αποφασίζουμε. Γιατί το follow up, το λεγόμενο εδώ στα χωριά της Θεσσαλίας, είναι εξαιρετικά σημαντικό, όχι μόνο οι εξαγγελίες.
Ας ξεκινήσω φίλες και φίλοι από ένα θέμα το οποίο αναδείχθηκε τόσο από τον Δήμαρχο, όσο και από τον Περιφερειάρχη, ένα θέμα για το οποίο παράφρασα την ρήση που στο τέλος μας είπε ο αγαπητός Περιφερειάρχης σε σχέση με τις παλιές λύσεις που δημιούργησαν νέα προβλήματα, αντί να αποτελέσουν λύσεις.
Θέλω να πω δύο λόγια για το θέμα του Αχελώου εισαγωγικά. Βρίσκομαι πιο κοντά στην ορθολογική προσέγγιση που διατύπωσε ο Δήμαρχος. Ξέρετε, πρόκειται συνολικά θα έλεγα, όχι μόνο για το θέμα του Αχελώου, συνολικά για το θέμα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, την διαχείριση του νερού.
Πράγματι αφορά τόσο την βιωσιμότητα όσο και την ανάπτυξη και την ανασυγκρότηση της αγροτικής παραγωγής και κατά προέκταση όλων των άλλων παραγωγικών δραστηριοτήτων. Το θέμα δεν μας απασχόλησε τώρα, μας απασχολεί χρόνια, όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, από την δεκαετία του 80, υποτίθεται ότι θα το είχαμε λύσει εδώ και 25 χρόνια το πρόβλημα.
Δεν το λύσαμε, αυτά τα χρόνια δυστυχώς δεν προχώρησαν άλλα έργα απαραίτητα για την διαχείριση των υδάτων και πράγματι απειλείτε με ερημοποίηση η Θεσσαλία. Και για να απαντήσω σε μία υπόνοια που ακούστηκε, δεν προσπάθησε να ανοίξει κάποιος πριν το Συνέδριο για κάποιο ιδιαίτερο λόγο. Υπάρχει αιρεσιμότητα. Είμαστε υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα των υδάτων της περιφέρειας για να αξιοποιήσουμε το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης και να ενταχθούν πόροι. Δεν μπορούμε να κρύβουμε διαρκώς το πρόβλημα κάτω από το χαλί, ούτε να το μετακυλύουμε. Πρέπει να αναζητήσουμε την βέλτιστη οδό για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Νομίζω λοιπόν ότι η τοπική κοινωνία πρέπει δώσει βάρος στον διάλογο και στην διαβούλευση για την αναζήτηση όλων των διαθέσιμων λύσεων. Άλλωστε όλα τα σενάρια ανάπτυξης που είχαν διατυπωθεί τα τελευταία χρόνια για την περιοχή, για την Περιφέρεια, είχαν συνδεθεί με την εκτροπή του Αχελώου, όμως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε που βρισκόμαστε σήμερα. Όχι που ήμασταν 25 χρόνια πριν, ή 10 χρόνια πριν, ή 5 χρόνια πριν. Ήταν μία επιλογή που καθυστέρησε άλλα έργα υποδομής, επέτρεψε την υπερκατανάλωση νερού, εξαιτίας και του μηδενικού περιβαλλοντικού ελέγχου. Και έχει οδηγήσει τον κάμπο σε σοβαρό αδιέξοδο.
Η εκτίμηση είναι ότι έχουν καταναλωθεί πάνω από 3 δις κυβικά μέτρα νερό που δεν ανανεώνεται. Και κάθε χρόνο, από αυτό το μη ανανεώσιμο νερό, αντλείται μια ποσότητα της τάξης των 150 εκ. κυβικών. Πράγμα που σημαίνει ότι με μαθηματική ακρίβεια οδηγούμαστε στην ερημοποίηση.
Το σχέδιο εκτροπής του Αχελώου, το οποίο δεν πήρε ποτέ τη μορφή ενός συνεκτικού σχεδίου δράσης, έχει απορριφθεί, για περιβαλλοντικούς λόγους, από 6 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας. Και υπάρχει ακόμα νέα εκκρεμότητα στο ΣτΕ.
Και, επιπλέον, εγώ θα προσέθετα ότι υπάρχει καίρια αντίθεση έρχεται με θεσμικά και νομικά ευρωπαϊκά κείμενα, που, για την άρδευση και τα υδροηλεκτρικά έργα, προκρίνουν λύσεις εντός των λεκανών απορροής.
Επομένως, η μεγαλεπήβολη αυτή ιδέα της εκτροπής, και η έδραση επί αυτής όλης της ανάπτυξης του τόπου, δημιουργεί υψηλή ανασφάλεια και αβεβαιότητα την οποία κανείς δεν προσπάθησε πραγματικά στο παρελθόν να λύσει με ένα βιώσιμο σενάριο.
Η καθυστέρηση χρόνων στα έργα εντός της λεκάνης απορροής οφειλόταν στη συντήρηση της ιδέας για την εκτροπή του Αχελώου. Δηλαδή η εκτροπή έγινε η δικαιολογία για την υποχρηματοδότηση της Θεσσαλίας.
Από την άλλη θέλω να ξεκαθαρίσω οτι, η λύση που προτείνεται από την κυβέρνηση, δεν προσανατολίζεται στις προτάσεις ξηρικών καλλιεργειών, είτε διακοπής καλλιέργειας που έχουν κατατεθεί κατά καιρούς. Επιλέγουμε τη διατήρηση της έκτασης των αρδευόμενων εκτάσεων της Θεσσαλίας. Δηλαδή προτείνουμε ένα σχέδιο που στηρίζει ουσιαστικά την άρδευση.
Έτσι το αναθεωρημένο Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμού, περιλαμβάνει κατ αρχήν, τη μείωση της κατανάλωσης νερού, μέσα από την μείωση των απωλειών και τον εξορθολογισμό των μεθόδων άρδευσης.
Από αυτό το πρώτο βήμα που όλοι συμφωνούμε, δεν υπάρχει κανείς που δεν συμφωνεί σε αυτό, ότι πρέπει να γίνουν αυτά τα έργα, πρέπει να ξεκινήσουμε. Διότι εκεί ακριβώς βρίσκεται μια διαφορετική οπτική που έχουμε εμείς και λέμε ας ξεκινήσουμε από αυτά, ας υλοποιήσουμε αυτά και μετά να κάτσουμε να συζητήσουμε, χρειάζεται, δεν χρειάζεται, τι χρειάζεται. ‘Όχι να περιμένουμε, να περιμένουμε και να μην γίνεται τίποτα. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από αυτά που συμφωνούμε.
Στο σχέδιο, προβλέπονται, επίσης, πέντε τοπικά φράγματα και έργα μεταφοράς και διανομής νερού που ήδη έχουν εγκριθεί και θεωρούνται δρομολογημενα.
Η κάλυψη ζήτησης 250 εκ. κυβικών, προτείνεται να γίνει από πολλά νέα φράγματα εντός Θεσσαλίας, από υδατοδεξαμενές σε πεδινές περιοχές, και από επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση και τεχνητό εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων. Ενώ για τα ημιτελή έργα, άκουσα και από τον Περιφερειάρχη, αν δεν κάνω λάθος για την Συκιά, για τα ημιτελή έργα θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα της υδροηλεκτρικής παραγωγής.
Το επιπλέον κόστος από αυτές τις δράσεις σε σχέση με την εκτροπή του Αχελώου ανέρχεται σε 625 εκ. ευρώ. Στο επόμενο διάστημα, η κυβέρνηση θα καταθέσει πρόταση για την κάλυψή τους.
Ήδη αυτές τις μέρες συζητήσαμε για την κάλυψη από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά και από νέους Ευρωπαϊκούς και Εθνικούς Πόρους.
Εξαντλητική συζήτηση για το ζήτημα, έχει γίνει, τόσο στο πλαίσιο του Συνεδρίου, όσο και κατά το προηγούμενο διάστημα, με την παρουσία στην περιοχή του αρμόδιου Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτη Φάμελλου.
Θέλω να επαναλάβω για μία ακόμα φορά, ότι αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να υπάρξει λύση, που θα είναι ρεαλιστική, περιβαλλοντικά βιώσιμη και πραγματικά βοηθητική για την ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής. Όμως δεν είναι μόνο ο Αχελώος στην συζήτηση που έχει ανοίξει και αφορά την διαχείριση των υδάτων της Θεσσαλίας.
Ένα άλλο έργο διαχείριση υδάτων, που έχει κυρίως περιβαλλοντικό χαρακτήρα και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2017, είναι η “Επαναδημιουργία της Λίμνης της Κάρλας”. Με μία σειρά συντονισμένων ενεργειών –να θυμίσω ότι είναι ένα έργο το οποίο πότε είχε αρχίσει να υλοποιείται, ίσως έχετε ξεχάσει, το 1999.
Με μια σειρά συντονισμένων ενεργειών, από τις αρχές του 2015, επιταχύναμε όλες τις διαδικασίες υλοποίησης του έργου και λύσαμε τα προβλήματα που οδηγούσαν σε καθυστερήσεις.
Το έργο αυτό έχει πολλαπλή σημασία για την Περιφέρεια Θεσσαλίας και στο σύνολο του έχει προϋπολογισμό 224 εκατ. ευρώ.
Σήμερα το έργο υλοποιείται από την Περιφέρεια Θεσσαλίας με συγχρηματοδοτούμενους πόρους. Και θεωρώ ότι υπάρχει η δυνατότητα ολοκλήρωσης έως το τέλος του έτους και αυτή ήταν η κοινή μας δέσμευση πριν από λίγο που συζητήσαμε όλοι μαζί, στην συνάντηση των υπουργών με τον Περιφερειάρχη και τον δήμαρχο.
Έρχομαι τώρα στον πρωτογενή τομέα, φίλες και φίλοι η αγροτική παραγωγή βρίσκεται σήμερα μπροστά σε δυο μεγάλες προκλήσεις.
Η μία συνδέεται με τις πιέσεις στον Προϋπολογισμό της Ένωσης και της Κοινής Αγροτικής Πολίτικής.
Και η άλλη συνδέεται με τις αυξημένες τάσεις της ζήτησης αγροτικών προϊόντων, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και στις διεθνείς αγορές. Τάσεις οι οποίες, μετά τις σημαντικές διεθνείς επαφές και τις συμφωνίες που πετύχαμε ως κυβέρνηση, αναπτύσσουν ιδιαίτερη δυναμική.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο τις διαρθρωτικές αδυναμίες του πρωτογενούς τομέα.
Αδυναμίες που είναι αποτέλεσμα μιας συγκεκριμένης πολιτικής του παρελθόντος, παρά τους σημαντικούς πόρους που κατευθύνθηκαν στον αγροτικό τομέα από τα ευρωπαϊκά ταμεία, μετά την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να προωθήσει συγκεκριμένα μέτρα:
Τα μέτρα αυτά, αφορούν τις εξής κατευθύνσεις, επιτρέψτε μου να αναφέρω εννέα σημεία:
Πρώτον, την ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού, μέσα από την υποστήριξη των νέων αγροτών,
Δεύτερον, την επανεκκίνηση για τα συλλογικά – συνεργατικά σχήματα των αγροτών, δηλαδή του συνεταιρισμούς, τις οργανώσεις παραγωγών, τις ομάδες παραγωγών και τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, χωρίς, όμως τις στρεβλώσεις και τις παθογένειες του παρελθόντος. Χάρηκα που άκουσα σήμερα ότι σε αυτά τα τραπέζια σε αυτό εδώ το Συνέδριο διαπιστώνεται μία νέα άνθηση, ένα νέο κύμα συνεταιριστικής οργάνωσης, συνεργατικής οργάνωσης να το πω έτσι.
Τρίτον, την ανάδειξη της ποιότητας των Ελληνικών προϊόντων. Και, βεβαίως, την εθνική και τοπική πιστοποίηση της ποιότητας αυτής. Ιδιαίτερα σε ανταπόκριση με τα απαιτητικά συστήματα της Κίνας και της Ρωσίας.
Τέταρτον, ο έλεγχος και ο εξορθολογισμός λειτουργίας της αγοράς αγροτικών προϊόντων και την προστασία του καταναλωτή
Πέμπτον, μέτρα και δράσεις, ενάντια στην παράνομη διακίνηση αγροτικών προϊόντων, τις παράνομες ελληνοποιήσεις, τις παράνομες εισαγωγές και τις εναρμονισμένες πρακτικές σε κάθε κλάδο και τομέα
Έκτον, την βελτίωση της εμπορίας γεωργικών προϊόντων, με στόχο την μεγιστοποίηση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων και την διαχείριση των εξαγωγικών δικτύων διανομής. Και εδώ πρέπει να πω, ότι για τις ενέργειες προώθησης των εξαγωγών διατίθενται στην Θεσσαλία, 6 εκ. ευρώ για την επόμενη τριετία.
Έβδομο σημείο η ανάπτυξη στοχευμένων κλαδικών σχεδίων και επενδύσεων σε ειδικούς κλάδους της αγροτικής παραγωγής. Όπως τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, τα φαρμακευτικά φυτά, καλλιέργειες με μεγάλη προστιθέμενη αξία
Όγδοο σημείο η ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας και η υποστήριξη της αγροτικής παραγωγής από νέο επιστημονικό δυναμικό. Σήμερα είχα μια εξαιρετική συνάντηση στη Μαγνησία, στο Βόλο, είχα μια εξαιρετική συνάντηση με εκπροσώπους start up επιχειρήσεων που έχουν ενσωματώσει την καινοτομία και που με τη βοήθεια, κάποιες από αυτές, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που ουσιαστικά λειτουργεί και είναι μια εξαιρετική προσπάθεια που γίνεται εκεί, ως φυτώριο νέας τεχνολογίας, διαπίστωσα ότι υπάρχουν πραγματικά πρωτοπόρες- όχι μόνο για τον Ελλαδικό χώρο αλλά σε παγκόσμια κλίμακα ιδιαίτερα εφαρμοσμένης έρευνας πάνω στην αγροτική παραγωγή.
Και τέλος, ένατο σημείο, είναι η επέκταση και η αναβάθμιση των αγροτικών υποδομών. Γι αυτό διεκδικήσαμε και πετύχαμε συμφωνία με τους θεσμούς να κατευθύνουμε επιπλέον 300 εκ. ευρώ σε βάθος τριετίας στα προγράμματα για τη βελτίωση και ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών στην ύπαιθρο, όπως αγροτικοί δρόμοι, αρδευτικά κανάλια, εγγειοβελτιωτικά έργα κλπ.
Όλα τα παραπάνω σημεία, αφορούν την παραγωγική ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα και θα κατατεθούν διαρθρωμένα σε ένα μεσοπρόθεσμο εθνικό σχέδιο για το οποίο όλοι οι εμπλεκόμενοι θα κληθούν σύντομα να καταθέσουν τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις.
Έρχομαι τώρα στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Το αναθεωρημένο Πρόγραμμα εγκρίθηκε το Δεκέμβριο του 2015 και αφορά κοινοτικούς και εθνικούς πόρους συνολικού ύψους 6 δισ. ευρώ σε μόλις 18 μήνες από την έγκριση του νέου Προγράμματος περισσότερα από 3 δισ. ευρώ δημόσια δαπάνη έχουν δεσμευθεί σε προκηρύξεις και συνεχιζόμενα έργα. Δηλαδή περίπου το μισό Πρόγραμμα έχει ήδη δεσμευτεί.
Στο σύντομο αυτό διάστημα εξασφαλίσαμε τη συγχρηματοδότηση του συνόλου των ημιτελών έργων, ιδιωτικών και δημοσίων της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου από πόρους της νέας, χωρίς να επιβαρυνθούν εθνικοί πόροι. Οι πληρωμές εκτελούνται κανονικά εξοφλώντας υποχρεώσεις προς τους παραγωγούς, πληρωμές που πολλές από αυτές εκκρεμούσαν για πολλά χρόνια.
Σε αντίθεση με το παρελθόν αποτελεί στρατηγική μας επιλογή στην υλοποίηση του νέου Προγράμματος η συνεργασία μας με τις Περιφέρειες της χώρας.
Εκχωρώντας σε αυτές σημαντικές αρμοδιότητες αλλά και πόρους που ξεπερνούν το 37% των συνολικών πόρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης. Ήδη από τις αρχές του 2018 θα έχει προκηρυχθεί το σύνολο των μέτρων με τη μεγαλύτερη χρηματοδοτική βαρύτητα.
Τέλος, διευρύνουμε αποφασιστικά και σε συζήτηση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς τις δυνατότητες για άμεση αναθεώρηση του συστήματος κατανομής των δικαιωμάτων.
Γιατί, φίλες και φίλοι, είναι βούλησή μας να μην συνεχίσουμε να πριμοδοτούμε «δήθεν παραγωγούς», όπως έπραξαν με τις πολιτικές τους επιλογές οι κυβερνήσεις του παρελθόντος και μας οδήγησαν εδώ που μας οδήγησαν.
Μια πρακτική που λειτούργησε σε βάρος των πραγματικών παραγωγών, σε βάρος της παραγωγής συνολικά και κυρίως σε βάρος των νέων παραγωγών.
Για την πιο αποτελεσματική προώθηση των ελληνικών προϊόντων αγροδιατροφής στις διεθνείς αγορές ξεκινήσαμε από το ΕΣΠΑ ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα με προϋπολογισμό 34,5 εκ. ευρώ, για τη διαμόρφωση του Ελληνικού Σήματος στα προϊόντα αγροδιατροφής.
Το πρόγραμμα στοχεύει στην ανάπτυξη ενιαίας ταυτότητας και σήματος ποιότητας για τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα. Στην πιστοποίηση της ποιότητας αυτών των προϊόντων με βάση τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές. Αλλά και στην προώθηση της αναγνωρισιμότητας των προϊόντων αγροδιατροφής στις διεθνείς αγορές με βάση το Ελληνικό Σήμα. Μέσα από στοχευμένα προγράμματα όπως το «Επιχειρώ Έξω», προϋπολογισμού 30 εκ. ευρώ, ενισχύουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις για την ανάπτυξη εξαγωγικής δραστηριότητας σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.
Αλλά και συνολικά, μέσα από όλα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και του νέου Αναπτυξιακού Νόμου για την επιχειρηματικότητα, στηρίζουμε τις επιχειρήσεις που αναπτύσσουν εξαγωγική δραστηριότητα και τα αποτελέσματα έχουν ήδη αρχίσει να φαίνονται και στους αριθμούς και στα μεγέθη που καταγράφονται το 2017.
Θέλω όμως να σημειώσω σε αυτό το σημείο, ότι το ζητούμενο δεν είναι η στήριξη ενός τομέα της οικονομίας ξέχωρα από τους υπόλοιπους. Θα πρέπει να δούμε αυτό που ονομάζεται δημιουργία αλυσίδων αξίας. Και, κατά συνέπεια, τη δημιουργία προϊόντων με υψηλότερη προστιθέμενη αξία.
Και για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο, οφείλουμε να συνδέσουμε στενότερα μεταξύ τους, τους διάφορους κλάδους της παραγωγικής δραστηριότητας.
Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος, που είναι επίσης προσανατολισμένος – θα έλεγα περισσότερο από κάθε άλλη φορά- στην τόνωση του δευτερογενούς τομέα, της μεταποίησης, της βιομηχανίας, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αγροδιατροφή.
Και άρα με αυτό τον τρόπο, μπορούμε ενισχύοντας τον έναν τομέα ενισχύουμε ταυτόχρονα και τον άλλο. Και όταν στηρίζουμε την καινοτομία και την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση μπορούμε να έχουμε πολύ σημαντικά αποτελέσματα.
Επιτρέψτε μου εδώ μια παρένθεση: Ακούμε πολλές φορές συγκρίσεις για τον Αναπτυξιακό Νόμο ανάμεσα στον αριθμό των προτάσεων που προσελκύει τώρα και στις πολυάριθμες προτάσεις των προηγούμενων Αναπτυξιακών.
Αλλά αυτοί που κάνουν αυτή τη σύγκριση ξεχνούν να μας πουν ότι το πακέτο των προηγούμενων νόμων ήταν καθηλωτικό για την ανταγωνιστικότητα. Ήταν άνισο, διαμορφωμένο με αμφίβολες αξιολογήσεις και με ελλειμματική χρηματοδότηση. Θα σας πω μόνο ένα: το 95% των προτάσεων ήταν χαμηλής τεχνολογίας.
Το 4,2% μόλις των επιχειρήσεων έπαιρναν το 43,6% των επιχορηγήσεων. Αυτή τη διαρθρωτική ανισότητα είχαν οι προηγούμενοι αναπτυξιακοί νόμοι. Λίγες επιχειρήσεις έπαιρναν σχεδόν το μισό μέρος των χρημάτων. Και βεβαίως όλες οι υπόλοιπες μοιράζονταν το υπόλοιπο. Τα μικρά επενδυτικά σχέδια παραγκωνιζόταν.
Οι αξιολογητές υπαμειβόταν, ελάχιστοι ήταν ενεργοί και δεν ήταν κατάλληλα εκπαιδευμένοι. Αυτό το περιβάλλον ευνοούσε – αν δεν φτιάχτηκε για αυτό- τις πελατειακές σχέσεις, ενώ το 2015 παραλάβαμε 6.000 ανολοκλήρωτα σχέδια και οφειλές 6 δισ. ευρώ στους επενδυτές.
Ο σημερινός Αναπτυξιακός ευνοεί τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τις δραστηριότητες έντασης γνώσης, καθώς και τις συνέργειες και τις δικτυώσεις των επιχειρήσεων. Ενώ έχει βελτιωθεί ουσιαστικά το στελεχικό δυναμικό που αξιολογεί τα επενδυτικά προγράμματα.
Το σχέδιο μας για τη βιομηχανία στηρίζεται στο τρίπτυχο «ολοκληρωμένες αλυσίδες αξίας – εξωστρέφεια – περιβαλλοντική βιωσιμότητα».
Στη Θεσσαλία, οι συνολικές υποβολές στον Νέο Αναπτυξιακό Νόμο μέχρι τώρα ανέρχονται στα 134 εκατ. ευρώ, σε ποσοστό περίπου 7% των υποβολών της χώρας. Από αυτές, περίπου το 40% αφορά τον τομέα της Βιομηχανίας. Από τις αιτήσεις αυτές, στο πλαίσιο του Αναπτυξιακού Νόμου, μια στις δύο αιτήσεις για την περιφέρεια, αφορούν την αγροδιατροφή και ειδικά το μεταποιητικό της κλάδο.
Συνολικά υποβλήθηκαν 27 προτάσεις με συνολικό προϋπολογισμό 57,5 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, μέσα από το νέο Ταμείο Υποδομών που θα ξεκινήσει τη λειτουργία του τους επόμενους μήνες, με πόρους 1 δισ. ευρώ θα χρηματοδοτηθούν κρίσιμα έργα υποδομών στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στον τομέα του περιβάλλοντος και στη βιομηχανία μέσω της χρηματοδότησης των βιομηχανικών – βιοτεχνικών πάρκων.
Και ακόμα, έως το 2021 θα διατεθούν 300 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση ενεργοβόρων βιομηχανιών και μεταποιητικών μονάδων με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση του κόστους παραγωγής.
Μαζί με τα υπόλοιπα χρηματοδοτικά εργαλεία που υλοποιούμε, το EquiFund, το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ και το Ταμείο Μικροπιστώσεων, καλύπτουμε ένα μεγάλο μέρος του χρηματοδοτικού κενού- γιατί κακά τα ψέματα, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για την επιχειρηματικότητα και ιδιαίτερα για τη μεταποίηση, τη βιομηχανία ήταν η έλλειψη χρηματοδοτικών εργαλείων, από τότε που οι τράπεζες σταμάτησαν να παίζουν τον πραγματικό τους ρόλο, τον ρόλο που τους αντιστοιχεί στην πραγματική οικονομία.
Με αυτά, λοιπόν, τα χρηματοδοτικά εργαλεία στοχεύουμε στο να ενισχύσουμε τα πιο υγιή, δυναμικά και παραγωγικά κομμάτια της ελληνικής επιχειρηματικότητας στη Θεσσαλία και σε όλη τη χώρα. Και βεβαίως να πω ότι μια στρατηγικής σημασίας πρωτοβουλία είναι η απόφαση για την ίδρυση της Αναπτυξιακής Τράπεζας, που πιστεύουμε ότι μέχρι την Ανοιξη θα είναι σε θέση να χρηματοδοτεί την πραγματική οικονομία. Και βεβαίως η επιλογή μας να προχωρήσουμε σε προγράμματα μικροπιστώσεων που θα αφορούν μικρές επιχειρήσεις και μικρούς επιχειρηματίες που θα έχουν το κεφάλαιο κίνησης να κάνουν τα πρώτα τους βήματα. Διότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε το νέο περιβάλλον, την αναπτυξιακή δυναμική να κινηθεί η πραγματική οικονομία, να κινηθεί η επιχειρηματικότητα.
Φίλες και φίλοι,
H μελέτη των δεδομένων για τη Θεσσαλία και η επαφή με τους τοπικούς φορείς, έδειξε ότι το θέμα της καινοτόμου επιχειρηματικότητας είναι κομβικό για την περιφέρεια. Θεωρούμε ότι η δυναμική αυτή, ανοίγει ένα μεγάλο παράθυρο προς το μέλλον. Ιδιαιτέρα αν διασφαλίσουμε τους όρους, μέσα από τους οποίους η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα θα συνδεθεί με παραδοσιακούς κλάδους της παραγωγής.
Σημαντικό ρόλο σε αυτό θεωρούμε ότι μπορεί να διαδραματίσει το Κέντρο Επιχειρηματικής Καινοτομίας, Τεχνολογίας και Διεπιστημονικής Έρευνας, αναφέρθηκα πριν, για το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Από την δική μας πλευρά, συνεισφέρουμε με την χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους ύψους 10,5 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση του βιομηχανικού κτιρίου της «Κίτρινης Αποθήκης» στο Βόλο για την εγκατάσταση του κέντρου.
Με την προσδοκία βέβαια να μην αποτελεί μόνο μία σημαντική εστία για τον Βόλο αλλά να αγκαλιάσει όλη τη Θεσσαλία. Ενταγμένη σε έναν τέτοιο, ενιαίο φορέα έρευνας και τεχνολογίας, βλέπουμε και την λειτουργία της Αβερώφειου Γεωργικής Σχολής.
Με στόχο την αναβάθμιση της λειτουργίας της και την ουσιαστική σύνδεσή της με την αγροτική παραγωγή.
Η στήριξη της έρευνας, προωθείται επίσης μέσα από ένα από τα πιο εμβληματικά προγράμματα του ΕΣΠΑ – το Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ. Με δημόσιους πόρους που ξεπερνάνε τα 430 εκ. ευρώ θα χρηματοδοτήσει την έρευνα και την καινοτομία και κυρίως τη σύμπραξη επιχειρήσεων και ερευνητικών ιδρυμάτων για την προώθηση της εφαρμοσμένης έρευνας και την οικονομική και επιχειρηματική αξιοποίηση ώριμων ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Μέσα από το πρόγραμμα αυτό, για τη Θεσσαλία, έχουν προταθεί έργα συνολικού προϋπολογισμού 89 εκατ. ευρώ για υποτροφίες νέων ερευνητών. Και επιπρόσθετα, 43,7 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία» θα διατεθούν σε επιχειρήσεις της Θεσσαλίας.
Όμως η δική μας λογική δεν εξαντλείται στην παράθεση αριθμών. Θέλω να είμαι σαφής σε αυτό. Είναι πρόσφατες οι εποχές- το θυμόμαστε όλη-που η ροή των πόρων στην οικονομία ήταν πολύ μεγαλύτερη. Αλλά δεν βοήθησε στην παραγωγική ανασυγκρότηση. Σπαταλήθηκαν πόροι με πελατειακούς τρόπους που δεν τιμούσαν το πολιτικό σύστημα. Και αυτή είναι και μία από αιτίες που φτάσαμε ως εδώ. Όλα τα προγράμματα θα αξιολογούνται. Και κάθε ευρώ που διατίθεται, είτε από εθνικούς πόρους, είτε από χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το ΕΣΠΑ, πρέπει να έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την ανάκαμψη της οικονομίας και της κοινωνίας.
Έρχομαι τώρα στο θέμα του τουρισμού. Δεν υπάρχει αμφιβολία, φέτος είχαμε μια εξαιρετική χρονιά με ένα ακόμα ρεκόρ όπως όλα αυτά τα τελευταία χρόνια έχουμε σημαντικές επιδόσεις. Είναι ίσως από τους πιο δυναμικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας και αυτό αφορά και τη Θεσσαλία.
Η δική μας επιδίωξη, είναι η τουριστική ανάπτυξη, να βρίσκεται σε αρμονία με το περιβάλλον.
Να λειτουργεί σε κλίμακες που δεν διαταράσσουν τη συνολική ζωή και την παραγωγική λειτουργία του τόπου.
Να εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες παραγωγικές δραστηριότητες και να συνδέεται μαζί τους.
Και, βεβαίως, να διασφαλίζει βιώσιμες εργασιακές σχέσεις.
Άμεσα θα ανακοινωθεί η πρόσκληση των 120 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ για την ίδρυση νέων τουριστικών επιχειρήσεων.
Πρόσφατα ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα για τη δράση που χρηματοδοτεί την αναβάθμιση τουριστικών επιχειρήσεων. Στη Θεσσαλία, υπήρξαν υψηλού επιπέδου προτάσεις. Και από τις 124 που υποβλήθηκαν αξιολογήθηκε θετικά περίπου το 96% και οι 116 προσωρινοί δικαιούχοι θα επιδοτηθούν με 6,2 εκατ. ευρώ.
Έρχομαι στα θέμα που αφορούν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και ιδιαίτερα στις πόλεις. Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση μας ακολουθεί μια πάγια τακτική παραχώρησης χώρων για δημόσια χρήση.
Έτσι, για την πόλη της Λάρισας, δήμαρχε, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας έχει ήδη συγκατατεθεί στην παραχώρηση του στρατοπέδου «Μπουγά», καθώς και τμήματος του στρατοπέδου «Τζήμα», προκειμένου να αποδοθούν στους κατοίκους ως χώροι πολιτισμού και αναψυχής.
Ιδιαιτέρα μας απασχολεί επίσης η αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου της Λάρισας, ενός έργου που είναι σημαντικό όχι μόνο για την περιοχή αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα.
Το μεγαλύτερο κομμάτι των μελετών για το θέατρο αυτό έχει ολοκληρωθεί ήδη. Το επόμενο βήμα είναι η ένταξη σε προγράμματα χρηματοδότησης.
Οι εργασίες υπολογίζεται να κρατήσουν περίπου τρία χρόνια. Το κόστος υπολογίζεται περίπου στα 3 εκ ευρώ και ο χώρος θα μπορεί να φιλοξενήσει 4.000 θεατές.
Είναι σαφές ότι το έργο αυτό είναι ιδιαιτέρα σημαντικό για την πολιτισμική ζωή της περιοχής και αντίστοιχης σημασίας είναι τα έργα ανάδειξης των άλλων αρχαίων θεάτρων, στην Λάρισα και τον νομό Μαγνησίας, που θα μπουν άμεσα σε προγραμματισμό.
Αλλά νομίζω ότι αυτό που πρέπει να κρατήσουμε εδώ είναι ότι περίπου σε τρία χρόνια θα κάνουμε μαζί τα εγκαίνια.
Φίλες και φίλοι,
Σε κάθε περίπτωση ένα σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης δεν μπορεί να προχωρήσει αν δεν βασίζεται σε υποδομές.
Σε κάθε περίπτωση, ένα σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης δεν μπορεί να προχωρήσει αν δεν βασίζεται στις υποδομές. Επιτρέψτε μου να σταθώ σε ορισμένα ζητήματα στα οποία η τοπική κοινωνία αποδίδει ιδιαίτερη σημασία.
Ξεκινώ από τον σιδηρόδρομο. Για την ηλεκτροδότηση της γραμμής Παλαιοφάρσαλα-Καλαμπάκα έχει υποβληθεί αίτηση χρηματοδότησης από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Ο προϋπολογισμός είναι 42.5 εκ. ευρώ και η δημοπράτηση θα γίνει μέσα στο 2017.
Για την ηλεκτροδότηση της γραμμής Λάρισα-Βόλος: Το έργο έχει ήδη συμπεριληφθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές, Μεταφορές, Περιβάλλον, Αειφόρος Ανάπτυξη» με προϋπολογισμό 54 εκ. ευρώ. Στην παρούσα φάση ολοκληρώνονται οι μελέτες και τα τεύχη δημοπράτησης.
Και τα δύο αυτά έργα θα προκηρυχθούν έως το τέλος το χρόνου. Η υλοποίησή τους θα επιτρέψει τη δρομολόγηση ηλεκτροκίνητων αμαξοστοιχιών, από και προς το κεντρικό σιδηροδρομικό δίκτυο, με μεγαλύτερη ασφάλεια και χωρίς ανάγκη μετεπιβίβασης επιβατών. Αλλά και χωρίς ανάγκη μεταφόρτωσης εμπορευμάτων, γεγονός που θα βελτιώσει σημαντικά τις αναπτυξιακές προϋποθέσεις ολόκληρης της περιοχής.
Στα οδικά έργα, στα οποία, οφείλω να ομολογήσω ότι βάλαμε ένα σημαντικό λιθαράκι για να μην μας περιγελούν όταν πηγαίνουμε στις Βρυξέλλες. Εικοσιπέντε χρόνια ξεκίνησε αυτός ο δρόμος να φτιάχνεται από ΠΑΘΕ. Αν δεν κάνω λάθος, Κωνσταντίνος Καραμανλής. Αλλά σημασία έχει ότι τα έργα αυτά δεν προχώρησαν.
Δεν θα παρεξηγηθούμε. Δεν θα παρεξηγηθεί κανένας. Διότι εδώ υπάρχει ένα σημείο σύμπτωσης. Εγώ το άκουσα πριν: Οι πλούσιοι να θέλουν να πηγαίνουν στα δημόσια νοσοκομεία και όχι οι φτωχοί στα ιδιωτικά. Αυτό, λοιπόν είναι το σημείο σύμπτωσης.
Αλλά αυτό είναι ένα σημείο σύμπτωσης κόντρα στην αντίληψη του νεοφιλευθερισμού. Διότι ο νεοφιλελευθερισμός θέλει να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας αυτοί που έχουν την οικονομική δυνατότητα. Θέλει να έχει δυνατότητα πρόσβασης σε κοινωνική προστασία όποιος έχει την οικονομική δυνατότητα. Αυτή λοιπόν είναι ένα πεδίο σύμπτωσης που ενδεχομένως να διαπερνά και τους πολιτικούς κατακερματισμούς και αυτό θέλω να το κρατήσουμε. Διότι αυτό που μας αφορά- όλους μας θέλω να πιστεύω- είναι να δώσουμε περιεχόμενο στον όρο δίκαιη ανάπτυξη, στον όρο δικαιοσύνη. Και δικαιοσύνη με την αντίληψη του νεοφιλελευθερισμού δεν μπορεί να συνυπάρξει.
Επανέρχομαι: Οδικό δίκτυο. Ένα από τα ανέκδοτα αν θέλετε είναι ο αυτοκινητόδρομος Ε65. Διότι αυτό το έργο όπως και άλλα στη χώρα είχαν πολύ μεγάλες περιπέτειες.
Ο Ε65, επιτρέψτε μου την έκφραση, αποτελεί ένα μνημείο ανευθυνότητας ιδιαίτερα σε ότι αφορά την απένταξη των δύο ακραίων τμημάτων του δρόμου. Να γίνει δηλαδή το μεσαίο τμήμα χωρίς τα δύο άκρα της.
Έγινε μεγάλη προσπάθεια να απεμπλακεί το έργο από τα τεράστια προβλήματα με τα οποία μας παραδόθηκε. Μέσα στον χρόνο, πρόκειται να ξεκινήσει το νότιο τμήμα και η δέσμευσή μας είναι ότι μέσα στο 2018 θα ξεκινήσει και το βόρειο.
Ο Ε65 θα είναι ένα ολοκληρωμένο έργο που πράγματι θα φέρει τη Θεσσαλία πιο κοντά στην υπόλοιπη Ελλάδα. Και έχω την αίσθηση ότι θα βοηθήσει ιδιαίτερα και σε ότι αφορά στην επιτάχυνση όχι μόνο της Θεσσαλίας με την Κεντρική Ελλάδα αλλά και τις πόλεις της Θεσσαλίας, ιδιαίτερα Τρίκαλα και Καρδίτσα.
Παράλληλα για το οδικό δίκτυο της περιφέρειας προχωράμε, σε ένα νέο πρόγραμμα έργων οδικής ασφάλειας που για εμάς είναι ζήτημα απόλυτης προτεραιότητας.
Το πρόγραμμα έχει ως βάση μελέτες της «Εγνατία Οδός ΑΕ» που εντόπισαν τα περισσότερο επικίνδυνα σημεία του οδικού δικτύου. Η 1η φάση του προγράμματος αυτού για τη Θεσσαλία θα είναι ύψους 40 εκ. ευρώ περίπου.
Θα χρηματοδοτηθεί από πόρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και θα υλοποιηθεί από την Περιφέρεια και την «Εγνατία Οδός ΑΕ».
Για το λιμάνι του Βόλου: Το αμέσως προσεχές διάστημα θα υπογραφεί προγραμματική σύμβαση ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, τον Οργανισμό Λιμένος Βόλου, τον ΟΣΕ, τη ΓΑΙΑΟΣΕ, και την ΕΡΓΟΣΕ, η οποία θα προβλέπει την εκπόνηση μελέτης αναφορικά με τις συνδυασμένες μεταφορές στην περιοχή.
Επιπλέον, στο Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων εντάσσονται 12 μελέτες οδοποιίας που αφορούν σε διάφορα προβληματικά τμήματα του οδικού δικτύου της περιφέρειας, προϋπολογισμού 7,5 εκ. ευρώ.
Και για να δείτε ότι εμείς δεν λειτουργούμε με γνώμονα αν κάποιος αιρετός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι στο κόμμα μας ή όχι. Το 2016 προχωρήσαμε σε αύξηση του Εθνικού Σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για τη Θεσσαλία κατά 234%. Και αυτό παρά τα εξαιρετικά σφιχτά δημοσιονομικά δεδομένα.
Επιτρέψτε μου να πω ότι για τη δική μας λογική, η αποτελεσματική εξοικονόμηση πόρων συμβαδίζει πάντοτε και με ένα σχέδιο αναδιανομής. Και αυτό ισχύει σε κάθε περίπτωση. Είτε σε συνθήκες κρίσης είτε σε συνθήκες ανάκαμψης.
Για το 2017, έχουμε εγκρίνει ήδη επιπλέον 28,8 εκατ. ευρώ από εθνικούς πόρους για ώριμα έργα. Πρόκειται για έργα αποκατάστασης ζημιών από φυσικές καταστροφές, έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, έργα υποδομών για τον πολιτισμό.
Στον σχεδιασμό μας εντάσσεται και ένα νέο πρόγραμμα, συμπληρωματικό του ΕΣΠΑ με τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.
Αφορά έργα αρμοδιότητας δήμων με σκοπό των κάλυψη των βασικών αναγκών σε υποδομές και κυρίως στις υποδομές ύδρευσης, αποχέτευσης, διαχείρισης απορριμμάτων κλπ.
Παράλληλα, έχει καταστεί δυνατή η χρηματοδότηση έργων ύδρευσης και αποχέτευσης από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων στο 100% του προϋπολογισμού τους, καταργώντας τον περιορισμό που προέβλεπε χρηματοδότηση τέτοιων έργων μόνο μέχρι ποσοστό 35%.
Ενώ από το ΕΣΠΑ έχει δρομολογηθεί η υλοποίηση έργων ύψους 30,1 εκατ. ευρώ στον τομέα διαχείρισης υγρών αποβλήτων και έργων συνολικού ύψους 20, 6 εκατ. ευρώ στον τομέα της ύδρευσης.
Σε ότι αφορά την διαχείριση των στερεών αποβλήτων: Πρόκειται για έναν τομέα στον οποίο πρέπει να ξεπεράσουμε το κακό παρελθόν της χώρας που μας θέλει ουραγό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και εκεί πρέπει να καταβληθεί μεγαλύτερη προσπάθεια. Και θα καταβληθεί. Θα έχει τη μεγαλύτερη δυνατή στήριξη της πολιτείας η προσπάθεια της περιφέρειας στον τομέα αυτό.
Θέλω να κλείσω με μια αναφορά στον τομέα της υγείας.
Συνεχίζουμε μια πολύ μεγάλη προσπάθεια για την αναβάθμιση των υπαρχόντων υποδομών κυρίως όμως προχωράμε μια πολύ σημαντική μεταρρύθμιση που αφορά την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.
Είναι η πιο σημαντική μεταρρύθμιση στον τομέα του κοινωνικού κράτους, που μπορεί να αναβαθμίσει σημαντικά και τον τομέα της δημόσιας υγείας αλλά και τη δυνατότητα των πολιτών να έχουν πρόσβαση σε άμεσες υπηρεσίες υγείας. Προχωράμε στη σταδιακή ανάπτυξη του νέου μοντέλου Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας , με την έναρξη λειτουργίας των τεσσάρων πρώτων Τοπικών Μονάδων Υγείας στη Θεσσαλία, μίας σε κάθε νομό.
Έχει σχεδιαστεί η δημιουργία 12 μονάδων υγείας στις 4 μεγάλες πόλεις. Ενώ στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα έχουν ενταχθεί αγορές εξοπλισμού 6 εκ. ευρώ, και βρίσκονται σε αναμονή για την επόμενη πρόσκληση 4 έργα προϋπολογισμού 2,7 εκ. ευρώ.
Ολοκληρώνουμε μέσω του ΕΣΠΑ τα έργα προμήθειας και εγκατάστασης αξονικού τομογράφου στο νοσοκομείο Καρδίτσας και μαγνητικού τομογράφου στο Γενικό νοσοκομείο Λάρισας. Ίσως για αυτή την αναφορά μου δεν θα έπρεπε να χειροκροτήσετε. Γιατί δεν είναι δείγμα μιας χώρας που βρίσκεται στον πυρήνα της Ευρώπης, στην Ευρωζώνη, σε τόσο μεγάλες πόλεις, στο γενικό νοσοκομείο της Καρδίτσας να μην υπάρχει αξονικός τομογράφος και στο νοσοκομείο της Λάρισας να μην υπάρχει μαγνητικός. Αλλά καμιά φορά και τα αυτονόητα όταν γίνονται ίσως αξίζει να χειροκροτούνται.
Και τέλος να πω ότι παραδίδεται άμεσα το νέο κτήριο του Κέντρου Υγείας στην Σκιάθο. Και να μην ξεχνάμε ότι στην περιφέρεια ανήκουν και οι νησιώτες μας, οι νησιώτες της Θεσσαλίας. Ίσως μια από τις πιο όμορφες περιοχές όχι μόνο της Θεσσαλίας αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.
Νομίζω ότι δεν είχα άλλη επιλογή παρά να σας κουράσω γιατί έπρεπε να τα αναφέρω αυτά. Έπρεπε να τα αναφέρω για δύο λόγους. Πρώτον γιατί αποτελούν τη σύνθεση, το απόσταγμα από τη διήμερη αυτή διεργασία, όλα όσα συζητήθηκαν και βρέθηκαν τομές με τους φορείς και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Και δεύτερον αφού ακούγονται από το στόμα του πρωθυπουργού υπάρχει μόνο ένας δρόμος. Να υλοποιηθούν. Για αυτό και δεσμεύομαι και δεσμευόμαστε απέναντί σας ότι το επόμενο διάστημα η θεσμική αυτή καινοτομία θα έχει συνέχεια. Αυτό το μίνι υπουργικό συμβούλιο που έγινε πριν από λίγο με περίπου 15-17 υπουργούς, τους βουλευτές της περιοχής, θα ήλπιζα και θα προσδοκούσα να είναι όλων των κομμάτων οι βουλευτές- ίσως στην επόμενη συνάντησή μας- και τον δήμαρχο και τον περιφερειάρχη πιστεύω ότι πρέπει να έχει συνέχεια.
Και πιστεύω ότι στο επόμενο διάστημα στόχος μας πρέπει να είναι όλα όσα συζητήσαμε. Αυτά στα οποία υπάρχουν ακόμη διαφωνίες. Και γιατί οι διαφωνίες είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας.
Το θέμα είναι να καθόμαστε σε ένα τραπέζι να συζητάμε, να ανεβαίνει σε αυτό το βήμα ο δήμαρχος, ο περιφερειάρχης να καταθέτει τη διαφωνία του, ο πρωθυπουργός να τη λαμβάνει υπόψη του, το υπουργικό συμβούλιο να τη λαμβάνει υπόψη του και να σχεδιάζουμε μαζί.
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η μεγάλη αυτή εθνική περιπέτεια γιατί αυτό ήταν αυτό που πέρασε η χώρα τα τελευταία χρόνια δεν μπορεί να ξεπεραστεί αν δεν κάνουμε υπερβάσεις. Υπερβάσεις στον τρόπο που σκεφτόμαστε, υπερβάσεις στον τρόπο που σχεδιάζουμε. Ήδη εμείς αυτό που κάνουμε δεν αφορά τα επόμενα δύο χρόνια που έχουμε θητεία. Αφορά την επόμενη τετραετία μας. Σχεδιάζουμε για την επόμενη ημέρα. Σχεδιάζουμε για την επόμενη ημέρα της κρίσης. Της μεταμνημονιακής Ελλάδας
Οφείλουμε να υπερβούμε τους εαυτούς μας και κυρίως οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να ασχοληθούμε με την ουσία όχι με την επικοινωνία. Και η ουσία λέει ότι αυτή η χώρα έχει ασύγκριτες δυνατότητες. Μεγάλα πλεονεκτήματα και πρέπει να τα αξιοποιήσουμε. Δεν μπορούμε πια να τρώμε από τα έτοιμα. Η εποχή εκείνη όπου υπήρχε ή θα υπάρξει κάποιος όπου θα μας πιάσει από το μανίκι, θα μας σηκώσει από το σβέρκο και θα μας πάει σε ένα ασφαλές περιβάλλον, δεν υπάρχει. Εξαντλήθηκαν πόροι με την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εξαντλήθηκαν δυνατότητες με την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ και κάποια στιγμή αυτές οι δυνατότητες γύρισαν και έγιναν μπούμερανγκ. Τώρα λοιπόν πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τον χώρο και τον χρόνο. Που βρισκόμαστε. Βρισκόμαστε στο τέλος μιας μεγάλης εθνικής περιπέτειας, οφείλουμε να διδαχτούμε από την περιπέτεια αυτή, να κάνουμε τον απολογισμό μας γιατί οδηγηθήκαμε σε αυτή την κρίση και να κάνουμε μεγάλες τομές. Ριζοσπαστικές τομές παντού.
Σε ό,τι αφορά το μοντέλο της παραγωγής, σε ό,τι αφορά το θεσμικό μοντέλο διακυβέρνησης και οργάνωσης, αυτοδιοίκησης, διοίκησης, χρειάζεται μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές αυτός ο τόπος. Και χρειάζεται και γενναιότητα. Χρειάζεται τόλμη.
Εγώ λοιπόν, είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που μεγάλο μέρος της κοινωνίας, οι τοπικές κοινωνίες σε όλα τα περιφερειακά συνέδρια, οι αιρετοί της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παρά τις αντιθέσεις, τις διαφωνίες που βεβαίως έχει να κάνει με το ότι οι πολίτες μας κρίνουν και θα μας κρίνουν και άρα χρειάζεται να κρατάμε και το ζύγι. Υπάρχουν και εκλογές μπροστά και στην Αυτοδιοίκηση.
Άρα επιβάλλουν εγρήγορση. Το κατανοώ. Όμως αυτό που με κάνει πιο αισιόδοξο κάθε φορά που επισκέπτομαι και μιλάω σε αυτά τα περιφερειακά συνέδρια ότι για πρώτη φορά σπάμε ένα ταμπού.
Καθόμαστε μαζί, σχεδιάζουμε, συνθέτουμε και πιστεύω ότι η Θεσσαλία μπορεί να γίνει το πεδίο εκείνο που θα πειραματιστούμε- αν θέλετε- και να εφαρμόσουμε αυτό το νέο υπόδειγμα.
Η χώρα μας εκτός από τουρισμό- καλός ο τουρισμός, τον ενισχύσαμε, θα τον ενισχύσουμε- δεν μπορούμε όμως μόνο με τουρισμό.
Πρέπει να ενισχύσουμε και τον πρωτογενή τομέα, τον δευτερογενή τομέα να αξιοποιήσουμε τον συνδυασμό των ευλογημένων καρπών αυτής της γης, τα ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, να μπορούν να παίρνουν σήμανση ελληνική, να μεταποιούνται και να αξιοποιούνται. Γιατί, να μια μεγάλη αγορά για αυτά τα προϊόντα που είναι ο τουρισμός και τα 30 εκατ. τουρίστες που ήρθαν φέτος στη χώρα και που μπορεί να γίνουν και 40 και 50 εκατ και οι εξαγωγές.
Άρα, λοιπόν, επενδύοντας στα συγκριτικά πλεονεκτήματα αυτού του τόπου, πρωτίστως επενδύοντας στο ανθρώπινο δυναμικό, στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στους νέους δημιουργικούς ανθρώπους, στους νέους επιστήμονες που πρέπει να τους ξαναφέρουμε πίσω και να σταματήσουμε τη διαρροή επενδύοντας στη δημιουργική Ελλάδα, στην καινοτομία, μπορούμε να πάμε μπροστά.
Μπορούμε να ξεπεράσουμε την κρίση και να οικοδομήσουμε μια άλλη Ελλάδα.
Δημιουργική, παραγωγική, Ελλάδα του μόχθου, της δημιουργίας αλλά πάνω από όλα πιο δίκαιη. Ελλάδα, δίκαιη και δημιουργική.
Σας ευχαριστώ
