Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
στο 4ο EU - Arab World Summit
Εξοχότατοι κύριοι Πρωθυπουργοί,
Κύριοι Υπουργοί, κύριοι Γενικοί Γραμματείς,
Κύριοι Πρέσβεις, Κυρίες και Κύριοι,
Σας καλωσορίζω στην Αθήνα και στην 4η Σύνοδο της Ευρω-Αραβικής Συνεργασίας. Η παρουσία σας εδώ δηλώνει το προφανές ενδιαφέρον των χωρών μας να βαδίσουν μαζί στο δρόμο του διαλόγου και της συνεργασίας.
Αναδεικνύει, όμως, ταυτόχρονα και τη σημασία μιας τέτοιας επιλογής, σε ένα διεθνές περιβάλλον που, όπως είπαν και οι προλαλήσαντες, γίνεται ολοένα πιο σύνθετο και πιο ασταθές. Η γέφυρα φιλίας των δύο πλευρών της Μεσογείου μετατρέπεται, έτσι, στη δική μας θετική απάντηση στα ρήγματα που εκδηλώνονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι δεσμοί μεταξύ μας διατρέχουν την Ιστορία, σφυρηλατούνται, επί αιώνες, από πολιτισμούς και παραδόσεις που επικοινωνούν και αλληλοεπηρεάζονται. Όπως, όμως, και από κοινές προκλήσεις, με κορυφαίες στις μέρες μας αυτή του Μεταναστευτικού και Προσφυγικού ζητήματος. Ένα πρόβλημα που δεν περιορίζεται απλώς στους χάρτες της Γεωγραφίας. Που δεν αφορά, δηλαδή, μόνο το Σαχέλ και τη Λιβύη, τη Συρία και την Τουρκία ή την Ελλάδα και τη Βόρεια Ευρώπη, την υποσαχάρια Αφρική. Αλλά απλώνεται, πλέον, στα όρια της παγκόσμιας συνείδησης. Γίνεται το πεδίο εκείνο όπου δοκιμάζονται η αλληλεγγύη και ο ανθρωπισμός μας, μαζί ταυτόχρονα με την ετοιμότητά μας να καταπολεμηθεί το οργανωμένο έγκλημα και να προστατευτούν τα εθνικά και τα ευρωπαϊκά σύνορα.
Γνωρίζετε καλά ότι η Ελλάδα έχει υποδεχτεί εκατοντάδες χιλιάδες φυγάδες των πολέμων και της ανέχειας. Ανθρώπους που ξεκινούν από την Μέση Ανατολή, την Κεντρική Ασία και την υποσαχάρια Αφρική, ώστε να φτάσουν -μέσω του Αιγαίου και των ακτών της Μεσογείου- σε αυτό που αποκαλούν «ευρωπαϊκό παράδεισο». Αλίμονο, όμως. Ούτε η διαδρομή είναι εύκολη ούτε και η κατάληξη είναι συχνά ευτυχής.
Θα είμαι, λοιπόν, ειλικρινής: Η χώρα μου δέχεται -ειδικά τους τελευταίους μήνες- ροές προσφύγων και μεταναστών ασύμμετρες σε σχέση με την έκταση και τον πληθυσμό της. Τα ακριτικά μας νησιά ασφυκτιούν και οι περιοχές της ενδοχώρας με δομές φιλοξενίας αντιμετωπίζουν τα πρώτα προβλήματα. Ελέγχουμε τα σύνορά μας και φροντίζουμε πάντα για τους κυνηγημένους του κόσμου. Όμως, μία και μόνη χώρα δεν μπορεί να σηκώσει στους ώμους της τα προβλήματα τριών ηπείρων. Μόνο συντεταγμένα -με νομιμότητα και συνεργασία- θα μπορέσουμε να απαντήσουμε σε αυτό το μεγάλο στοίχημα του 21ου αιώνα. Είναι ξεκάθαρο- και εύχομαι αυτό να συζητηθεί και στη διάρκεια του Forum- ότι χρειάζεται περισσότερος συντονισμός Ευρωπαίων και Αράβων για την αντιμετώπιση των αιτιών της προσφυγιάς.
Για να υπάρξει, δηλαδή, βιώσιμη ειρήνη στις εστίες κρίσης και σοβαρή ενίσχυση στις χώρες προέλευσης και διέλευσης των προσφύγων. Χρειάζεται, επίσης, περισσότερη συνεργασία για την καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων παράνομης διακίνησης μεταναστών. Για να σταματήσει, δηλαδή, αυτό το χυδαίο εμπόριο ελπίδας από εκείνους που παραβιάζουν όχι μόνο τυπικούς αλλά και ηθικούς νόμους. Χρειάζεται, προφανώς, φύλαξη των συνόρων για την ασφάλεια των πολιτών κάθε χώρας, αλλά και της ζωής των προσφύγων και των μεταναστών. Για να πάψουν δηλαδή στο Αιγαίο πρόσφυγες και μετανάστες να γίνονται μοχλός πιέσεων αλλότριων σκοπιμοτήτων. Χρειάζονται, τέλος, πόροι, ώστε -όσοι το δικαιούνται- να έχουν μία νέα πατρίδα. Για να μπορέσουν, δηλαδή, υγιείς και μορφωμένοι, να ενσωματωθούν, τελικά, στον δυναμικό πληθυσμό του κράτους που τους υποδέχθηκε.
Όλα τα παραπάνω, ωστόσο, προϋποθέτουν μια ατμόσφαιρα καταλαγής, κατανόησης και συνεργασίας. Ένα διεθνές πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται όταν, την ίδια στιγμή, κάποιοι αμφισβητούν δεδομένα δεκαετιών και εγείρουν απαράδεκτες διεκδικήσεις. Αναφέρομαι, όπως καταλαβαίνετε, στις ενέργειες της γειτονικής Τουρκίας, τόσο σε ό,τι αφορά την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και την συμπεριφορά της στο Αιγαίο. Θα ήταν καλό να μην φορτίζει περαιτέρω την ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Να ακολουθήσει το δρόμο του Διεθνούς Δικαίου και της καλής γειτονίας.
Με αφορμή όσα ακούστηκαν τις τελευταίες μέρες, πρέπει να πω ότι το ελληνικό Λιμενικό έχει σώσει χιλιάδες ζωές στη θάλασσα. Ταυτόχρονα, είναι επιφορτισμένο με την αποστολή της φύλαξης των συνόρων μας, την οποία με αυτήν την κυβέρνηση θα επιτελεί στο ακέραιο. Αυτοί που εργαλειοποίησαν το προσφυγικό χρησιμοποιώντας τους κατατρεγμένους ως πιόνια για την επιδίωξη των δικών τους γεωπολιτικών στόχων, ας είναι πιο προσεκτικοί όταν αναφέρονται στην Ελλάδα. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού χρειάζεται από όλους νηφαλιότητα και όχι ρητορικές εξάρσεις. Γιατί κανένα τραύμα δεν κλείνει, ανοίγοντας άλλα δίπλα του.
Κυρίες και κύριοι,
Σε αυτό το ταραχώδες περιβάλλον, η Ελλάδα αποδεικνύει με πράξεις και όχι με λόγια ότι αποτελεί πυλώνα σταθερότητας, ασφάλειας και ανάπτυξης. Ύστερα από μία δεκαετία κρίσης και εσωστρέφειας είναι ξανά παρούσα στο ρόλο που της αρμόζει. Με νέα αυτοπεποίθηση, διατυπώνει στην περιοχή τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του απαραβίαστου συνόρων και συνθηκών. Ως Ευρωπαίος εταίρος, μεταφέρει παντού το κεκτημένο του Κράτους Δικαίου, της Δημοκρατίας και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ως εθνική δύναμη, πρωταγωνιστεί στην προσπάθεια συνεννόησης και κοινών δράσεων με τις κυβερνήσεις και τους λαούς της ευρύτερης περιφέρειας.
Ήδη, μαζί με την Κύπρο, την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, τον Λίβανο και την Παλαιστίνη, προωθούμε διμερή, τριμερή και πολυμερή σχήματα συνεργασίας σε πολλά επίπεδα. Σχήματα, που θέλω να το επαναλάβω, είναι ανοιχτά σε κάθε κράτος που συμμερίζεται τις ίδιες αρχές και αξίες. Σε αυτό, άλλωστε, κατατείνουν και πρωτοβουλίες όπως το «East Mediterranean Gas Forum». Είχαμε την ευκαιρία να το συζητήσουμε αναλυτικά με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Πρόεδρο Σίσι όταν βρεθήκαμε πριν από λίγες εβδομάδες στο Κάιρο. Κοινός μας στόχος είναι ένα καλύτερο αύριο για όλους σε μία ειρηνική και ευρύχωρη «γειτονιά» της Μεσογείου. Από αυτήν την άποψη, θεωρώ ότι το 4ο EU - Arab World Summit αποτελεί έναν ακόμη βραχίονα της προσπάθειάς μας και ότι ο τίτλος «Μια Στρατηγική Συνεργασία» είναι σήμερα περισσότερο εύστοχος και επίκαιρος.
Στον προβληματισμό της Συνόδου μας, όμως, αξίζει να ενσωματωθεί μία νέα, κρίσιμη παράμετρος: Δεν είναι άλλη από την κλιματική αλλαγή. Που αποτελεί «κλειδί» για πολλά από τα ζητούμενα που μας απασχολούν. Αλλά και «ζυγαριά» όπου οφείλουμε, στο εξής, να δοκιμάζουμε κάθε απόφασή μας πριν τη δρομολογήσουμε ώστε να γίνει πράξη. Γιατί το περιβάλλον και οι φυσικές πηγές συνδέονται, από τη μια μεριά, με την ενέργεια. Αυτή, με τη σειρά της, αντανακλά κρατικά συμφέροντα και συνεπώς καθίσταται ρυθμιστής στην παγκόσμια οικονομία και ισορροπία. Από την άλλη, όμως, η προστασία του Περιβάλλοντος συνδέεται κυριολεκτικά με το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας. Με τη ζωή και την ευημερία όλων μας, ανεξάρτητα από το πού κατοικούμε και ποιο σύστημα διοίκησης έχουμε.
Πρόκειται, συνεπώς, για μία εξίσωση η λύση της οποίας δεν έχει ακόμα βρεθεί και την οποία καλούμαστε να δώσουμε εμείς, η δική μας γενιά. Γεφυρώνοντας την ανάπτυξη με την ποιότητα ζωής και την προστασία του περιβάλλοντος. Είναι το διακύβευμα ευθύνης της δικής μας γενιάς προς τις επόμενες. Στον τομέα αυτό, η Ελλάδα, πιστή στη Συμφωνία των Παρισίων, έχει ήδη μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου όπως ήθελαν οι στόχοι του 2020 και βαδίζει ταχύτατα προς εκείνους 2030. Γι’ αυτό και μέχρι τότε, το 35% του συνολικού ενεργειακού μείγματος της χώρας μας θα αποτελείται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Στην τελευταία Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, μάλιστα, παρουσίασα προσωπικά το σχέδιό μας για την πλήρη απολιγνιτοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα μέχρι το αργότερο το 2028. Και ανακοίνωσα ότι, μέσα στο 2020, η Αθήνα θα φιλοξενήσει Διεθνή Συνάντηση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική μας κληρονομιά, σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Ήδη, περισσότερες από 60 χώρες συντάχθηκαν με την πρωτοβουλία, και μαζί τους το Συμβούλιο της Ευρώπης, η UNESCO και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας.
Με την ευκαιρία αυτή, καλώ κι εσάς να παραβρεθείτε σε αυτό το σημαντικό ραντεβού. Αφορά ιδιαίτερα τις χώρες της Μεσογείου με την τόσο πλούσια πολιτιστική τους κληρονομιά. Με το πνεύμα αυτό προωθούμε στην Ελλάδα την ενεργειακή μας πολιτική με αιχμή τις υποδομές. Γιατί ακριβώς αυτές αποτελούν ένα κέντρο αλληλοτροφοδοτούμενης ανάπτυξης. Δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, μεταφέρουν τεχνογνωσία, αλλά και προσφέρουν στους άλλους τομείς δύο πολύ κρίσιμα ανταγωνιστικά στοιχεία: Τη φθηνή, ασφαλή και προσιτή ενέργεια και τα δίκτυα επικοινωνίας και μεταφορών.
Και εξηγούμαι:
Το ύψος των συγκεκριμένων επενδύσεων για την εξαετία 2019-2025 στη χώρα μας θα ξεπεράσει τα 20 δισεκατομμύρια ευρώ. Ενώ ειδικά για τη Βόρεια Ελλάδα προωθούνται δύο σημαντικά έργα: Το σχεδόν εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου της Καβάλας μετατρέπεται, τώρα, σε μια υπόγεια δεξαμενή φυσικού αερίου, με προϋπολογισμό 240 εκατομμύρια ευρώ και στην Αλεξανδρούπολη δημιουργείται σταθμός αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου, που θα απαιτήσει συνολικά κεφάλαια τα οποία θα πλησιάζουν τα 400 εκατομμύρια ευρώ. Προωθούμε, επίσης, υδροηλεκτρικό σταθμό αποθήκευσης ενέργειας στην Αμφιλοχία δυναμικότητας 680 MW, προϋπολογισμού 500 εκατομμυρίων και ακολουθεί το υβριδικό συγκρότημα σε Σητεία και Ρέθυμνο, στον τόπο μου στην Κρήτη, που θα συνδυάζει αιολική και υδροηλεκτρική ενέργεια. Θα παράγει 304 MW ετησίως και θα απορροφήσει κεφάλαια ύψους 280 εκατομμυρίων. Την ίδια ώρα, οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες στην ενέργεια -με αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά πάρκα και υδροηλεκτρικά έργα- αγγίζουν τα 4,2 δισ. ευρώ με στόχο να προσφέρουν νέα ισχύ ύψους άνω των 2.300 MW. Το φυσικό αέριο θα είναι το καύσιμο γέφυρα για να περάσουμε στη νέα εποχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Κυρίες και κύριοι,
Από το ίδιο βήμα πέρυσι, ακόμα ως Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, είχα μιλήσει για ευκαιρίες που χάνονται εξαιτίας λανθασμένων πολιτικών. Σήμερα, είμαι εδώ για να μιλήσω για ευκαιρίες που ανοίγονται εξαιτίας φιλοεπενδυτικών πολιτικών. Ο λαός μας ψήφισε μια νέα κυβέρνηση, της έδωσε ισχυρή εντολή για να υλοποιήσει το σύνθημά της «Ανάπτυξη για Όλους». Και αυτό το σύνθημα το υπηρετούμε με έναν πλήρη χάρτη πρωτοβουλιών, που σαφώς ενδιαφέρουν και τον αραβικό κόσμο. Αναφέρω ενδεικτικά κάποιες:
Στον τομέα του τουρισμού, εγκρίθηκε ήδη από το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου η μελέτη του «Mykonos Project». Μιας ξενοδοχειακής επένδυσης ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ από την «AGC». Εταιρεία του Αμπού Ντάμπι και του Κουβέιτ, δραστηριοποιείται στην Ελλάδα μέσω του «Αστέρα Βουλιαγμένης», ενώ αναμένεται και δεύτερη φάση της επένδυσης με την ανάπλαση του «Astir Beach».
Στον ιδιαίτερα σημαντικό και κρίσιμο για την ανάπτυξη της χώρας μας αγροτοδιατροφικό τομέα, ήδη οι όμιλοι «Amerra Capital Management» και «Mubadala Investment Company» επένδυσαν σε έναν κρίσιμο τομέα στις ιχθυοκαλλιέργειες, μέσω της εταιρείας «Andromeda». Και, τώρα, εγκρίνεται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού η συγχώνευση των εταιρειών «Σελόντα» και «Νηρεύς» υπό το σχήμα της Ανδρομέδα, που ελέγχουν πια δύο αραβικά κεφάλαια.
Έτσι, και οι δύο ξαναμπαίνουν στο δρόμο της κερδοφορίας. Δίνουμε, με αυτό τον τρόπο, ένα ισχυρό μήνυμα ότι τα κεφάλαια των επενδυτών δεν αδρανούν. Ούτε χάνονται πια στην πατρίδα μας μπροστά σε γραφειοκρατικά προσκόμματα. Ειδική τροπολογία που ψηφίστηκε πριν από λίγες ημέρες, επανεργοποιεί, επίσης, την απόκτηση golden visa μέσω POS. Με όρους, μάλιστα, που ευνοούν τις αγορές ακινήτων και εκτός Αττικής, ώστε οι αξίες των ελληνικών περιουσιών να αυξηθούν και στην περιφέρεια.
Τα στοιχεία όσον αφορά τις αραβικές χώρες τα αναζήτησα και είναι πολύ ενθαρρυντικά. Με βάση τα τελευταία στοιχεία, η Αίγυπτος κατατάσσεται 4η στις αιτήσεις για golden visa και ακολουθεί ο Λίβανος. Το ενδιαφέρον είναι έντονο κι από Ιράκ και Ιορδανία. Το μερίδιο του λέοντος ανήκει βέβαια στην Κίνα, με σχεδόν το 60% των αιτήσεων. Όμως, λίγο παραπάνω από το 10% των χορηγήσεων προέρχεται από αραβικές χώρες.
Καλοδεχούμενη, τέλος, είναι και η διαφαινόμενη ελληνοαραβική συνεργασία στον τομέα των ιδιωτικοποιήσεων: Θυμίζω ότι ήδη δρομολογείται η ιδιωτικοποίηση του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών Ελευθέριος Βενιζέλος, ενώ πολύ σύντομα θα παραχωρηθεί η εκμετάλλευση 10 περιφερειακών λιμανιών, που ανήκουν στο ΤΑΙΠΕΔ, έως το 2042. Ανοίγει ο δρόμος για την αξιοποίηση, με σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, άλλων 23 περιφερειακών αεροδρομίων, και για την παραχώρηση σε ιδιώτες επτά σημαντικών μαρινών, που επίσης ανήκουν στο ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο επίσης θα διαθέσει το 24% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΥΑΘ. Με απλά λόγια η Ελλάδα αλλάζει, με «όχημα» την οικονομία. Τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού -θυμίζω ότι για πρώτη φορά η Ελληνική Δημοκρατία δανείστηκε έντοκα γραμμάτια με αρνητικό επιτόκιο- η δημοσιονομική υπευθυνότητα, αλλά ταυτόχρονα η ελάφρυνση φορολογικών βαρών δημιουργούν νέες ευκαιρίες επενδύσεων. Επανατοποθετείται η Ελλάδα στον διεθνή επενδυτικό χάρτη και κατά συνέπεια και στο χάρτη των Αραβικών χωρών ως ένας πρόσφορος τόπος επιχειρηματικών ευκαιριών και, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό πλέον, ως μια χώρα χαμηλού πολιτικού ρίσκου. Πέρυσι, τέτοια εποχή, από αυτό το βήμα, παρότι ήμουν Αρχηγός της Αντιπολίτευσης, σας είχα ζητήσει να επενδύσετε στην πατρίδα μας. Σήμερα έχω δύο λόγους παραπάνω να το κάνω. Διότι γνωρίζω πολύ καλά ότι με τη νέα κυβέρνηση, η οποία προήλθε από την ισχυρή εντολή του ελληνικού λαού, είμαστε αποφασισμένοι -και το κάνουμε ήδη- να μετατρέψουμε τη χώρα μας σε ένα ελκυστικό, επενδυτικό προορισμό. Τα κεφάλαιά σας είναι ευπρόσδεκτα στην πατρίδα μας. Και θα βρείτε, για πρώτη φορά πιστεύω μια αντιμετώπιση η οποία να αρμόζει με το ενδιαφέρον σας να επενδύσετε στην Ελλάδα.
Κυρίες και κύριοι, κλείνω με την εξής παρατήρηση:
Έλληνες και Άραβες έχουν παλαιούς δεσμούς, ένα πλούσιο παρελθόν, χάνεται στα βάθη της Ιστορίας. Αυτό το παρελθόν υπόσχεται ένα ακόμη καλύτερο μέλλον. Για να χρησιμοποιήσω δύο ελληνικές λέξεις, η γεωγραφική μας «γειτνίαση» καθιστά μονόδρομο την καλή «γειτονία» μας. Αυτήν, η Ελλάδα την υπηρετεί και ως μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Ανακαλώ από το 2018 τα λόγια του σημερινού μας Επιτρόπου και Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχινά από αυτό εδώ το βήμα: «Η ευρω-αραβική συνεργασία άργησε: θα είχαμε γλιτώσει πολλές από τις αρνητικές συνέπειες που βλέπουμε στην περιοχή, αν είχαμε κατορθώσει να παράγουμε ασφάλεια, αντί να την καταναλώνουμε τα τελευταία χρόνια», και δυστυχώς οι πρόσφατες εξελίξεις και στη Συρία επιβεβαιώνουν την ισχύ αυτού του επιχειρήματος. Έφτασε, λοιπόν, η ώρα να αναστραφούν οι όροι. Και αντί για εντάσεις, η περιοχή να εκπέμπει, επιτέλους, σταθερότητα και δημιουργία. Στηρίζουμε, συνεπώς, τις προσπάθειες αυστηρότερου ελέγχου των μεταναστευτικών ροών που εκκινούν ή διέρχονται από χώρες του αραβικού κόσμου. Όπως αποφάσισε και η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ- Αραβικού Συνδέσμου στο Σαρμ Ελ Σεΐχ, τον περασμένο Φεβρουάριο. Εργαζόμαστε για το σχέδιο ευρωπαϊκών εξωτερικών επενδύσεων στη Βόρεια Αφρική που μπορεί να ξεπεράσει τα 40 δισεκ. ευρώ. Όπως συμφωνούμε και με την τεχνική βοήθεια για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και την ψηφιοποίηση στις χώρες του αραβικού κόσμου και της Αφρικής. Πολλές ευκαιρίες ανοίγονται και για ελληνικές εξωστρεφείς επιχειρήσεις να εκμεταλλευτούν αυτές τις νέες αναπτυξιακές δυνατότητες και τους πόρους που θα τις χρηματοδοτήσουν.
Αφήνω τον επίλογό μου στα λόγια του Γάλλου ιστορικού Μπροντέλ, που υπήρξαν και ο πρόλογός μου στην περσινή μας συνάντηση: «Τους λαούς της Μεσογείου ο πολιτισμός τους φέρνει πιο κοντά. Η οικονομία δυναμώνει τις σχέσεις τους. Και μόνο η πολιτική εμποδίζει την προσέγγισή τους».
Σας καλώ να επιβεβαιώσουμε τα δύο πρώτα και να διαψεύσουμε το τρίτο του συμπέρασμα. Σας ευχαριστώ.
