Συνέντευξη Πρωθυπουργού Γιώργου Α. Παπανδρέου στην εφημερίδα «FRANKFURTER ALLGEMEINE» και στον δημοσιογράφο Michael Martens
05-03-2010 ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Κύριε Πρωθυπουργέ, για πολλούς από τους συμπατριώτες σας αποφασίσατε μόλις ένα επώδυνο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και περικοπών. Η χώρα βρίσκεται μπροστά σε κόπο, ιδρώτα και δάκρυα. Θα είναι αυτή η σημαντικότερη είδηση, την οποία προτίθεστε να μεταφέρετε στην Καγκελάριο την Παρασκευή στο Βερολίνο;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Η Κυβέρνησή μου εξελέγη με την εντολή να κάνει αλλαγές: Αλλαγές στην κοινωνία, στην Κυβέρνηση, στις αρχές, στο φορολογικό σύστημα και στις συντάξεις. Πρέπει να καταστήσουμε και πάλι την οικονομία μας ανταγωνιστική. Αγοράζουμε τώρα περισσότερα απ’ ότι παράγουμε. Τα ελληνικά προϊόντα πρέπει να γίνουν και πάλι ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η έλλειψη ανταγωνιστικότητας είναι το κομβικό πρόβλημα…..
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Μια αιτία, για το ότι δεν είμαστε ανταγωνιστικοί είναι η τεράστια γραφειοκρατία και το ότι υπάρχει διαφθορά στο δημόσιο τομέα. Εμείς ξεκινήσαμε αμέσως τις μεταρρυθμίσεις. Όλες οι αποφάσεις της Κυβέρνησης, όλες οι δημόσιες αναθέσεις θα δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο. Θα γίνουμε η χώρα με τη μεγαλύτερη διαφάνεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό θα περιορίσει σε μεγάλο βαθμό διαφθορά και γραφειοκρατία. Εκτός από αυτό επιθυμούμε περισσότερη δικαιοσύνη και μια φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία θα περιορίσει τη φοροδιαφυγή. Υπήρχαν πολλές φοροελαφρύνσεις για τους εύπορους. Αυτό θα μας βοηθήσει να διασφαλίσουμε την κοινωνική συνοχή και να δημιουργήσουμε μεγαλύτερη ζήτηση. Επίσης, μεταρρυθμίζουμε το συνταξιοδοτικό και το εκπαιδευτικό μας σύστημα, πράγμα που θα έχει συνέπειες στην οικονομία μας και στον προϋπολογισμό μας. Η Ελληνική Βουλή θα εγκρίνει ήδη αυτή την Παρασκευή τα μέτρα, κατά τη διάρκεια της δικής μου παραμονής στη Γερμανία. Και αυτό αποδεικνύει επίσης την αποφασιστικότητά μας για μια πολιτική σταθερότητας. Αποδείξαμε στους εταίρους μας στην Ε.Ε. ότι είμαστε σε θέση να λαμβάνουμε δύσκολες και επώδυνες αποφάσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και αυτό θέλετε να το επαναβεβαιώσετε στην Καγκελάριο;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Ακριβώς. Οι Έλληνες γνωρίζουν ότι πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα, ακόμα και εάν αυτό αποβεί επώδυνο για αυτούς. Υπάρχει μια νέα βούληση για αλλαγές στην κοινωνία – και ομιλώ για πραγματικές αλλαγές. Σε άλλες εποχές τέτοιες αλλαγές θα ήταν κάτι σαν επανάσταση. Όμως η χώρα βρίσκεται σε κρίση και εμείς θέλουμε να εκμεταλλευτούμε την κρίση για να δημιουργήσουμε μια καλύτερη Ελλάδα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχουν και τα συνδικάτα πλήρη κατανόηση για τις ανάγκες που επιβάλει η κρίση;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Δεν πανηγυρίζουν βέβαια από τη χαρά τους. Πρόκειται για δύσκολες αλλαγές, μερικές από αυτές μάλιστα είναι σκληρές. Θέλουμε να είμαστε σίγουροι, ότι δεν θα επιφέρουμε δεινά σε τμήματα του πληθυσμού. Όμως οι πολίτες καταλαβαίνουν ότι αυτή η χώρα πρέπει να αλλάξει, ώστε να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας και να προσελκύσουμε επενδύσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Για πολλούς Γερμανούς η ελληνική κρίση επικεντρώνεται στο ερώτημα: Πρέπει να πληρώσουμε για την ελληνική μιζέρια; Ο διοικητής της Deutsche Bank, Ackermann, ήταν στην Αθήνα, για να προετοιμάσει την επίσκεψή σας στο Βερολίνο. Έγινε συζήτηση γύρω από πιθανές λεπτομέρειες και τεχνικές μιας γερμανικής οικονομικής στήριξης;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Συζητήσαμε για την γενική οικονομική κατάσταση, διότι οι εξελίξεις εδώ συνδέονται με αυτές άλλων χωρών. Οι Τράπεζές μας είναι στενά συνδεδεμένες με άλλες ευρωπαϊκές Τράπεζες και με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Είμαστε αγοραστές ευρωπαϊκών και γερμανικών προϊόντων. Εσείς είσαστε οι καταναλωτές της παροχής των δικών μας υπηρεσιών στον τομέα του τουρισμού. Όπως φαίνεται, υπάρχει λοιπόν ένα προφανές ενδιαφέρον για την επιβίωση της ελληνικής οικονομίας. Δεν θέλουμε να γίνουμε οι Lehman Brothers της Ευρώπης. Για τον λόγο αυτό αποφασίσαμε αυτό το πακέτο μεταρρυθμίσεων. Δυστυχώς στα μέσα ενημέρωσης παρουσιάστηκε αυτό κατά τέτοιον τρόπο, σαν να είχαμε παρακαλέσει για „Bailout“ δηλαδή να μας «εξαγοράσουν» οι Γερμανοί και οι άλλοι Ευρωπαίοι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Δεν θέλετε «bailout»;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Δεν το ζητήσαμε ποτέ. Δεν ζητούμε χρήματα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι η στήριξη της Ε.Ε. και των ευρωπαίων εταίρων μας, για να λαμβάνουμε δάνεια από τις αγορές με καλύτερους όρους. Δεν λέω ότι η Ελλάδα πρέπει να λαμβάνει δάνεια με τόσο ευνοϊκές συνθήκες όσο η Γερμανία, αλλά με ευνοϊκότερους όρους απ΄ ότι σήμερα. Αυτό τον καιρό πρέπει να πληρώνουμε 750 εκ. ευρώ παραπάνω από τη Γερμανία για να δανειστούμε 5 δις ευρώ. Αυτό δεν μπορεί να το αντέξει καμία χώρα στην Ε.Ε. Δεν μπορούμε όμως έτσι να γίνουμε ποτέ πάλι ανταγωνιστικοί, αντιθέτως θα χάνουμε όλο και περισσότερο σε ανταγωνιστικότητα και θα γινόμαστε όλο και μεγαλύτερο βάρος. Για το λόγο αυτό λάβαμε πολλά μέτρα για να δείξουμε σ’ αυτούς που μας δανείζουν χρήματα ότι μπορούν να εμπιστεύονται την Ελλάδα. Όποιος δανείζει χρήματα στην Ελλάδα θα τα πάρει πίσω.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Καταδιώκουν οι αγορές την Ελλάδα;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Ενώ εμείς σ’ αυτή τη χώρα περικόπτουμε μισθούς και επιδόματα σε πολλούς πολίτες, κερδοσκόποι που «παίζουν» με την ελληνική οικονομία κερδίζουν δις. Αυτό είναι ένα θέμα που πρέπει να μας απασχολήσει και στην Ευρώπη και διεθνώς. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στις αγορές να παίζουν με το μέλλον μας. Θα ήταν μια αξιόπιστη απειλή αν η Ε.Ε. δήλωνε : Εμείς δεν θα το επιτρέψουμε. Διαφορετικά η Ελλάδα θα είναι ίσως το επόμενο αλλά σίγουρα όχι το τελευταίο θύμα αυτής της κρίσης.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τι ακριβώς αναμένετε λοιπόν από τη Γερμανίδα Καγκελάριο;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Στήριξη. Να υπάρξει ευρωπαϊκή στήριξη για να μπορούμε να δανειζόμαστε χρήματα με ανεκτούς όρους. Αυτό χρειαζόμαστε. Αν δεν λάβουμε αυτή τη βοήθεια δεν θα καταφέρουμε να υλοποιήσουμε τις αλλαγές που σχεδιάζουμε. Και αυτό θα ήταν ακριβό με τον ένα ή τον άλλο τρόπο για ολόκληρη την Ευρώπη. Αν υποχωρούσε το ευρώ, μπορεί αυτό να βοηθούσε κάποιες χώρες στις εξαγωγές τους, αλλά θα καθιστούσε ακριβότερες τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πρέπει να ανησυχούμε για το ευρώ; Κινδυνεύει η νομισματική ένωση;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Δεν το πιστεύω. Το ευρωπαϊκό νόμισμα θα κινδύνευε μόνο αν η Ελλάδα κατέρρεε και συμπαρέσυρε στο ντόμινο και άλλες χώρες. Εμείς όμως κάνουμε το παν για να το αποφύγουμε. Αν τα καταφέρουμε, αυτή η κρίση θα ενισχύσει και την Ε.Ε. και το ευρώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ως αρχηγός της αντιπολίτευσης είχατε υποσχεθεί στην προεκλογική σας εκστρατεία το αντίθετο από τη σημερινή σας πολιτική. Τώρα πρέπει εσείς, ο Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς να γίνετε η Μάργκαρετ Θάτσερ της Ελλάδας. Πόσο καιρό θα συμπράττουν το κόμμα σας και ο λαός;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Δεν βλέπω έτσι το ρόλο μου. Έχουμε να φέρουμε σε πέρας άλλο έργο. Οι μεταρρυθμίσεις μας είναι επώδυνες αλλά το αποτέλεσμα θα είναι μια πιο δημοκρατική, πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη Ελλάδα. Το πρόβλημά μας δεν είναι ότι έχουμε ένα διογκωμένο κοινωνικό κράτος. Έχουμε μπροστά μας άλλες δυσκολίες. Πρόκειται για έλλειψη διαφάνειας, διαφθορά, πελατειακή πολιτική. Αυτά πρέπει να αλλάξουν.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πρέπει λοιπόν να αποσυναρμολογήσετε το σύστημα που εισήγαγε ο πατέρας σας;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Δεν εισήγαγε ο πατέρας μου αυτό το σύστημα. Δημιουργήθηκε στην πορεία των ετών, ουσιαστικά υπό συντηρητική διακυβέρνηση. Οι πελατειακές σχέσεις υπήρξαν το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της απελθούσας κυβέρνησης. Υπό τη διακυβέρνησή της διογκώθηκε το κράτος. Πολλές συντηρητικές κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν τον κρατικό μηχανισμό για να βολέψουν τους φίλους τους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γιατί είναι τόσο εκτεταμένη η διαφθορά στην Ελλάδα;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Είναι ζήτημα της δύναμης ή αντιστοίχως της αδυναμίας των θεσμών μιας δημοκρατίας. Η διαφθορά αποτελεί σύμπτωμα της ανισότητας σ΄ένα σύστημα στο οποίο κάποιοι μπορούν να καταχρώνται την εξουσία του για να παρακάμψουν κανόνες ενώ οι πολίτες πρέπει να πληρώνουν κάτω από το τραπέζι για κρατικές υπηρεσίες τις οποίες θα έπρεπε να μπορούν να λαμβάνουν ως αντιστάθμισμα των φόρων που πληρώνουν. Σε κάποιους αρέσει να λένε τώρα ότι οι Έλληνες έχουν τη διαφθορά στα γονίδιά τους. Αυτό είναι ανοησία. Πρόκειται για αποτυχία των θεσμών η οποία εξαρτάται από κοινωνικούς πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες. Μπορούμε όμως να τους αλλάξουμε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε χρόνια ή γενιές;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Σε λίγους μήνες. Θα δημοσιεύσουμε διαγωνισμούς στο διαδίκτυο. Όλες οι υπογραφές κάτω από αποφάσεις, που έχουν να κάνουν με χρήματα, από τον πρωθυπουργό μέχρι τον κοινοτάρχη, θα μπορεί να τις βρει κανείς στο διαδίκτυο. Το σχετικό νόμο τον ψηφίσαμε μόλις στο Κοινοβούλιο με μεγάλη πλειοψηφία, θα υπάρχει και μετά απ’ αυτή την κυβέρνηση. Εάν δημοσιεύεται στο διαδίκτυο η υπογραφή κάτω από μία κρατική ανάθεση, εάν μπορεί να δει κανείς, για παράδειγμα τι ξοδεύουν τα νοσοκομεία, τότε είναι δύσκολο να είναι κανείς διεφθαρμένος, γιατί θα μπορεί να πιαστεί. Έχουμε τεράστια διαφθορά στο σύστημα υγείας. Αυτό μπορεί να αλλάξει πολύ απλά μέσω της εισαγωγής ενός υπολογιστικού συστήματος. Το κάνουμε τώρα αυτό και είναι ακόμη σημαντικότερο από τις περικοπές των μισθών και των συντάξεων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η κρίση απειλεί τώρα να οδηγήσει ακόμη και σε πολιτική δυσαρέσκεια μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Οι Έλληνες αισθάνονται ως θύματα μονόπλευρων ανταποκρίσεων στα γερμανικά ΜΜΕ, ενώ οι Γερμανοί εξοργίζονται με τους άτοπους συσχετισμούς που γίνονται εδώ με τον εθνικοσοσιαλισμό.
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Είναι λυπηρό. Εκφράστηκα κριτικά έναντι της Ελλάδας και δήλωσα ότι πρέπει να αλλάξουμε τα πράγματα. Όμως, δεν παρακαλέσαμε το Γερμανό φορολογούμενο να μας εξαγοράσει, να μας πληρώσει τη σύνταξη και τις διακοπές. Το να ισχυρίζεται κανείς κάτι τέτοιο είναι άδικο. Ούτε οι Έλληνες έχουν τη διαφθορά στα γονίδιά τους ούτε οι Γερμανοί τον εθνικοσοσιαλισμό. Είναι πολύ βλαπτικό να δουλεύουμε με τέτοια στερεότυπα και για τον επιπλέον λόγο ότι βρισκόμαστε ενώπιον μεγάλων, παγκόσμιων προκλήσεων, που καμιά χώρα δε μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της. Πρέπει να αλληλοϋποστηριζόμαστε.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ωστόσο, λόγω των γερμανικών εμπειριών αντιλαμβάνεστε την ανησυχία των Γερμανών για τη σταθερότητα του ευρώ; ή τη θεωρείτε υπερβολική;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τις ανησυχίες και τις ευαισθησίες που προκύπτουν από τη γερμανική ιστορία, όπως κι εμείς θέλουμε να λαμβάνονται υπόψη η δική μας ιστορία και οι δικές μας δυσκολίες. Ο γερμανικός φόβος μπροστά στον πληθωρισμό, που συνδέεται με την ανάμνηση στην ανεργία και στην άνοδο του εθνικοσοσιαλισμού, πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γι’ αυτό όμως είναι περισσότερο λυπηρό, όταν μάλιστα ο ίδιος ο Αναπληρωτής σας στη θέση του Πρωθυπουργού, ο Θεόδωρος Πάγκαλος, ανακινεί τώρα ξανά το εθνικοσοσιαλιστικό παρελθόν της Γερμανίας.
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Αυτό είχε να κάνει με το όντως ανοικτό ακόμη θέμα των πολεμικών αποζημιώσεων. Αποτελεί ανοιχτό ζήτημα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν το βάζουμε στην ατζέντα μας, επειδή στην παρούσα φάση έχουμε άλλες δυσκολίες. Με το ευαίσθητο αυτό θέμα πρέπει να ασχοληθούμε με το σωστό τρόπο και τη σωστή στιγμή.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Επομένως, διαχωρίζετε ξεκάθαρα το θέμα των επανορθώσεων που ζητά η Ελλάδα για την κατοχή στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, από τη στήριξη, που ζητάει τώρα η χώρα σας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Απολύτως.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η Ελλάδα βρίσκεται τώρα υπό την επιτήρηση και την ισχυρή πίεση της Ε.Ε. Αποτελεί ίσως το γεγονός αυτό για σας και βοήθεια, προκειμένου να πείσετε τον ελληνικό πληθυσμό, που πρέπει να καταπιεί αυτό το πικρό φάρμακο;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Όσο πιο ανοιχτά συζητάμε για τις δυσκολίες μας, τόσο πιο ξεκάθαρα θα μπορέσουν να δουν οι πολίτες μας τί πρέπει να αλλάξει σ’ αυτή τη χώρα. Χρειαζόμαστε αυτό τον ανοιχτό χαρακτήρα, για να μπορέσουμε να παραμείνουμε αξιόπιστοι απέναντι στους πολίτες μας. Γιατί τα μέτρα που θα λάβουμε και που ήδη λάβαμε μπορούν να εφαρμοστούν μόνο με τη στήριξη των πολιτών. Γι’ αυτό και πρέπει να δουν οι ίδιοι, σε ποια κατάσταση βρίσκεται η χώρα. Πρέπει να δουν τους αριθμούς για να αντιληφθούν την έκταση των δυσκολιών. Δε μιλάμε για άδικες λύσεις. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι το βάρος δε θα το σηκώσουν οι πιο αδύναμοι της κοινωνίας μας, αλλά εκείνοι που έχουν μεγαλύτερη ευθύνη.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει η Ε.Ε. στην Ελλάδα αποδιοπομπαίος τράγος, επειδή ζητάει μεταρρυθμίσεις;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Κατ’ αρχήν όλο αυτό είναι το πρόβλημά μας, η ευθύνη μας. Όμως η Ελλάδα δεν είναι νησί. Δε βρίσκεται σε κάποιο μακρινό πλανήτη. Οι οικονομίες μας συνδέονται μεταξύ τους. Επηρεάζουμε ο ένας τον άλλο στις αποφάσεις μας. Αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας, όμως αναμένουμε κι από τους άλλους στην Ε.Ε. να αναλάβουν τις ευθύνες τους, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την κερδοσκοπία ως Ένωση. Επιπλέον, σκέφτομαι και την τεχνική βοήθεια. Άλλες χώρες έχουν συλλέξει εμπειρίες και τεχνογνωσία στη μάχη κατά της διαφθοράς, που μπορούν να μας είναι πολύ χρήσιμες. Θέλουμε, παραδείγματος χάριν, ένας εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας Eurostat να σταλεί στη δική μας στατιστική υπηρεσίας και να μας βοηθήσει να διαμορφώνουμε καλύτερες στατιστικές.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Πέτυχε η Ελλάδα την είσοδό της στην ευρωζώνη το 2001 με παραποιημένα στατιστικά στοιχεία;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Είναι άδικο να λέμε κάτι τέτοιο. Δεν ξεγελάσαμε, τηρήσαμε τους κανόνες. Δυστυχώς έχουμε όμως πολύ υψηλές αμυντικές δαπάνες γιατί αν και είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ, υπάρχει για μας απειλή από άλλο μέλος του ΝΑΤΟ. Βρισκόμαστε σε μοναχική θέση ως προς αυτό στην Ε.Ε. Ελπίζω ότι θα το αλλάξουμε αυτό αλλά γεγονός είναι ότι προς το παρόν περίπου 5% του προϋπολογισμού μας προορίζεται για αμυντικές δαπάνες. Αυτό αποτελεί μεγάλη επιβάρυνση για μια χώρα, η οποία δεν είναι τόσο ανεπτυγμένη όσο άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε άλλες χώρες το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 1 έως 1,5%. Στην Ε.Ε. υπάρχουν τώρα δύο μέθοδοι για την καταχώρηση των αμυντικών δαπανών. Μπορούν να καταχωρηθούν είτε στο έτος της παράδοσης είτε σε εκείνο της παραγγελίας. Εμείς αποφασίσαμε να τα εγγράψουμε στο έτος της παράδοσης όπως είθισται στην Ε.Ε. Η προηγούμενη κυβέρνηση ανέστρεψε αυτό το σύστημα εκ των υστέρων και έθεσε ως βάση το έτος παραγγελίας γιατί έτσι μετέθετε το κόστος στην προηγούμενη κυβέρνηση. ΄Ετσι αυξήθηκε αντιστοίχως το έλλειμμα της προηγούμενης περιόδου και φαινόταν σαν να είχε παραβιάσει η Ελλάδα τα κριτήρια του Μάαστριχτ πριν από την είσοδό της στην ευρωζώνη. Αυτό δεν ήταν καλό για την αξιοπιστία μας. Μία κοινοβουλευτική επιτροπή θα αναλάβει να διασφαλίσει ότι κάτι τέτοιο δεν θα ξανασυμβεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι η παρούσα κρίση θα οδηγήσει σε μία ευρωπαϊκή «οικονομική διακυβέρνηση» και θα προωθήσει την ολοκλήρωση της ένωσης. Εσείς τι πιστεύετε;
Γ. Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Η Ελλάδα είναι κάτι σαν πείραμα. Το ζητούμενο είναι τώρα να αντιμετωπίσουμε ρεαλιστικά την κρίση. Στη συνέχεια όμως πρέπει να επανεξετάσουμε τέτοια θεμελιώδη ζητήματα, όπως για παράδειγμα το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Υπάρχουν ιδέες για στενότερο συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής και για το ενδεχόμενο ευρωομολόγου. Η κρίση προσφέρει την ευκαιρία να επανεξετάσουμε μία δυνατότερη και βαθύτερη Ε.Ε. Τουλάχιστον αυτό ελπίζω και πιστεύω ότι υπάρχει τώρα στην Ευρώπη μία μεγαλύτερη πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο. Χρειαζόμαστε μία πιο δυνατή Ευρώπη με ισχυρότερη φωνή στον κόσμο. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να εξαφανιστεί η Ευρώπη από τον παγκόσμιο χάρτη όχι από υπερηφάνεια αλλά για να μπορούμε να ακουγόμαστε και να προωθούμε τα συμφέροντά μας στον κόσμο.
